Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ყოველდღე მადლობა უთხარი შენი მეუღლის დედას: დიდი მადლობა, რომ ასეთი კარგი ბიჭი აღზარდეთ,“- ფსიქოლოგი ინგა ბლესსი

„ყოველდღე მადლობა უთხარი შენი მეუღლის დედას: დიდი მადლობა, რომ ასეთი კარგი ბიჭი აღზარდეთ,“- ფსიქოლოგი ინგა ბლესსი

ფსიქოლოგმა ინგა ბლესსმა რძლებსა და დედამთილებს შორის არსებული დაძაბული ურთიერთობების პრობლემაზე ისაუბრა და კონფლიქტის გადაჭრის საინტერესო მეთოდები გაგვაცნო:

„ხშირად მოდის წერილები ამ თემასთან დაკავშირებით. ზოგი დედამთილს უჩივის, ზოგი რძალს. ჩვენ გვგონია, რომ ჩვენი მეუღლის მშობელი, ადამიანი, რომელიც ჩვენზე უფროსია, გაცილებით უფრო ჭკვიანი, გაცილებით უფრო თავდაჯერებული, გაწონასწორებული უნდა იყოს. უმრავლესობა ჩვენგანი რჩება პატარა გოგო ან პატარა ბიჭი, უბრალოდ სხეული ეზრდება და თმები უჭაღარავდება. როდესაც ოჯახში შემოდის ოჯახის ახალი წევრი, ბევრი, სამწუხაროდ, ასე აღიქვამს, რომ შვილი წამართვა. ადამიანი, რომელიც არ არის თავის თავში დაჯერებული, ოჯახის ახალ წევრს უწყებს გაჯიბრებას. ის დარწმუნებული არ არის, რომ შვილისთვის მნიშვნელოვან ადამიანს წარმოადგენს, ამიტომ, ოჯახის ახალ წევრს ეჯიბრება, ვინ უფრო მართალია, ვისი სიტყვა უფრო მნიშვნელოვანია.“

ინგა ბლესსის თქმით, ოჯახის წევრებს შორის გაჯიბრებას და ერთმანეთზე ზურგს უკან საუბარს აზრი არ აქვს:

„როდესაც საქმე გვაქვს ასეთ ადამიანთან, ამ გაჯიბრებას და ენის მიტან-მოტანას არანაირი აზრი არ აქვს. ხანდახან სახლში ისეთი ენერგეტიკა ტრიალებს, რომ არავის იმ სახლში გაჩერება არ უნდა. ოჯახს ბედნიერებისთვის ვქმნით და არა იმისთვის, რომ ვიღაცას ებუზღუნო და რაღაც უმტკიცო. როდესაც ასეთ არაჯანსაღ გაჯიბრებასთან გვაქვს საქმე, ახალგაზრდა ქალს ვურჩევდი, რომ დაიწყოს დედამთილის შექება. უთხარით: „მადლობა, რომ ასეთი კარგი ბიჭი აღზარდეთ ჩემთვის.“ მადლიერება გამოხატეთ. ჩამოთვალე რამდენი კარგი თვისებაა შენს მეუღლეში და მის მშობლებს რამხელა წვლილი მიუძღვით ამ თვისებების ჩამოყალიბებაში. ჩამოწერეთ ეს ყველაფერი, მინიმუმ ათი. ყოველდღე მადლობა უთხარი შენი მეუღლის დედას: „დიდი მადლობა, რომ ასეთი კარგი ბიჭი აღზარდეთ, როგორი თბილია, პატიოსანია, მოსიყვარულეა.“ ამ პატივს რომ მიაგებ მშობელს, ის თაფლი და ია გახდება შენთვის. ყველა ადამიანს სჭირდება მოფერება, შექება.“

„არ გეგონოთ, რომ თუ აქამდე ორი წელი ხმალამოღებული ბრძოლა გქონდათ, ის უცებ დადნება. ერთი კვირა ეჭვის თვალით ყურება იქნება. მეორე კვირაში მოლბება, შეიფერებს, კარგ ხასიათზე დადგება. მერე გათბება და დალაგდება ურთიერთობები. თავდაჯერებული ადამიანი არავის არ ეჯიბრება. ადამიანს ეს დავდაჯერებულობა აკლია და შენ ამ თავდაჯერებულობას კეთილი გზით აძლევ. ნებისმიერ ადამიანს აქვს კარგი თვისებები, რის გამოც შეგიძლიათ დააფასოთ. შეიძლება სახლის დალაგებაში ან ბავშვის აღზრდაში გეხმარებათ, შესაძლოა, საერთოდ არაფერში გეხმარებათ, მაგრამ ხელსაც არ გიშლით. ყველაფერში დაინახეთ კარგი, გამოხატეთ მადლიერება. გახსოვდეთ, არავინ არაფერში ვალდებული არ არის. იმან თავისი შვილი გაზარდა, მორჩა. უნდა დაგეხმარებათ, უნდა არ დაგეხმარებათ. ეს უკვე მისი კეთილი ნებაა. თუ ოდნავ კარგს მაინც გიკეთებთ, გამოხატეთ მადლიერება. ვერ წარმოიდგენთ, როგორ გაიფურჩქნება, გალამაზდება, გათბება თქვენი ურთიერთობები,“- აღნიშნა ინგა ბლესსმა.

წყარო:​ IBEL ACADEMY

წაიკითხეთ სრულად