Baby Bag

„სამ წლამდე ასაკის ბავშვებს უკვე უნდა გამოვუმუშაოთ პასუხისმგებლობის გრძნობა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი თამარ ედიბერიძე

„სამ წლამდე ასაკის ბავშვებს უკვე უნდა გამოვუმუშაოთ პასუხისმგებლობის გრძნობა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი თამარ ედიბერიძე

ბავშვთა ნევროლოგი თამარ ედიბერიძე გადაცემაში „პირადი ექიმი“ ბავშვებში პასუხისმგებლობის უნარის განვითარების შესახებ საუბრობს:

„ადრეულ ასაკში საძირკველის ჩაყრის გარეშე, შეუძლებელია, რომ უნარების განვითარება დავიწყოთ მოგვიანებით. ჩვენდა სამწუხაროდ ეს ასეა, რაც სპეციალისტებსაც ურთულებს შემდგომში საქმეს. ბუნებრივია, ადრეული ასაკის ბავშვს იმავე ენით ვერ დაველაპარაკებით, რომლითაც 14-15 წლის ასაკის ბავშვებს. არსებობს გარკვეული ორიენტირები, ხრიკები, ქცევის მოდელი, რომელიც უნდა დავიცვათ ადრეული ასაკიდან. ეს უნდა იყოს ბუნებრივი, მყარი და საიმედო ბაზა შემდგომ ახალ-ახალ გამოწვევებთან გამკლავებისთვის. თქვენ წარმოიდგინეთ, სამ წლამდე ასაკის ბავშვებსაც გარკვეულ ქმედებებთან მიმართებაში უკვე უნდა გამოვუმუშაოთ პასუხიმგებლობის გრძნობა. ეს თითქოს, ერთის მხრივ, ღიმილის მომგვრელია. მას უნდა შეეძლოს კონკრეტული საქციელის გამო დანაშაულის აღიარება. ბუნებრივია, ჩვენ მიერ საყვედურის თქმის ფორმა უნდა განსხვავდებოდეს, მაგრამ მან უნდა აღიაროს, რომ ცუდად მოიქცა. თუ მან მოხატა კედელი, უნდა მივიდეს იმის აღიარებამდე, რომ ხატვისთვის არსებობს სახატავი ფურცლები. უნდა მივხვდეთ, რომ ბავშვმა გააცნობიერა თავისი ცუდი საქციელი.“

თამარ ედიბერიძის თქმით, მშობელმა ბავშვს სხვისი საკუთრების პატივისცემა უნდა ასწავლოს:

„თუ ბავშვი სხვის ნივთს აზიანებს, უნდა ავუხსნათ, რომ ეს ნივთი არ არის მისი. საკუთარ ნივთს, შეიძლება, უფრო თამამად მოეპყრას ადამიანი, თუმცა მის გაფრთხილებასაც აქვს თავისი წესები. ის, რაც სხვისია, არ შეიძლება ავიღო დაუკითხავად. უნდა ვიკითხო, მაქვს თუ არა ამის უფლება. ის, რაც სახლში ბევრჯერ ამიხსნეს, მაგ. წიგნს დახატვა აფუჭებს, უნდა გავიგო და სხვისი ნივთი არ უნდა დავაზიანო.“

თამარ ედიბერიძე აღნიშნავს, რომ ბავშვს პასუხისმგებლობის გრძნობას ადრეული ასაკიდანვე თუ არ ჩავუნერგავთ, შესაძლოა, შემდეგ ძალიან გვიანი აღმოჩნდეს:

„ბავშვის ასაკის მატებასთან ერთად შინაარსი და კონტექსტი იცვლება. თუ მანამდე ბავშვს პასუხისმგებლობაზე არ ვესაუბრებოდით, რა თქმა უნდა, დავაგვიანეთ. მოზარდობის ასაკი საკმაოდ რთული ეტაპია. რთული არა მხოლოდ ჩვენთვის, მშობლებისთვის, არამედ, პირველ რიგში, ბავშვებისთვის. მათ ძალიან უჭირთ ამ ეტაპის გადალახვა. ეს არის ძალიან ბობოქარი პერიოდი, ჰორმონალურად, შინაგანად. საკუთარი თავის აღქმა პრაქტიკულად მთლიანად იცვლება. ჩვენ გვინდა, რომ შვილები თავისუფალ პიროვნებებად აღვზარდოთ. თავიდანვე ყველა უნდა ვაცნობიერებდეთ, რომ ჩემი თავისუფლება მთავრდება იქ, სადაც იწყება სხვისი პირადი სივრცე. საერთო სივრცეში ქცევის განსხვავებული წესებია, უბრალოდ ეს წესები არის მოლაპარაკებაზე დამოკიდებული. შენი სახლის კედლების დაზიანებისას უნდა იცოდე, რომ ეს შენი სახლია, მაგრამ კედლები ყველასია. შესაბამისად შენ ერთპიროვნულად ვერ გადაწყვეტ, აქ დახატავ, თუ იქ დახატავ.“

თამარ ედიბერიძის თქმით, ბავშვებთან სამხედრო წესებით ვერ ვიხელმძღვანელებთ:

„ბუნებრივია, სამხედრო წესები პატარებთან არ მუშაობს. უფროსების პასუხისმგებლობაა ბავშვისთვის ისეთი გარემოს შექმნა, რომ მას დაზიანების სურვილი არ გაუჩნდეს და სხვაგან მიმართოს თავისი სურვილები და მისწრაფებები. არ ვამბობ, რომ ვიყვიროთ, ვიძალადოთ ან სასტიკად დავსაჯოთ ბავშვი, მაგრამ უნდა ავღნიშნოთ, რომ მან არასწორი საქციელი ჩაიდინა, არ გამოუვიდა ის, რასაც მისგან მოველოდით.“

„ალბათ, საქართველოში ძნელად მოიძებნება ოჯახი, სადაც მსგავსი რამ არ მომხდარა. ბავშვმა ფეხი წამოკრა რაღაცას და მაგიდას დაეჯახა. იმ წუთში მიცვივდნენ მშობლები, ოჯახის წევრები და ეუბნებიან: „ნუ გეშინია, ამ მაგიდამ გატკინა ხომ შენ? მოდი, ვცემოთ, ვცემოთ.“ ეს არის ყველაზე ცუდი, რაც შეიძლება პატარა ბავშვთან მიმართებაში გავაკეთოთ. ნახეთ, ბავშვს რას ვასწავლით, რომ შეიძლება შენი მოუქნელობა, შენი უხარისხო ქმედება დააბრალო სხვას, რომელიც რეალურად მსხვერპლია. მაგიდა სადაც დადგეს, იქ იდგა. მე წამოვედე ამ მაგიდას და ყველაფერი მას დავაბრალე, თან ვიძალადე კიდეც მასზე. თითქოს რა მოხდა, 3 წლის ბავშვს თუ ეს ვუთხარით, მაგრამ ეს ყველაფერი ილექება. 15-16-17 წლის აგრესიულ ქცევაში, შეიძლება, აღმოვაჩინოთ „ნაცემი მაგიდის“ ფენომენი. მოზარდი ნებისმიერი წინააღმდეგობის შემთხვევაში გამოავლენს აგრესიულ ქცევას. რა იქნებოდა სწორი 2-3 წლის ბავშვთან მიმართებაში? რა უნდა გაგვეკეთებინა? უნდა მივსულიყავით, გვეკოცნა და ტკივილი დაგვეამებინა. უნდა გვეთქვა, რომ სხვა დროს შორიდან შემოურბინოს მაგიდას. მეორე ვარიანტია, რომ მე გავწიო მაგიდა და სხვაგან დავდგა, რადგან ბავშვისთვის უსაფრთხო გარემო ვერ შევქმენი. ის, რომ ბავშვს აგრესია ჩამოვუყალიბე მაგიდის მიმართ, მომავალში ძალიან ცუდად დაგვიბრუნდება. მოზრდილ ასაკში ამან, შესაძლოა, ცუდი გამოძახილი ჰპოვოს,“ - აღნიშნავს თამარ ედიბერიძე. 


მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

ქალებისთვის სტრესის გამომწვევი მთავარი მიზეზი ქმრები არიან - უახლესი კვლევები

ქალებისთვის სტრესის გამომწვევი მთავარი მიზეზი ქმრები არიან - უახლესი კვლევები

ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ქალბატონების 46 პროცენტი სტრესის გამომწვევ მთავარ ფაქტორად არა შვილებთან, არამედ მეუღლეებთან ურთიერთობას ასახელებს. მათი თქმით, მამაკაცები დიდი ბავშვები არიან, რომლებიც განსაკუთრებულ ზრუნვასა და ყურადღებას საჭიროებენ.

მართალია, მშობლების ყოველდღიური ყოფა საკმაოდ რთულია და შვილებზე ზრუნვა მათ ცხოვრებას მნიშვნელოვნად ცვლის, მაგრამ კვლევებით მტკიცდება, რომ სტრესის გამომწვევი ძირითადი ფაქტორი ორივე სქესის წარმომადგენლისთვის მეუღლესთან ურთიერთობა უფროა, ვიდრე შვილებზე ზრუნვით გამოწვეული დაღლილობა და დაძაბულობა.
7 000 დედის გამოკითხვის შედეგად დადგინდა, რომ ქალბატონების უდიდესი ნაწილი მათი ყოველდღიური სტრესის ხარისხს 10-დან 8.5 ქულას ანიჭებს, რაც საკმაოდ მაღალი მაჩვენებელია. დედების 46 % კი აღნიშნავს, რომ მათი ცხოვრება სტრესული მეუღლეების გამოა და არა ბავშვების, რომლებზე ზრუნვასაც ისინი ძალიან დიდ დროს და ენერგიას ახარჯავენ.

ქალბატონების უმრავლესობა მეორე ნახევარს ზრდასრულ ადამიანად არ განიხილავს და მათი მხარდაჭერის იმედი ნაკლებად აქვს. დედები თვლიან, რომ მეუღლეები მათ ყოველდღიურ ტერორში ამყოფებენ, რადგან გამუდმებით ყურადღებასა და მზრუნველობას საჭიროებენ.

ქალბატონების დიდი ნაწილი მიიჩნევს, რომ დედები და მამები ბავშვებზე ზრუნვისას განსხვავებულად იტვირთებიან. ამ მხრივ მამაკაცებს ნაკლებად სტრესულ გარემოში უხდებათ ცხოვრება, ვიდრე ქალბატონებს. დედებმა უმთავრეს პრობლემად მეუღლეებს შორის ურთიერთთანამშრომლობის ნაკლებობა დაასახელეს. როგორც აღმოჩნდა, წყვილების უდიდეს ნაწილს ბავშვის ერთობლივად აღზრდა უჭირს და ოჯახებში გუნდურობის პრინციპი ნაკლებად მუშაობს.

ქალბატონების უმრავლესობა აღნიშნავს, რომ სახლის მოვლისა და ბავშვზე ზრუნვის ვალდებულებები მთლიანად მათ ეკისრებათ, მამაკაცები კი ამ მხრივ ნაკლებად იტვირთებიან. დედების უდიდესი ნაწილი ყოველდღიურად სტრესულ გარემოში ცხოვრობს, რადგან დატვირთული გრაფიკის გამო დასახული მიზნების მისაღწევად დრო არ ჰყოფნის. ქალბატონების ნეგატიურ განწყობას მეუღლეების მხრიდან მხარდაჭერის ნაკლებობის გაცნობიერება კიდევ უფრო ამძაფრებს. ისინი განიცდიან, როდესაც გრძნობენ, რომ მეორე ნახევრები მათ გვერდით არ არიან და მათ მძიმე შრომას ვერ აფასებენ.

ფსიქოლოგები დედების სტრესულ ცხოვრებას მამაკაცების უპასუხისმგებლობას და გულგრილობას ნაკლებად უკავშირებენ. ისინი მთავარ პრობლემად ოჯახის შექმნით გამოწვეულ ცხოვრებისეულ ცვლილებებს განიხილავენ. ფსიქოლოგები ამტკიცებენ, რომ დაოჯახებული წყვილის ურთიერთობა გაცილებით რთული და სტრესულია, ვიდრე მშობლებსა და შვილებს შორის ურთიერთობები. ორი ადამიანის კავშირი, რომელიც მათგან გარკვეული სახის დათმობებს და ცვლილებებს მოითხოვს, პარტნიორებისთვის სტრესის გამომწვევ ძირითად ფაქტორად ძალიან ხშირად გვევლინება.

მკვლევარებმა მამაკაცების განწყობებისა და მოსაზრებების შესასწავლად 1500 მამა გამოკითხეს, რომელთა უდიდესი ნაწილი მეუღლეების დამოკიდებულებით ასევე უკმაყოფილოა. მამაკაცები აღნიშნავენ, რომ ისინი შვილების აღზრდაში იმაზე მეტ ენერგიას და დროს ხარჯავენ, ვიდრე ქალბატონებს წარმოუდგენიათ. მათი თქმით, მამების შრომა სათანადოდ არ ფასდება. მამაკაცების 2/3 ამტკიცებს, რომ ერთადერთი რაც მათ მეუღლეებისგან სურთ, მათი შრომისა და მონდომების დაფასება და აღიარებაა. 

მომზადებულია​ mirror.co.uk-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა 
წაიკითხეთ სრულად