Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

კარგი მშობლის 10 შეცდომა, რომელიც ბავშვს ზიანს აყენებს

კარგი მშობლის 10 შეცდომა, რომელიც ბავშვს ზიანს აყენებს

ყველა მშობელს სურს, რომ შვილი კარგად აღზარდოს. სამწუხაროდ, არ არსებობს წიგნი, რომელიც გვიკარნახებს, როგორ უნდა მოვიქცეთ შვილთან მიმართებაში. მშობლები ცდილობენ, რომ შვილს რაც შეიძლება მეტი სიკეთე გაუკეთონ. სამწუხაროდ, ხშირად ის, რაც ჩვენ ბავშვისთვის კარგი გვგონია, მისთვის საზიანო აღმოჩნდება.

1. ყველაფრის ბავშვის ნაცვლად გაკეთება

მშობლების დიდ ნაწილს არ სურს, რომ ბავშვი ზრდასრულების საქმეებით დატვირთოს. თუ ბავშვს ისეთი უნარების განვითარებაში დაეხმარებით, რომელიც მას მომავალში დამოუკიდებლობის შესაძლებლობას მისცემს, ამით შვილს მხოლოდ სიკეთეს გაუკეთებთ. სახლის საქმეების სწავლა, როგორიცაა თავისი ოთახის, სათამაშოების მოწესრიგება, მას პასუხისმგებლობისა და დამოუკიდებლობის უნარებს უვითარებს.

2. მეუღლესთან ურთიერთობის მეორე პლანზე გადატანა

ბავშვის გაჩენამ წყვილის ურთიერთობა არ უნდა მოკლას. ცოლ-ქმარმა ერთმანეთის ძილისა და მოსვენების რეჟიმზე უნდა იზრუნონ, რათა სრულფასოვნად ფუნქციონირება შეძლონ. თუ მეუღლეებს შორის ერთ-ერთს რაიმეს გაკეთება ავიწყდება, შესაძლოა, ამის მიზეზი გადაღლა იყოს და არა უპასუხისმგებლობა. ერთმანეთისთვის თითოეული გაკეთებული საქმისთვის მადლობის თქმა ურთიერთობას აუმჯობესებს. კარგია, თუ მეუღლეებს საერთო ჰობი ექნებათ. წყვილმა ერთმანეთს წუწუნის, საკუთარი განცდების გამოხატვის შესაძლებლობა უნდა მისცეს.

3. ბავშვისთვის კვების დაძალება

ყველა მშობელს სურს, რომ შვილი სრულფასოვნად გამოკვებოს, თუმცა ხილისა და ბოსტნეულის დაძალება საუკეთესო გამოსავალი არ არის. ეს ბავშვში მეტ უკმაყოფილებას იწვევს. ბავშვები საკუთარ ორგანიზმს უსმენენ და კარგად იციან, როდის შიათ და როდის - არა. სადილობა სასადილო მაგიდასთან არ იწყება. ბავშვის დასაინტერესებლად, ეზოში ბოსტნეულის ან ხილის მოყვანა საუკეთესო გზაა. ამგვარად ის შეეცდება ახალი ხილისა და ბოსტნეულის დაგემოვნებას. ბავშვები სიახლეებისადმი დადებითად უნდა განაწყოთ და წაახალისოთ, რომ ახალი კერძები დააგემოვნონ.

4. მონდომებაზე მეტად ბავშვის ნიჭის დაფასება

ბავშვის ნიჭის აღიარება მას ნამდვილად წაახალისებს, მაგრამ თუ მხოლოდ მის გენიალურობას გაუსვამთ ხაზს და არასდროს აღნიშნავთ იმ შრომას, რომელიც მან მიზნის მისაღწევად ჩადო, ამით ბავშვის ეგოიზმს წაახალისებთ. ექსპერტები გირჩევენ, რომ ბავშვები იმ შრომის გამო უნდა შეაქოთ, რომელსაც ისინი გარკვეული მიზნის მისაღწევას გასწევენ. თქვენი შვილები დაშვებული შეცდომების გადასალახად აუცილებლად წაახალისეთ და ასწავლეთ, რომ შეცდომის დაშვება ტრაგედია არ არის.

5. ბავშვის პრობლემების მის ნაცვლად გადაჭრა

ყველა მშობელს სურს, რომ შვილი ბედნიერი ჰყავდეს და ის ნებისმიერი განსაცდელისგან დაიცვას, თუმცა პრობლემები ყველას ცხოვრებაში არსებობს. ბავშვისთვის სირთულეების არიდების მიზნით, მისი პრობლემების მშობლის მიერ გადაჭრა, მას სარგებელს ნამდვილად არ მოუტანს. ბავშვს საკუთარ პრობლემებთან დამოუკიდებლად გამკლავება ასწავლეთ. ეს მას თავდაჯერებას შესძენს და მომავალში სირთულეებს არასდროს შეუშინდება.

6. ბავშვის გადატვირთვა ზედმეტი აქტივობებით

სავსებით ნორმალურია, რომ მშობელს სურს შვილი სპორტზე ატაროს, დააკავოს ის კულტურული აქტივობებით, რათა მისი უნარების განვითარებას შეუწყოს ხელი. მიუხედავად ამისა, სკოლის მერე ბავშვის დღის განრიგის ზედმეტი გადატვირთვა დაუშვებელია. ზედმეტად დატვირთული ბავშვები იფიტებიან, ისინი გაღიზიანებულები არიან, მათ ხშირად აწუხებთ თავის ტკივილი, ბრაზი, მუცლის ტკივილი და სხვა უსაიმოვნო შეგრძნებები.

7. სოციალიზაციის იძულება

ბავშვის განვითარებისთვის სოციალური უნარების განვითარება მნიშვნელოვანია, თუმცა მისთვის სოციალიზაციის იძულება გამოსავალი ნამდვილად არ არის. ბავშვს სოციალიზაციის უნარების განვითარებაში უნდა დავეხმაროთ. ის ისეთ გარემოში ხშირად უნდა ვამყოფოთ, სადაც ადამიანებთან კომუნიკაცია დასჭირდება. ამას იძულების სახე არავითარ შემთხვევაში არ უნდა ჰქონდეს.

8. გამუდმებით ბავშვის გვერდით ყოფნა

ბავშვს მშობლის გვერდით ყოფნა დაცულობის შეგრძნებას უჩენს, თუმცა მას თავისუფალი დროც აუცილებლად სჭირდება. მარტო თამაშის დროს ბავშვს ბევრი მნიშვნელოვანი უნარი უვითარდება. ის სწავლობს დამოუკიდებლობას და აცნობიერებს, რომ ბედნიერებისთვის ყოველთვის სხვებზე დაყრდნობა აუცილებელი არ არის.

9. ფულის არარაციონალურად ხარჯვა

ბავშვის თანდასწრებით ფულის არარაციონალური ხარჯვა მას კარგ მაგალითს არ აძლევს. ბავშვს ფულის ხარჯვის წესებსა და ოჯახის ბიუჯეტის მართვაზე გარკვეული წარმოდგენა ადრეული ასაკიდანვე უნდა შეუქმნათ.

10. ბავშვის სხვასთან შედარება

ბავშვები ერთმანეთისგან გარკვეული უნარებით განსხვავდებიან. თქვენი შვილი სხვა ბავშვს არასდროს შეადაროთ. ამით მას მეტ ზიანს მიაყენებთ, ვიდრე სარგებელს მოუტანთ. ბავშვს, შესაძლოა, სხვებისადმი შურის გრძნობა გაუჩნდეს, ბრაზმა შეიპყროს. გარდა ამისა, ეს მის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება. ხაზი გაუსვით თქვენი შვილის ღირსებებს, კარგ თვისებებსა და უნარებს. ამით აგრძნობინებთ, რომ მას სათანადოდ აფასებთ.

წყარო: ​Brightside.me

წაიკითხეთ სრულად