Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ემილიას არასდროს არსად არ იწვევენ, ღონისძიებებში და აქტივობებში არის დაბლოკილი,“ - საბავშვო არხი „Emilitv-ემილი“ განცხადებას ავრცელებს

„ემილიას არასდროს არსად არ იწვევენ, ღონისძიებებში და აქტივობებში არის დაბლოკილი,“ - საბავშვო არხი „Emilitv-ემილი“ განცხადებას ავრცელებს

საბავშვო გასართობმა არხმა „Emilitv-ემილი“ სოციალურ ქსელში განცხადება გამოაქვეყნა, რომელშიც აღნიშნულია, რომ ემილიას არსად არ იწვევენ და ის ღონისძიებებსა და აქტივობებში, სამწუხაროდ, დაბლოკილია:

„მოგესალმებით, დიდხანს ვფიქრობდი დამეწერა თუ არა ამასთან დაკავშირებით... უბრალოდ გუშინ საღამოს, მთავარ ნაძვისხესთან გავიყვანეთ ბავშვები და იმხელა სიყვარული და სითბო ვიგრძენით და კითხვები თუ რატომ არსად საახალწლო კონცერტებზე თუ აქტივობებზე არ მონაწილეობს ემილია? აი ზუსტად მაგან გადამაწყვეტინა ამის დაწერა.

დარწმუნებული ვარ, კარგად იცით თუ როგორ უყვართ ემილია ბავშვებს და არა მარტო ბავშვებს, ემილიაც მათ მიმართ გამოხატავს ყოველთვის დიდ სიყვარულს, ვისაც კი შევხვედრივართ თუნდაც ერთხელ, კარგად მიხვდება თუ რას ვგულისხმობ.

ემილიას აქვს უკვე უამრავი სიმღერა, რომლებსაც თითო სიმღერას მილიონობით ნახვა აქვს, ბავშვებმა ეს სიმღერები იციან ზეპირად და ძალიან უყვართ. საახალწლოდ და არა მარტო საახალწლოდ მერიას და არა მარტო მერიას აქვს უამრავი აქტივობები, მაგრამ ემილიას არასდროს არსად არ იწვევენ. სამწუხაროდ, პირდაპირ შემიძლია გითხრათ, რომ ემილია რომელმაც დიდ წარმატებას მიაღწია თვითონ თავის ოჯახთან და მაყურებელთან ერთად, ღონისძიებებში და აქტივობებში უხეშად რომ ვთქვათ არის დაბლოკილი!

ქართველ ბავშვს, რომელსაც საქართველოში აქვს ჯამში 1 მილიარდამდე ნახვა აიგნორირებენ! შემიძლია ამაყადაც გითხრათ, რომ ეს არის საქართველოს ისტორიაში პირველი შემთხვევა, მაგრამ მაინც მხოლოდ ჩვენი ძალებით კიდევ ვითარდებით. მინდა მივმართო ჩვენს მაყურებელს და მსმენელს, ვიცით, რომ გსურთ კონცერტი ან აქტივობები, ჩვენც გვსურს ძალიან, მაგრამ მხოლოდ ჩვენი ძალებით ამის ორგანიზება არის რთული და შეუძლებელი, ვინც ამას უნდა გაუწიოს ორგანიზება პირველ რიგში თქვენთვის, სამწუხაროდ უბრალოდ არ სურთ! სხვა ახსნა მე ნამდვილად არ მაქვს! იმაზე არც ვამახვილებ ყურადღებას, თუ რამდენი ქველმოქმედება აქვს ემილიას და მის ოჯახს გაკეთებული თავიანთი ძალებით და სახსრებით, რამდენიმე მეგობრის ჩართულობით.

ტელევიზიებზეც მინდა ყურადღების გამახვილება, მხოლოდ 1-2 შემთხვევის გარდა ტელევიზიებში ჟურნალისტები ყოველთვის ცდილობენ ემილიას და ჩვენი ოჯახის ცუდად წარმოჩენას! რაზეც ყოველთვის თავშეკავებული ვუსმენდი და ვპასუხობდი. ამის შემდეგ თუ საერთოდ მოვალთ ტელევიზიაში გპირდებით, რომ არაადეკვატურ კითხვებზე და დისკრიმინაციისკენ მიმართულ კითხვებს ვუპასუხებთ უკვე ადეკვატურად როგორც დაიმსახურებთ!კიდევ ერთხელ მივმართავ ჩვენს მაყურებელს, მსმენელს და მთლიანად საქართველოს, მადლობა სიყვარულისთვის და გვერდში დგომისთვის! გილოცავთ კიდევ ერთხელ შობა-ახალ წელს, ჩვენ აუცილებლად შევხვდებით,“ - აღნიშნულია განცხადებაში.

წაიკითხეთ სრულად