Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„სასკოლო მზაობისთვის სოციალურ-ემოციური სფეროს განვითარებას გაცილებით მეტი მნიშვნელობა აქვს, ვიდრე კითხვისა და წერის ცოდნას,“- მედეა ზირაქაშვილი

„სასკოლო მზაობისთვის სოციალურ-ემოციური სფეროს განვითარებას გაცილებით მეტი მნიშვნელობა აქვს, ვიდრე კითხვისა და წერის ცოდნას,“- მედეა ზირაქაშვილი

ბავშვთა ნევროლოგმა მედეა ზირაქაშვილმა ბავშვის სასკოლო მზაობის შესახებ ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მას ძალიან ბევრი უნარის ერთობლიობა განსაზღვრავს:

„დღეისთვის სკოლისთვის მზაობას განიხილავენ სამგანზომილებიან ჭრილში. გარდა იმისა, რომ ბავშვს უნდა ჰქონდეს გარკვეული უნარების ერთობლიობა, ძალიან მნიშვნელოვანია ოჯახის მზაობა და ასევე სკოლის მზაობა. ბავშვის სასკოლო მზაობას განსაზღვრავს ძალიან ბევრი უნარის ერთობლიობა. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია სოციალურ-ემოციური სფეროს განვითარება. წლების განმავლობაში მოსახლეობას ეგონა, რომ ​თუ ბავშვმა იცის წერა, იცის კითხვა, ეს იყო ერთადერთი წინაპირობა იმისა, რომ ის მზად იყო სკოლისთვის. აღმოჩნდა, რომ ეს არც ისე მნიშვნელოვანი კომპონენტია. მაშინ, როდესაც სოციალურ-ემოციური სფეროს განვითარებას გაცილებით მეტი მნიშვნელობა აქვს.“

​მედეა ზირაქაშვილის თქმით, სასკოლო მზაობისთვის ძალიან დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ენობრივი უნარების განვითარებას:

„სასკოლო მზაობისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია ენობრივი უნარების განვითარება. მნიშვნელოვანია ბავშვს ჰქონდეს ის რეცეპტული და ექსპრესიული უნარები, რომელიც დაეხმარება მას სკოლაში განათლების ეფექტიანად მიღებაში. არსებობს გარკვეული კოგნიტური უნარები, რომელიც უნდა ჰქონდეს ბავშვს. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვს ჰქონდეს სწავლისადმი გარკვეული დამოკიდებულება: იყოს ცნობისმოყვარე, მაღალმოტივირებული, ჰქონდეს ქცევისთვის აუცილებელი წინაპირობა, რომელიც მისცემს საშუალებას, რომ გაჩერდეს სკამზე, იყოს მოტივირებული, შესძლოს ყურადღების კონცენტრირება, ჩაინიშნოს გაკვეთილები, მიაქციოს ყურადღება, რას ეუბნება მასწავლებელი. რა თქმა უნდა, უპირატესია ფიზიკური ჯანმრთელობა და ფიზიკური განვითარებაც. ეს ასევე უნდა იყოს იმ უნარების ჩამონათვალში, რომელიც ბავშვს უნდა ჰქონდეს.“

​ძალიან დიდია ოჯახის როლი: როგორი აღზრდის სტილი აქვს ოჯახს? როგორია მშობლების განათლების დონე? რამდენად უწყობს მშობელი ხელს ბავშვის თუნდაც ფიზიკური ჯანმრთელობის განვითარებას? სკოლისთვის მზაობის შეფასება ჩვენ გვჭირდება არა იმიტომ, რომ ვთქვათ, ბავშვმა უნდა იაროს თუ არა სკოლაში, არამედ იმისთვის, რომ გამოვყოთ მისი ძლიერი და სუსტი მხარეები, რათა გვქონდეს შესაძლებლობა მოტივაციის ამაღლებით, კომფორტული, ადეკვატური გარემოს შექმნით, შევუქმნათ ბავშვს მაქსიმალურად ხელშემწყობი პირობა იმისთვის, რომ განივითაროს ის უნარ-ჩვევები, რომელიც მას სჭირდება ეფექტიანი სწავლისთვის,“ - აღნიშნულ საკითხებზე მედეა ზირაქაშვილმა რადიო ფორტუნას ეთერში ისაუბრა.

წყარო: ​რადიო ფორტუნა

წაიკითხეთ სრულად