Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

აღზრდის ოთხი სტილი და მათი გავლენა ბავშვის მომავალზე

აღზრდის ოთხი სტილი და მათი გავლენა ბავშვის მომავალზე

მშობლის შვილისადმი დამოკიდებულება ბავშვის მომავალზე უდიდეს ზეგავლენას ახდენს. აღზრდის ოთხი ცნობილი სტილიდან თითოეული მათგანი ბავშვზე განსხვავებულად ზემოქმედებს. მათ შორის ერთ-ერთი სხვებთან შედარებით დადებით გავლენას ახდენს ბავშვის მომავალზე.

  • 1.მშობელი ბავშვთან ურთიერთობაში მკაცრია და მას ყოველთვის აკონტროლებს

​ავტორიტარი მშობლები ძალიან მკაცრები არიან. მათი შვილები ბრმად ემორჩილებიან ოჯახში დადგენილ წესებს. ისინი შვილის გრძნობებსა და ემოციებს სერიოზულად არ უდგებიან. ავტორიტარი მშობლები დისციპლინაზე დიდ მნიშვნელობას დასჯას ანიჭებენ. ისინი შვილისადმი სიყვარულს სიმკაცრით გამოხატავენ და თვლიან, რომ მკაცრი აღზრდა ბავშვს ცხოვრებისეული სირთულეების გადალახვაში დაეხმარება. ავტორიტარი მშობლების შვილები თავს ხშირად დაუცველად გრძნობენ, დაბალი თვითშეფასება აქვთ, სოციალური ურთიერთობები უძნელდებათ და დამოუკიდებლად მოქმედებაც უჭირთ. რაც ყველაზე სამწუხაროა, ავტორიტარი მშობლების შვილები ზრდასრულობაში ხშირად თავადაც აგრესიულები და ავტორიტარები ხდებიან. მათ ცუდისა და კარგის ერთმანეთისგან გარჩევა უჭირთ, რადგან მშობლებისგან ახსნა-განმარტებებს არასდროს იღებდნენ. მათ ემოციების კონტროლი უძნელდებათ და ტყუილის თქმისკენ მიდრეკილებას ავლენენ.

  • 2.მშობელი ყურადღებიანი და დემოკრატიულია

ავტორიტეტი მშობლები ავტორიტარების მსგავსად საზღვრებსა და კანონებს აწესებენ. ისინი შვილებს საკუთარი ქმედებების მიზეზებს კარგად უხსნიან. ავტორიტეტი მშობლები შვილების განცდებს დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ და მათ ყოველთვის ყურადღებით უსმენენ. ავტორიტეტი მშობლებისთვის ​დასჯაზე უფრო ეფექტიანი საშუალება ბავშვის ქცევის მართვისთვის დისციპლინაა. ბავშვებს მშობლებთან დისკუსიისა და საკუთარი აზრის გამოხატვის საშუალება ეძლევათ. მათ შეცედომების დაშვების უფლება აქვთ და მშობლები ჭარბი კონტროლით არ აწუხებენ. ავტორიტეტი მშობლების შვილები მომავალში დამოუკიდებელი და თავდაჯერებული ადამიანები არიან. ისინი დამოუკიდებლად იღებენ გადაწყვეტილებებს და კომუნიკაციის კარგი უნარი აქვთ, კარგად აკონტროლებენ ემოციებს, ემპათიის გამოვლენაც არ უძნელდებათ. ეს ყოველივე ავტორიტეტი მშობლების შვილებს წარმატების მიღწევაში ეხმარება.

  • 3.მშობელი ბავშვის მიმართ ზედმეტად შემწყნარებელია

ლმობიერი მშობლები გარკვეულ წესებს ადგენენ, თუმცა მათ არასდროს მისდევენ. ლმობიერ მშობლებს შვილებისთვის უარის თქმა უძნელდებათ და დისციპლინა მათთვის უცხოა. ისინი მარტივად პატიობენ ბავშვებს ცუდ ქცევას. ზედმეტად ლმობიერი მშობლები შვილებს უფრო მეგობრობას უწევენ, ვიდრე მშობლობას. მათთვის შვილების ემოციები და განცდები ზედმეტად მნიშვნელოვანიც კია, რაც ​ბავშვის ჩამოყალიბებაზე ნეგატიურად ზემოქმედებს. ზრდასრულობაში ლმობიერი მშობლების შვილებს თვითკონტროლი და წესების მორჩილება უჭირთ. ისინი მიჩვეულები არიან, რომ ყველაფერი მიიღონ, რაც სურთ. როგორც წესი, ზედმეტად ლმობიერი მშობლების შვილები ცუდად სწავლობენ და მათ დაბალი თვითშეფასება აქვთ.

  • 4.მშობელი ბავშვს უგულებელყოფს და უყურადღებოა

უყურადღებო მშობლები შვილების ცხოვრებაში თითქმის არ ერევიან და წარმოდგენა არ აქვთ, როგორ ვითარდება ბავშვი. ისინი არასდროს ადგენენ წესებს, არ ეხმარებიან შვილებს ცხოვრების გზის გაკვალვაში. უყურადღებო მშობლებს სწამთ, რომ ბავშვი თავად ჩამოყალიბდება. ზოგჯერ ეს მშობლისგან დამოუკიდებლადაც ხდება. როდესაც მშობელს ბევრი პრობლემა აქვს, სამსახურში ზედმეტად დატვირთულია და გამუდმებით სტრესშია, ​მას შვილისთვის დრო არ რჩება. უყურადღებო მშობლების შვილებს სწავლაში პრობლემები ხშირად ექმნებათ. მათ დაბალი თვითშეფასება აქვთ და ემოციების გაკონტროლება უჭირთ. იმის გამო, რომ ბავშვებს ყურადღება და სიყვარული აკლიათ, მომავალში მათ უჭირთ ადამიანებთან ახლო ურთიერთობების დამყარება და კომუნიკაცია.

მომზადებულია ​brightside.me-ს მიხედვით

წაიკითხეთ სრულად