Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მე დავრწმუნდი, რომ ნამდვილი სიყვარული უკურნებელი სენია, რომელსაც აქვს უძლიერესი პირველი მუხტი, მაგრამ არ ნელდება მთელი თანაცხოვრების მანძილზე,“ - გელა ჩარკვიანი

„მე დავრწმუნდი, რომ ნამდვილი სიყვარული უკურნებელი სენია, რომელსაც აქვს უძლიერესი პირველი მუხტი, მაგრამ არ ნელდება მთელი თანაცხოვრების მანძილზე,“ - გელა ჩარკვიანი

გელა ჩარკვიანი სიცოცხლეში ხშირად საუბრობდა მეუღლისადმი მის დიდ სიყვარულზე. გიორგი კეკელიძესთან ერთ-ერთ ინტერვიუში გელა ჩარკვიანმა მარადიული სიყვარულის თავისი დეფინიციაც გაგვაცნო:

„რამდენჯერმე შეყვარება მგონია, რომ შესაძლებელი არ არის. სიყვარულსაც ხომ აქვს თავისი ხარისხი, ძალა. ის სიყვარული, რომელზეც მე ვლაპარაკობ, ორჯერ არ შეიძლება მოხდეს. მე გეტყვით ნამდვილი სიყვარულის ჩემს დეფინიციას, რომელსაც აქვს უძლიერესი პირველი მუხტი, მაგრამ არ ნელდება მთელი თანაცხოვრების მანძილზე, პირიქით ძლიერდება. აი, ეს არის ნამდვილი სიყვარული.“

გელა ჩარკვიანი თვლიდა, რომ პირველი მუხტი სიყვარულში გადამწყვეტია:

„მე ვფიქრობ, რომ რომეოსთან და ჯულიეტასთან მუხტი ძალიან დიდი იყო, მაგრამ მართალია, იქ გარემოებებიც ქმნიდა ამას. მე მაინც მგონია, რომ ეს მუხტი გაგრძელდებოდა. არ შეიძლებოდა, რომ არ გაგრძელებულიყო. პირველი მუხტი წყვეტს ყველაფერს. ამის შეფასება ადვილი არ არის. რითი შეიძლება შეაფასო სიყვარული? ისევ მსხვერპლით შეგიძლია შეაფასო.“

„ჩემი მსხვერპლი იყო ის, რომ მე შევეშვი ლექციებზე სიარულს. საერთოდ მივანებე თავი სწავლას. მე მივდიოდი დილით ნანასთან. ნანა იჯდა ფორტეპიანოსთან. ის ემზადებოდა გამოცდებისთვის. მე ტახტზე ვიჯექი და ლექციებზე აღარ დავდიოდი. ყველაფერში ჩავიჭერი და დიდი უსიამოვნებები მქონდა სახლში. სიყვარულზე წერა მაიძულა ტრაგედიამ, რომელიც შემემთხვა. შეიძლება, ნანა რომ ცოცხალი ყოფილიყო, მე სიყვარულზე ამდენი არ მეწერა. მე დავრწმუნდი, რომ ნამდვილი სიყვარული უკურნებელი სენია. არ გადის დღე, არ გადის საღამო, ღამე, რომ კვლავ არ ვიფიქრო და სინდისის ქენჯნამ არ ამიტანოს. ჩვენ არ შევპირებივართ ერთმანეთს, რომ ერთის სიკვდილის შემთხვევაში მეორე თავს მოვიკლავდა, მაგრამ სიმძაფრე ჩვენი ერთობისა მაინც მავალდებულებდა ამას. მე მრცხვენია, რომ რვა წელი გავიდა და მე კიდევ ცოცხალი ვარ... მრცხვენია, მე ამას სრულიად სერიოზულად ვამბობ,“ - აღნიშნულ თემაზე გელა ჩარკვიანმა გასულ წელს საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „ახალი დღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„ახალი დღე“


წაიკითხეთ სრულად