Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

9 რჩევა ბავშვის სიჯიუტის თავიდან ასაცილებლად

9 რჩევა ბავშვის სიჯიუტის თავიდან ასაცილებლად

ბავშვების მიუღებელ და ნაკლებად მოსაწონ ქცევას ბევრი მიზეზი აქვს, თუმცა მათ შორის ყველაზე მნიშვნელოვანი მოწყენილობაა. პატარები აცნობიერებენ, რომ ისინი მსგავსი ქცევებით დასახული მიზნის მიღწევას ახერხებენ. ხშირად ბავშვის მიუღებელი ქცევის მიღმა ძალაუფლების მოპოვების ფარული სურვილიც დგას. ჩვენს სტატიაში 9 სასარგებლო რეკომენდაციას შემოგთავაზებთ, რომელთა დახმარებით​ ბავშვის სიჯიუტისა და ნეგატიური ქცევისადმი მიდრეკილების პრევენციას შეძლებთ.

1. ბავშვს რთულ ვითარებაში სიმშვიდის შენარჩუნება ასწავლეთ

ბავშვები მშობლების ქცევების გამეორებისკენ საოცარ მიდრეკილებას ავლენენ. თქვენს შვილს საკუთარი ქცევებით უნდა აჩვენოთ, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ნებისმიერ ვითარებაში სიმშვიდისა და წონასწორობის შენარჩუნება. თუ ბავშვი ისტერიკას აწყობს, იმიც ნაცვლად, რომ მას უყვიროთ, მშვიდად ესაუბრეთ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბავშვი ჩათვლის, რომ მსგავს ვითარებაში ყვირილი ნორმალური მოვლენაა.

2. ბავშვს ყოველთვის შესთავაზეთ არჩევანი

ბავშვისთვის არჩევანის შეთავაზება მას ილუზიას უქმნის, რომ ყველაფერს თავად აკონტროლებს. ​თუ ბავშვმა სათამაშოები უნდა დაალაგოს, ამასთან კბილებიც გასახეხი აქვს, ჰკითხეთ მას, რის გაკეთებას ისურვებდა თავდაპირველად.

3. ყოველთვის თან ატარეთ მსუბუქი ხემსი

ბავშვის ცუდი ქცევის მიზეზი ხშირად შიმშილია. თუ ბავშვთან ერთად გარეთ გადიხართ, მსუბუქი ხემსი ჩანთით წაიღეთ. თუ ბავშვს მოშივდება, მას გემრიელ ხემსს შესთავაზებთ, რაც თქვენს შვილს განწყობას მარტივად გამოუკეთებს.

4. ბავშვს მისი ქცევის შესაძლო ნეგატიურ შედეგებზე წინასწარ გაესაუბრეთ

როდესაც ბავშვი გეკითხებათ, რატომ უნდა დაგიჯეროთ, როდესაც გარკვეული ქმედებისკენ მოუწოდებთ, არასდროს უპასუხოთ: „რომ გეუბნები, გააკეთე!“ ყოველთვის აუხსენით ბავშვს, რატომ არის მიუღებელი მისი კონკრეტული ქცევა. თქვენს შვილს მისი ქმედებების შესაძლო შედეგებზე ესაუბრეთ, რათა მან მომავალში დაუფიქრებელი ნაბიჯების გადადგმისგან თავი შეიკავოს.

5. წერილობით ჩამოაყალიბეთ დღის განრიგი. დააჯილდოვეთ ბავშვი, როდესაც თქვენს თხოვნას შეასრულებს

ბავშვს საინტერესო და მრავალფეროვანი რუტინის ჩამოყალიბებაში დაეხმარეთ. ეცადეთ, ნაკლები დრო გაატაროს ეკრანთან, რეგულარულად გაიხეხოს კბილები. ბავშვს უთხარით, რომ თუ ის რუტინას ერთი თვის განმავლობაში უერთგულებს, თქვენგან ჯილდოს აუცილებლად მიიღებს.

6. მიუღებელ ქცევას თქვენგან ლოგიკური და ადეკვატური პასუხი უნდა მოჰყვეს

თუ ბავშვი ბოსტნეულს არ მიირთმევს, მას დესერტი არ მიართვათ. თუ ბავშვი უარს ამბობს სათამაშოების ალაგებაზე, დღის განმავლობაში ამ სათამაშოებით თამაშის უფლება არ მისცეთ. ​დასჯა არასდროს უნდა იყოს არალოგიკური. თუ ბავშვი საკვების მირთმევაზე უარს ამბობს, მას ეზო არ უნდა დაალაგებინოთ.

7. ბავშვის ყურადღება სხვა რამეზე გადაიტანეთ

ამერიკის პედიატრთა აკადემიის დასკვნით, ბავშვები ზოგჯერ ცუდად მხოლოდ იმის გამო იქცევიან, რომ მოწყენილები არიან და არ იციან, რა გააკეთონ. ასეთ დროს ბავშვს გასართობი უნდა გამოუნახოთ. მისი ყურადღება რაიმე სასიამოვნოზე გადაიტანეთ.

8. ბავშვს აუცილებლად ჰკითხეთ აზრი კონკრეტული პრობლემის მოგვარების გზების შესახებ

თუ ბავშვს რაიმე პრობლემა აქვს, მასთან ერთად განიხილეთ სირთულეებთან გამკლავების გზები. თქვენს შვილს აუცილებლად ჰკითხეთ აზრი პრობლემის მოგვარების გზების შესახებ. თუ ბავშვს თქვენს კითხვებზე პასუხი არ აქვს, მას ამ პასუხის პოვნაში დაეხმარეთ. მნიშვნელოვანია, ბავშვმა იგრძნოს, რომ მას თავად შეუძლია საკუთარი პრობლემების მოგვარება.

9. ბავშვის ემოციური მდგომარეობა სწორად შეაფასეთ და მისი დახმარება სცადეთ

ნაცვლად იმისა, რომ ბავშვი მიუღებელ, ცუდ საქციელში დაადანაშაულოთ, ​მისი ემოციური მდგომარეობის გაანალიზება სცადეთ. თუ ბავშვს წვიმიან ამინდში გარეთ გასვლა უნდა, უთხარით, რომ მისი სურვილი თქვენთვის გასაგებია, თუმცა ამინდი ხელს გიშლით გარეთ გასვლაში. ბავშვს დაპირდით, რომ მოგვიანებით გარეთ აუცილებლად გაიყვანთ.

მომზადებულია ​brightside.me -ს მიხედვით

წაიკითხეთ სრულად