Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„როდესაც ბავშვი ჭარბი რაოდენობით იღებს კარტოფილს და მაკარონს, ეს წარმოადგენს არაჯანსაღ კვებას,“- ლევან რატიანი

„როდესაც ბავშვი ჭარბი რაოდენობით იღებს კარტოფილს და მაკარონს, ეს წარმოადგენს არაჯანსაღ კვებას,“- ლევან რატიანი

პირველი საუნივერსიტეტო კლინიკის დირექტორმა ლევან რატიანმა ბავშვთა კვებაში მაკარონისა და კარტოფილის გამოყენების დადებით და ნეგატიურ მხარეებზე ისაუბრა:

„ბავშვებს ეგემრიელებათ რაც შეიძლება მეტი ტკბილეული, შემწვარი კარტოფილი, ჰამბურგერი. სახლის პირობებშიც ბავშვებისთვის არჩევანია შემწვარი კარტოფილი და მაკარონი. კარტოფილი წარმოადგენს ისეთ მცენარეულ პროდუქტს, რომელიც არ შეიცავს ცხიმს, არ შეიცავს ნატრიუმს და არ შეიცავს ქოლესტერინს. კარტოფილი დიდი რაოდენობით შეიცავს კალიუმს, B6 ვიტამინს და ახასიათებს ანტიოქსიდანტური თვისება. მასში ჭარბი რაოდენობით შედიც C ვიტამინი.

მაკარონი ხორბლის ნაწარმია, აქედან გამომდინარე მას აქვს დადებითი თვისება, მაგრამ მან ნახშირწყლოვანი სიჭარბის გამო შეიძლება გამოიწვიოს სიმსუქნე. როდესაც ბავშვი ჭარბი რაოდენობით იღებს კარტოფილს და მაკარონს, ეს წარმოადგენს არაჯანსაღ კვებას."

ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემა „ექიმების“ წამყვანებმა კარტოფილის სხვა დადებით თვისებებზეც ისაუბრეს:

ამ პროდუქტების ხშირი და ჭარბი მოხმარება ბავშვებში წონის პრობლემებს იწვევს. მათი ზომიერების ფარგლებში გამოყენება სავსებით დასაშვებია. ბევრს ჰგონია, რომ კარტოფილი არაჯანსაღი პროდუქტია. ეს ასე არ არის. ის ძალიან ბევრ ვიტამინს შეიცავს, ასევე მინერალების შემცველია. რადგან სახამებელს შეიცავს, მოხარშულ ცხელ კარტოფილს აქვს უფრო მეტი კალორია, ვიდრე ცივ კარტოფილს. გაციებული მოხარშული კარტოფილი აბსოლუტურად არ არის კალორიული და მას ძალიან ბევრი დადებითი თვისება აქვს. კარტოფილი შეიცავს უამრავ ანტიოქსიდანტურ ნივთიერებას, რომლებიც თავისუფალი რადიკალების წარმოქმნას ანეიტრალებენ, რაც ამცირებს შაქრიანი დიაბეტის, სიმსივნის და სხვა დაავადებების განვითარების რისკს. წითელი ფერის კარტოფილი 3-4-ჯერ უფრო მეტ ანტიოქსიდანტურ ნივთიერებას შეიცავს. ასეთი კარტოფილი უფრო სასარგებლოა ჩვენი ჯანმრთელობისთვის.

არ არის რეკომენდებული ბევრ ცხიმში კარტოფილის შეწვა, განსაკუთრებით ბავშვებისთვის. თუ ბავშვის საყვარელი საკვებია კარტოფილი და ბავშვისთვის გვიწევს კარტოფილის მომზადება, ექიმები რეკომენდაციას იძლევიან, რომ კარტოფილი შეწვან ზეითუნის ზეთში. თუ თქვენი შვილების საყვარელი საკვები გახლავთ კარტოფილი და მაკარონი, აუცილებლად ეს ბავშვებს უნდა აჭამოთ 6 საათამდე.“

წყარო: ​„ექიმები“

წაიკითხეთ სრულად