Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„თუ ბავშვი კოვიდ-19-ით დაინფიცირდა, დაავადების შემდეგ მეოთხე-მეექვსე კვირაზე ის აუცილებლად უნდა მიიყვანოთ პედიატრთან და კარდიოლოგთან,“ - კარდიოქირურგი დავით ბერიშვილი

„თუ ბავშვი კოვიდ-19-ით დაინფიცირდა, დაავადების შემდეგ მეოთხე-მეექვსე კვირაზე ის აუცილებლად უნდა მიიყვანოთ პედიატრთან და კარდიოლოგთან,“ - კარდიოქირურგი დავით ბერიშვილი

ბავშვთა კარდიოქირურგი დავით ბერიშვილი მშობლებს ურჩევს​ კოვიდ-19-ით დაინფიცირებიდან მეოთხე-მეექვსე კვირაზე ბავშვი პედიატრს და კარდიოლოგს აჩვენონ, რათა რაიმე გართულება არ გამოეპაროთ:

„პირველ რიგში, უნდა დავიცვათ ბავშვები ინფექციისგან. თუ ეს მოხდა და ბავშვი დაინფიცირდა, აუცილებლად დაავადების შემდეგ მეოთხე ან მეექვსე კვირაზე ბავშვი აუცილებლად უნდა მიიყვანოთ პედიტრთან და კარდიოლოგთან დიაგნოსტიკაზე. ბავშვი უნდა მიიყვანოთ ბავშვთა კარდიოლოგთან. რატომ უნდა მოიქცეთ ასე? სამწუხაროდ, ჩვენ ახლა ვართ იმ ეტაპზე, როდესაც ყველა ბავშვთა ექიმს ეშინია იმ შედეგების, თუ რას მოიტანს კოვიდი. იწერება და ფაქტიც არის, რომ ბავშვებს უფრო ადვილად გადააქვთ კორონავირუსი, დაახლოებით, 5-7 %-ში ვითარდება უფრო რთულად.“

დავით ბერიშვილის თქმით, კოვიდისგან გამოჯანმრთელებულ ბავშვებში მოიმატა კავასაკის დაავადების მსგავსი სინდრომის რიცხვმა:

​ბავშვებში, რომლებმაც გადაიტანეს კოვიდი, მოიმატა კავასაკის დაავადების მსგავსი სინდრომის გამოვლენის შემთხვევებმა, რომელიც გამოიხატება საკმაოდ რთულად და მძიმედ. კოვიდ გადატანილ ბავშვებთან ის ვითარდება 1-დან 5 %-მდე. სამწუხაროდ, საქართველოშიც არის აღმოჩენილი რამდენიმე ბავშვი, ჩვენც ვნახეთ ეს ჩვენს კლინიკაში.“

დავით ბერიშვილი იმ სიმპტომებს აღწერს, რომელიც კავასაკის მსგავს სინდრომს ახასიათებს:

„აღნიშნული სინდრომის ძირითადი მაჩვენებელი არის დაავადების მეოთხე-მეექვსე კვირაზე ცხელება 24-დან 72 საათამდე. ცხელება არის საკმაოდ მაღალი, 38,5-39 და მეტი, გამონაყარი, მუცლისა და გულ-მკერდის ქვედა არეში ტკივილი. ეს არის ისეთი ტკივილი, რომელმაც შეიძლება ზოგადი ქირურგი შეცდომაში შეიყვანოს. ევროპულ ქვეყნებშიც ჩატარდა დიაგნოსტიკური ლაპარპოსკოპიები, რადგან ვერ არკვევდნენ, რატომ ჰქონდა ბავშვს ტკივილი. ​ეს ვირუსი იწვევს დიდ ცვლილებებს მიკროკაპილარებში, რის შედეგადაც იცვლება ორგანოები. შესაძლოა, იყოს ენცეფალოპათია, პერიკარდიტი, რაც ყველაზე ცუდია, შესაძლოა, იყოს კარდიომიოპათიები. კარდიომიოპათიები ხშირად გამოწვეულია ვირუსებით. მე ვგულისხმობ დილატაციურ კარდიომიოპათიას, რომელიც უფრო ხშირია ბავშვებში.“

„ბავშვებში გულის მანკების გამომწვევი არის ორსულობის 5-დან 10 კვირამდე ინფექციების გადატანა. ძირითადი არის ვირუსული ინფექციები, უფრო ნაკლებად ბაქტერიოლოგიური. ​ორსულმა, შესაძლოა, არც იავადმყოფოს დიდხანს, შეიძლება 2-3 დღე სურდო ჰქონდეს ან სიცხე, მაგრამ ამ დროს ბავშვი ყალიბდება. თითო უჯრედი თუ დაზიანდა, ის იყოფა ორად, შემდეგ თითოეული ისევ ორად და გეომეტრიული პროგრესიით ყალიბდება ანომალია,“ -აცხადებს დავით ბერიშვილი.

წყარო: ​პირადი ექიმი - მარი მალაზონია

წაიკითხეთ სრულად