Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ მოვიქცეთ, თუ ბავშვი გამუდმებით მულტფილმების ყურებას გვთხოვს?

როგორ მოვიქცეთ, თუ ბავშვი გამუდმებით მულტფილმების ყურებას გვთხოვს?

ბავშვებს მულტფილმების ყურება ძალიან უყვართ. თქვენი შვილი მათ გარეშე თუ ვერ ძლებს და სხვა ვერაფრით ერთობა, თუ გამუდმებით გთხოვთ, რომ ანიმაციურ ფილმებს აყურებინოთ, ჩვენი რჩევები ძალიან გამოგადგებათ.

ბავშვს მულტფილმების ყურებას რაც უფრო გვიან დააწყებინებთ, მით უკეთესია მისთვისაც და თქვენთვისაც. იმის ნაცვლად, რომ ბავშვი პასიურად იჯდეს და ანიმაციურ ფილმებს უყურებდეს, აჯობებს, თუ დამოუკიდებლად თამაშს მიეჩვევა, ფანტაზიას განივითარებს და კოგნიტურ უნარებს გაიუმჯობესებს. ეცადეთ, ბავშვი ხშირად დაიხმაროთ საოჯახო საქმეების კეთებისას, რათა მას ნატიფი მოტორიკა განუვითარდეს, პატარებს მარტივი ექსპერიმენტების მოწყობაში დაეხმარეთ. მულტფილმების საუკეთესო ალტერნატივა აუდიოზღაპრებია. მათი დახმარებით ბავშვს წარმოსახვა უვითარდება და აზროვნების უნარიც უუმჯობესდება.

ყველამ ვიცით, რომ ანიმაციური ფილმების ყურებისას ბავშვები მშვიდდებიან, ისინი ჩუმად სხედან და არ ცელქობენ, რაც დაღლილ დედებს ძალიან დიდ დახმარებას უწევს. მიუხედავად ამისა, ეცადეთ, ბავშვს ეკრანთან გატარებული დრო მაქსიმალურად შეუზღუდოთ. სკოლამდელი ასაკის ბავშვების დიდი ნაწილი ანიმაციურ ფილმებს საათობით უყურებს, რაც ნერვულ სისტემაზე უკიდურესად ნეგატიურ ზეგავლენას ახდენს. ბავშვი სხვა აქტივობებით ვეღარ ერთობა და მულტფილმებზე დამოკიდებული ხდება.

არასდროს გამოიყენოთ მულტფილმი, როგორც კვების დროს ყურადღების გადატანის საშუალება.

ბავშვებისთვის აუცილებელია თანმიმდევრულობა და სტაბილურობა. პედიატრები და ნევროპათოლოგები რეჟიმის აუცილებლობაზე ამდენს სწორედ ამიტომ საუბრობენ. ბავშვის ნერვული სისტემა მოვლენათა განვითარების გარკვეულ ციკლს ეჩვევა. მულტფილმების ყურებისთვის დღის გარკვეული მონაკვეთი უნდა გამოყოთ. თუ ბავშვს ეცოდინება, რომ ანიმაციურ ფილმებს მხოლოდ სადილამდე, სეირნობის შემდეგ ან დილით უყურებს, ის ჭირვეულობას აღარ დაიწყებს.

ბავშვი წინასწარ გააფრთხილეთ, რამდენი ხნის მანძილზე შეძლებს მულტფილმის ყურებას. ყურების პროცესში მას შეახსენეთ, რომ ხუთ წუთში კომპიუტერს გამოურთავთ. ამგვარად, ბავშვი ყურების შეწყვეტისთვის მომზადებული იქნება და ისტერიკას აღარ მოგიწყობთ.

არასდროს შეუსრულოთ ბავშვს თხოვნა, როდესაც ის გეუბნებათ, რომ კიდევ ერთ მულტფილმს უყურებს. თუ ასე მოიქცევით, ის დარწმუნდება, რომ თქვენ მიერ წაყენებული პირობები არაფერს ნიშნავს და მათი შეცვლა ძალიან მარტივია.

ბავშვებს ასაკის შესაბამისი მულტფილმები უნდა აჩვენოთ. თუ თქვენი შვილი ყოველდღიურად ერთსა და იმავე ანიმაციური ფილმის ყურებას ითხოვს, მას ამის შესაძლებლობა უნდა მისცეთ. ბავშვს საყვარელი მულტფილმის ყურება თვეების განმავლობაში შეუძლია, რაც სავსებით ნორმალურია და მას ამის გაკეთება არ უნდა დაუშალოთ.

მომზადებულია​ ipsyholog.ru-ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები-qe-


წაიკითხეთ სრულად