Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ეს საოცარი იაპონური ფილმია მშობლებისა და შვილების ურთიერთობაზე,“ - ფსიქოლოგ ნანა ჩაჩუას რეკომენდაცია

„ეს საოცარი იაპონური ფილმია მშობლებისა და შვილების ურთიერთობაზე,“ - ფსიქოლოგ  ნანა ჩაჩუას რეკომენდაცია

ფსიქოლოგმა ნანა ჩაჩუამ შვილების მიერ მშობლების მიმართ პატივისცემის გამოხატვის მნიშვნელობაზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მშობლების პატივისცემა მარადიული, უცვლელი მცნებაა:

„მე ყურადღებას გავამახვილებ ბიბლიურ ათ მცნებაზე. ექვსი მცნება არის ადამიანებს შორის ურთიერთდამოკიდებულებაზე. მეხუთე მცნება არის, რომ პატივი სცე მამასა და დედასა შენსა. მემკვიდრეობითობის ტარება არის უწყვეტობა განვითარებაში. ეს მემკვიდრეობითობა ეპოქის შესაბამისად სხვადასხვა ფორმით ვლინდება ​„პატივი ეცი დედასა და მამასა შენსა" - ეს არის მარადიული! ეს პატივისცემა ერთად თანაცხოვრებით იქნება თუ ცალ-ცალკე, ერთ ქალაქში ვიქნებით თუ არ ვიქნებით, ამას არსებითი მნიშვნელობა არ აქვს. ეპოქა როგორც განაპირობებს და ითხოვს, ეს იქიდან გამომდინარეობს. მთავარია, რომ ეს მცნება შენარჩუნებული იყოს.“

ნანა ჩაჩუას თქმით, 64 წლიდან ადამიანი განვლილ ცხოვრებას თავისი ცხოვრების შედეგებით აფასებს:

„ჩვენ არაერთხელ გვითქვამს ერიკ ერიკსონის ფსიქო-სოციალური კრიზისების შესახებ. ​64 წლის ასაკიდან ადამიანი თავისი განვლილი ცხოვრების შედეგებით თავისი თავისადმი დამოკიდებულებას განსაზღვრავს. ეს დამოკიდებულება იმის მიხედვით განიცდება ჩვენში, თუ როგორი იქნება ჩვენი შვილების, შვილიშვილების, ჩვენი საქმიანობის შედეგი. როგორ მომმართავენ, როგორია ღვაწლი, რომელიც მე ჩამიდვია. ეს არის ჩემი ყოველდღიური საქმიანობა, რომელიც ეძღვნება შვილს, შვილიშვილს.“

​არის ასეთი იაპონური ფილმი „ლეგენდა ნარაიამაზე,“ საოცარი ფილმია. იქ ტრადიციაში არის, რომ შვილს აჰყავს მშობელი მთაზე და ტოვებს. ეს იქ მშობლის უპატივცემულობას არ ნიშნავს. ამას ითვალისწინებს ტრადიცია. ყველა კულტურაში გარკვეული დამოკიდებულებაა მხცოვანი ადამიანის მიმართ,“ - აღნიშნულ საკითხზე ნანა ჩაჩუამ „რადიო იმედის“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო: ​„რადიო იმედი“

წაიკითხეთ სრულად