Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

თუ ბავშვი ცუდი მჭამელია - 9 რჩევა მშობლებს ევგენი კომაროვსკისგან

თუ ბავშვი ცუდი მჭამელია - 9 რჩევა მშობლებს ევგენი კომაროვსკისგან

უმადობა ბავშვებში საკმაოდ გავრცელებული პრობლემააა. ხშირად ბავშვის ცუდი კვებითი ჩვევები მშობლის არასწორი ქცევით არის განპირობებული. ექიმი კომაროვსკი მშობლებს საინტერესო რჩევებს აძლევს, თუ როგორ გააუმჯობესონ შვილების მადა.

1. არ წაუკითხოთ ბავშვებს ლექცია

ბავშვებისთვის ძალიან მოსაწყენია იმის მოსმენა, თუ როგორი მნიშვნელოვანია კვება. ეს იგივეა, რომ შვილებს სუნთქვის მნიშვნელობაზე ესაუბროთ. ბავშვს ძალიან ღლის ნოტაციების მოსმენა. გირჩევთ, მათ ლექციები არასდროს წაუკითხოთ.

2. აუცილებლად შეინარჩუნეთ სიმშვიდე

არასდროს აგრძნობინოთ ბავშვს, რომ მისი უმადობა გაღელვებთ. როდესაც ის პირს არ გიღებთ და კვებაზე უარს აცხადებს, სიმშვიდე შეინარჩუნეთ. თუ ბავშვი შეამჩნევს, რომ მისი უჭმელობის გამო ღელავთ, პრობლემა ორმაგი სიმძაფრით გამოვლინდება.

3. არ დააძალოთ ბავშვს საკვების მირთმევა

ბავშვს თუ ჭამა არ უნდა, მას ყვირილით, შანტაჟით ან საჩუქრებით ნუ აიძულებთ, რომ მიირთვას. თუ ბავშვი სურვილის გარეშე ჭამს და მადა არ აქვს, მისი ორგანიზმი მიღებულ საკვებს ნორმალურად ვერ ინელებს, რადგან მას ამის მზაობა არ აქვს, როგორც ფსიქოლოგიურად, ასევე ბიოლოგიურადაც.

4. არ მისცეთ ბავშვს ხემსი

თუ ბავშვი დილით საუზმობაზე უარს აცხადებს, მას შუადღემდე საკვები საერთოდ არ მისცეთ. თუ ბავშვს ხემსით გაანებივრებთ, მის მადას ვერ გამოაცოცხლებთ. ბავშვმა რომ სრულფასოვნად ისადილოს, მას ხემსი არ მისცეთ.

5. რაციონი ბავშვთან შეათანხმეთ

სანამ ბავშვს საჭმელს მოუმზადეთ, დეტალურად გამოკითხეთ, რომელი ფაფის მირთმევას ისურვებდა: ბრინჯის, შვრიის თუ მანის. თუ ბავშვი გეტყვით, რომ მას შვრიის ფაფა უნდა, მაგრამ მისი მომზადების შემდეგ მირთმევაზე უარს აცხადებს, დემოკრატიული თამაში შეწყვიტეთ. მე არ ვგულისხმობ, რომ ბავშვმა მხოლოდ ის უნდა მიირთვას, რასაც უფროსები ეტყვიან, მაგრამ მას სხვა ადამიანის შრომის პატივისცემა აუცილებლად უნდა ასწავლოთ.

6. ბავშვის საკვები მძიმე არ უნდა იყოს

ბავშვი მსუბუქად უნდა იკვებებოდეს. მას სრულფასოვან კვებებს შორის ზედმეტ ტკბილეულს ნუ მისცემთ. მაქსიმალურად შეიკავეთ თავი შოკოლადის და კანფეტების მიცემისგან. ამგვარად მის მადას უფრო გააძლიერებთ.

7. ბავშვს ტკბილი მხოლოდ საკვების მიღების მერე უნდა მისცეთ

მადა მხოლოდ მაშინ არის გააქტიურებული, როდესაც სისხლში გლუკოზის შემცველობა დაბალია. არასდროს მისცეთ ბავშვს კანფეტი ან სხვა ტკბილეული საკვების მიღებამდე.

8. დაეხმარეთ ბავშვს, რომ დღის განმავლობაში ბევრი იმოძრაოს

მოძრაობა ენერგიის დაკარგვის და მადის მომატების საუკეთესო საშუალებაა. მაქსიმალურად შეამცირეთ დრო , რომელსაც ბავშვი პლანშეტთან ან კომპიუტერთან ატარებს. მასთან ერთად ხშირად ისეირნეთ ფეხით.

9. გაარკვიეთ, ბავშვს არ უნდა, თუ არ შეუძლია საკვების მიღება

ბავშვს საკვების მიღება თუ არ უნდა, მას ამის გაკეთებას ნუ აიძულებთ. თუ მას გულისრევის შეგრძნება აწუხებს, მუცელი ტკივა ან სხვა ჩივილები აქვს, დაუყოვნებლივ მიაკითხეთ ექიმს.

მომზადებულია ​moscow.sm-news.ru -ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად