Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ბავშვები უნდა წავახალისოთ, რომ მშობელს მოუყვნენ, რა ხდება; ეს არ არის ამბის მიტანა“

„ბავშვები უნდა წავახალისოთ, რომ მშობელს მოუყვნენ, რა ხდება; ეს არ არის ამბის მიტანა“

„საზოგადოებაში ბავშვის თავის დამკვიდრება, მიკუთვნების განცდა არის ყველაზე მთავარი მას შემდეგ, რაც ფიზიკური მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება მოხდება“, - ამის შესახებ ნეიროფსიქოლოგმა, თამარ გაგოშიძემ პირველი არხის გადაცემაში  „პირადი ექიმი მარი მალაზონია“ ისაუბრა.

„ასე ორი წლის ასაკიდან ბავშვი გამოეჯაჭვება ოჯახს და აღმოაჩენს, რომ საკუთარი „მე“ გააჩნია. აქედან უკვე იწყება მისი მოგზაურობა სრულიად სხვა სამყაროში., როდესაც მან ამ სამყაროს კეთილგანწყობა უნდა დაიმსახუროს. უკვე მას უყურებს უკუკავშირის თვალსაზრისით. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი მექანიზმარია - როგორი ვარ მე, კარგი თუ ცუდი. ეს მოგზაურობა არის ძალიან მნიშვნელოვანი ბავშვის შემდგომ პიროვნულად ჩამოყალიბებაში. აქ გარემოს აქვს გადამწყვეტი მნიშვნელობა. ბავშვები მიმბაძველი არსებები არიან. ისინი უნდა წავახალისოთ, რომ მშობელს მოუყვნენ, რა ხდება. ეს არ არის ამბის მიტანა. გადავიტანოს ეს გულწრფელობის რანგში იმიტომ, რომ შემდეგ ხდება ხოლმე ძალიან სერიოზული პრობლემები, როდესაც ბავშვი ვერ ამბობს რაიმეს ვერავისთან და ამას მოჰყვება ხოლმე კატასტროფული შედეგები. ძალიან მნიშვნელოვანია, როგორი იქნება ჩვენი რეაგირება. ის უნდა იყოს შემეცნებითი - რა მოხდა? ეს უნდა გავარკვიოთ და გადავიტანოთ აღწერით პლანში. ბავშვი უნდა მოჰყვეს, რა მოხდა, რა იგრძნო. ცხადია, ეს მისი ინტერპრეტაციაა. 

სკოლასა და საბავშვო ბაღთან მშობლის თანამშრომლობა არის გადამწყვეტი ფაქტორი ბავშვის ინტერესიდან გამომდინარე. არ უნდა შეგვეშინდეს, არ უნდა დაგvეზაროს, არა იმიტომ, რომ, მაგალითად, ჩვენ რაიმე დავაბრალოთ სკოლას, მასწავლებელს, სხვა მშობელს, უბრალოდ, უნდა გამოვიძიოთ - რა ხდება. იქიდან ხშირად შესაძლოა, მტრული დამოკიდებულება იყოს სხვა მშობლისგან, მასწავლებლისგან, რადგან ყველას აქვს თავდაცვითი მომენტი, რომ ვინმემ რამე არ დამაბრალოს და ვინმემ არ იფიქროს, რომ მე შეცდომა დავუშვი. აქ მივდივართ საზოგადოებაში ყველაზე მთავარ ღირებულებასთან - შეცდომის უარყოფასთან“, - აღნიშნა გაგოშიძემ.

წყარო: ,​,პირადი ექიმი მარი მალაზონია"

წაიკითხეთ სრულად