Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„პედაგოგიკა ეს არის სინამდვილეში, რომ ტკბილი რაღაცები მოგცენ და წამალი მოაყოლონ,“ - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„პედაგოგიკა ეს არის სინამდვილეში, რომ ტკბილი რაღაცები მოგცენ და წამალი მოაყოლონ,“ - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში პერფექციონიზმის პრობლემაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ პერფექციონიზმი ხშირად ბავშვში შფოთვითი აშლილობის გამომწვევი მიზეზი ხდება:

„პერფექციონიზმი ბავშვებში ძალიან დიდი პრობლემაა. ეს იწვევს ბავშვის შფოთვას. როგორც წესი, ბავშვი ასე არ მიჰყავთ ხოლმე სპეციალისტთან. ბავშვი სპეციალისტთან მიჰყავთ იმის გამო, რომ აქვს გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობა. მერე აღმოჩნდება, რომ შფოთვა აქვს იმის გამო, რომ უნდა იყოს მოსაწონი ახლობლებისთვის და უნდა იყოს საუკეთესო. ეს შეიძლება არც იყოს დამოკიდებული ოჯახურ სიტუაციაზე. ​ხასიათობრივადაც შეიძლება ტიპი იყოს ასეთი. მშობელს ძალიან დიდი დაკვირვება სჭირდება. მშობლისგან ბავშვს უნდა ესმოდეს ტექსტები, რომ ბავშვს რისი გაკეთებაც შეუძლია, მან ის უნდა გააკეთოს. ბავშვი საბოლოოდ დაიჯერებს იმას, რომ მისი ავტორიტეტი მშობლისთვის მისი მიღწევები არ არის მნიშვნელოვანი და ის ამ მიღწევების გარეშეც ეყვარებათ.“

თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში მოტივაციის ნაკლებობის შესახებაც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მშობლებმა ხშირად არ იციან ,რა ინტერესები აქვთ მათ შვილებს:

„ხშირად მშობლებს რომ ვეკითხები, ​რა აინტერესებთ-მეთქი თქვენს შვილს, ვერ მპასუხობენ. მერე აღმოჩნდება, რომ ბავშვს რაღაცები აინტერესებს. „ვერაფრით ვერ დავაინტერესე ბავშვი სკოლაში ვერცერთი საგნით,“ - ეს ნიშნავს იმას, რომ მოტივაცია და ჩართულობა არ აქვს ბავშვს. ისმის კითხვა: როგორ უნდა გავუზარდოთ მოტივაცია და ჩართულობა? არ არსებობს ბავშვი, რომელსაც ინტერესი არ აქვს. ეს არის ტყუილი.“

„მნიშვნელოვანია, პედაგოგმა და მშობელმა ერთობლივად იპოვონ ის ველი, სადაც შეიძლება ბავშვს ანკესი მოსდო. ყველა ბავშვის „ყიდვა" შეიძლება ადვილად. მე არ მინახავს ბავშვი, რომელსაც რაღაც ინტერესი არ ჰქონია, უბრლაოდ ჩვენ ამას ცხადად ვერ ვხედავთ. მერე უნდა მოხდეს შეჯვარება იმის, რაც აინტერესებს, იმასთან, რაც არ აინტერესებს და გავხადოთ ეს პროცესი სასიამოვნო. ​პედაგოგიკა ეს არის სინამდვილეში, რომ ტკბილი რაღაცები მოგცენ და წამალი მოაყოლონ,“ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო: ​„მშობლები განათლებისთვის“

წაიკითხეთ სრულად