Baby Bag

„თუ შვილებთან ურთიერთობა ვერ ხერხდება, დანარჩენ ცხოვრებისეულ კეთილდღეობას ფასი ეკარგება“ - თეა გოგოტიშვილი

„თუ შვილებთან ურთიერთობა ვერ ხერხდება, დანარჩენ ცხოვრებისეულ კეთილდღეობას ფასი ეკარგება“ - თეა გოგოტიშვილი

როგორი უნდა იყოს მშობლების დამოკიდებულება შვილების მიმართ, როგორ მოვიქცეთ, რომ მოგვისმინონ და მოვუსმინოთ, რატომ იკარგება კავშირი მშობელსა და შვილს შორის? - ამ და სხვა აქტუალურ საკითხებზე ფსიქოლოგიის დოქტორი, ევროპაში აკრედიტებული ფსიქოთერაპევტი, პროფესორი თეა გოგოტიშვილი გვესაუბრა.

- ქალბატონო თეა, დღეს ძალიან ბევრს საუბრობენ მშობლებისა და შვილების ურთიერთობებზე, აღზრდის სტილზე. როგორი უნდა იყოს მშობლების დამოკიდებულება შვილების მიმართ, აღზრდის რომელი მეთოდია გამართლებული?

- შვილებთან ურთიერთობა, რა თქმა უნდა, ამოსავალი წერტილია. თუ შვილებთან ურთიერთობა ვერ ხერხდება, დანარჩენ ცხოვრებისეულ მნიშვნელოვან კეთილდღეობას ფასი ეკარგება. ფსიქოლოგიაში დაყოფილი გვაქვს ასაკობრივი სტადიები, როგორც პიროვნების განვითარების ეტაპები, რომელთაც აქვთ თავისი ასაკობრივი განვითარების მახასიათებლები, მაგრამ ამაზე არ შევჩერდები, არ მოვახდენ დეტალიზაციას, შევეცდები მთვარ საკითხებზე გავამახვილო ყურადღება. რა გავითვალისწინოთ შვილებთან ურთიერთობაში, რომ შინაგანად ვიყოთ კომფორტში და ჩვენს შვილებს მაქსიმალურად სარგებელი მოვუტანოთ ამ ჰარმონიული ურთიერთობით. პირველ რიგში, უნდა გვახსოვდეს, რომ არსებობს შვილების მიმართ ისეთი დამოკიდებულებები, რომლებიც კვლევებით არის დადასტურებული, როგორც მანკიერი, პიროვნული განვითარების დამაბრკოლებელი აღზრდის სტილები: 1. ჰიპერმეურვეობის, ანუ ზემზრუნველობის; 2. ინდიფერენტული და 3. ავტორიტარული

ჰიპერმეურვეობის, ანუ ზემზრუნველობის აღზრდის სტილი საქართველოში ფართოდაა გავრცელებული. ხშირად ეს მშობლობის საუკეთესო გამოვლინებად მიაჩნიათ, სინამდვილეში კი, მსგავსი ქცევა სრულ პიროვნულ და ფსიქოლოგიურ „ინვალიდიზაციას“ იწვევს. რაც ნიშნავს, რომ ადამიანი უსუსური, გამოუსადეგარი ხდება, როდესაც ის იზრდება მშობლის მუდმივი მფარველობის, ნებისმიერი მისი სურვილის თუ ინიციატივის საკუთარ თავზე აღების პირობებში. მშობელს უნდა ესმოდეს, რომ შვილს გამზადებული თევზი კი არ უნდა მიუტანოს ლარნაგზე მირთმეული, არამედ თევზის ჭერა უნდა ასწავლოს. ეს მეტაფორა გულისხმობს, ბავშვის ინიციატივების მხარდაჭერას, დამოუკიდებელი აქტივობების ხელშეწყობას და პირადი მაგალითების მიცემას.

ინდიფერენტული, „სულერთია“ დამოკიდებულება სითბოსა და სიყვარულს უქმნის დეფიტს. უსიყვარულოდ გაზრდილი ბავშვები პრობლემურ ადამიანებად ყალიბდებიან.
ავტორიტარული აღზრდის სტილი გულისხმობს იმპერატიულ-მბრძანებლურს, დაქვემდებარებულ დამოკიდებულებას, სახელმწიფოს მართვაშიც ხდება იგივე, მორჩილებაზე და დასჯაზე ორიენტირებული მიდგომებით ხელმძღვანელობა, რომელიც სავალალო შედეგს იძლევა. აღმოჩნდა, რომ ასეთი მიდგომა ბავშვებში ინტელექტუალურ განვითარებას უშლის ხელს და გარკვეულ დეგრადაციასაც კი იწვევს.
მშობელი, პირველ რიგში, უნდა იყოს გამგები, თანამგრძნობი, ფსიქოლოგიაში ამას ემპათიას უწოდებენ. რაც არ უნდა შეცდომებს უშვებდეს შვილი, ვეცადოთ გავუგოთ. თუ არ ვეთანხმებით, ჩვენი პოზიცია გავუზიაროთ თავსმოუხვევლად, რბილად და ვეცადოთ დავანახოთ თავისი ინტერესი. ავუხსნათ, რასაც ვთავაზობთ, რით არის მისთვის მიზანშეწონილი და ყოველთვის შევთავაზოთ ამის გააზრება, არ ვიყოთ დაჟინებით ამის მომთხოვნი, რადგან ხშირად ეს უკუშედეგს იძლევა. გულთბილი დამოკიდებულება მნიშვნელოვანია, მიუხედავად იმისა, იქცევა თუ არა თუ შვილი სწორად.

- როგორც აღნიშნეთ, მაგალითის მიცემა ძალიან მნიშვნელოვანია. ამ საკითხზე რომ გავამახვილოთ ყურადღება. ხშირად მშობელი შვილს ერთს ასწავლის და საქციელით მეორეს აჩვენებს, ეს როგორ მოქმედებს ბავშვზე?

- სამწუხაროდ, ასეთი მიდგომები არ მუშაობს. მაგალითად, მშობელი თავად მოიხმარს თამბაქოს და შვილს უკითხავს ლექციას თემაზე, რა მავნეა სიგარეტის მოწევა. ან მაგალითად, ჭარბად იღებს ალკოჰოლს და ჯანსაღი ცხოვრების წესზე უქადაგებს საკუთარ შვილს. ასევე ცუდად მოქმედებს, როცა გახლეჩილია ოჯახში ღირებულებები, კონფლიქტური, ურთიერთდაპირისპირებული სისტემებია, მაგალითად, ერთი მშობელი გამრჯე, მშრომელია, მეორე - მის კმაყოფაზეა. ასეთ დროს ბავშვი აკვირდება მშობლების მაგალითებს, ითვისებს იოლით გზით სიარულის მეთოდებს. ნაკლებად აიგივებს თავს მიზანდასახულ, მშრომელ მშობელთან, რითაც ცდილობს „კომფორტის ზონაში“ დარჩენას.

- კიდევ ერთ მნიშვნელოვან საკითხზე რომ ვისაუბროთ - ხშირად მშობელსა და შვილს შორის კავშირი იკარგება, თითქოს სხვადასხვა ენაზე საუბრობენ, ვერ უგებენ ერთმანეთს. როგორ მოვიქცეთ, რომ შვილმა მოგვისმინოს და გაგვიზიაროს თავისი პირადი ცხოვრების დეტალები?

- ძალიან მნიშვნელოვანია გულწრფელი, ღია ურთიერთობა. ეს თავიდან აგვაცილებს იმ დისტანციას და ხიდჩატეხილობას, რომელიც მშობელსა და შვილებს შორის, განსაკუთრებით გარდატეხის ასაკში არის ხოლმე. მათ შორის, როდესაც მშობლები შორს იმყოფებიან (საზღვარგარეთ) შვილებისგან, გვაქვს ონლაინ ურთიერთობის საშუალებები, შეგვიძლია შვილებთან გვქონდეს ინტენსიური კონტაქტი, არა ჭკუის დამრიგებლური, რომ მუდმივად ვუქადაგებდეთ რა არის სწორი და კარგი, არამედ ვუყვებოდეთ ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებაზე, ჩვენს გულისტკივილზე, მისთვის შესაბამის ენაზე ასაკიდან გამომდინარე და მოზარდი თვითონაც დაიწყებს ასევე თავის ყოველდღიურ პირად საკითხებზე მშობელთან საუბარს. 

ასევე მთავარია, რასაც ვფიქრობთ და ვგრძნობთ, იმის გამოხატვაში ვიყოთ გულწრფელი. თუ ერთს ვფიქრობთ, მეორეს ვაკეთებთ და მესამეს ვამბობთ, ეს თვალთმაქცობა, სიყალბე ადვილად იგრძნობა, მით უმეტეს, ახლო ადამიანების მიერ. სამწუხაროდ, მათ შორის, კეთილი ზრახვებით განხორციელებული ყალბი თუ ტყუილზე დამყარებული ურთიერთობა მხოლოდ ცუდ შედეგებს მოგვიტანს. ამიტომ გაგება, წრფელი, გულთბილი დამოკიდებულება იძლევა წინაპირობას, რომ ჩვენი შვილებიც ასე იყვნენ ჩვენ მიმართ.

ყოველთვის ეცადეთ „რბილი“ ფორმით გამოხატოთ თქვენი თვალსაზრისი, განსაკუთრებით ის, რომელიც მისთვის განსხვავებულია. მაგალითად, შენ როგორ ფიქრობ? ხომ არ აჯობებს? იქნებ? - ამ კითხვების დასმა შვილს  მისცემს საშუალებას, რომ გაიაზროს ესა თუ ის საკითხი, თქვენ კი შესაძლებლობას - მოისმინოთ მათი აზრი. ეს შესაძლოა, კარგი პრაქტიკული ხელსაწყო გახდეს ამ ურთიერთობისა და დიალოგის გააქტიურებაში.
ესაუბრა ლანა ბიბილურიძე

შეიძლება დაინტერესდეთ

დედის კოცნა საუკეთესო მკურნალია და ბავშვის გამოჯანმრთელებას აჩქარებს

დედის კოცნა საუკეთესო მკურნალია და ბავშვის გამოჯანმრთელებას აჩქარებს

დედის კოცნა საუკეთესო მკურნალია. ის შესანიშნავად მოქმედებს, როდესაც ბავშვი ტირის, ღამის შიშები აქვს, ნაკაწრები და პატარა იარები აწუხებს, შეკრულობის პრობლემები აქვს, გაციებულია. დედის კოცნა, რომელიც ბავშვს „ემოციური ვიტამინებით“ ამარაგებს, ისეთივე ეფექტიანია, როგორც ანტიბიოტიკები.

მოსიყვარულე დედებსა და მამებს, რომლებსაც უყვართ შვილების კოცნა და მოფერება, რომლებიც თბილ და პოზიტიურ ატმოსფეროს უქმნიან ბავშვებს, შვილებისთვის ბევრი სარგებელი მოაქვთ.

ბავშვების ფსიქო-ემოციურ ჯანმრთელობაზე კვლევებს აწარმოებდა ზიგმუნდ ფროიდის ქალიშვილი ანა ფროიდი. მისი შრომები ბავშვების ცხოვრებაში დედის ფიგურის მნიშვნელობას უსვამდა ხაზს. დედები შვილებს აძლევენ სიყვარულს, რომელიც მათ ჯანმრთელ, ბედნიერ ადამიანებად ჩამოყალიბებაში ეხმარება.

ანა ფროიდი თვლიდა, რომ შესაძლებლობის ფარგლებში ბავშვები საავადმყოფოდან რაც შეიძლება სწრაფად უნდა გამოეწერათ, რადგან მათ დედების გვერდით ყოფნა ესაჭიროებოდათ. ანა ფროიდი მიიჩნევდა, რომ დედის სიახლოვე ბავშვის გამოჯანმრთელებას აჩქარებს.

დედის მიერ შვილისთვის გადაცემული დადებითი ემოციები ბავშვში სიმშვიდის, დაცულობისა და უსაფრთხოების განცდას აძლიერებს, რაც მის სწრაფად გამოჯანმრთელებას უზრუნველყოფს.

დედის სიახლოვეს ყოფნა სიმშვიდისა და დაცულობის განცდას ქმნის, რაც ბავშვს სტრესისგან იცავს, რის გამოც სისხლში კორტიზოლის დონე მაღალი არ არის. სისხლში კორტიზოლის დონის აწევა ბავშვის იმუნიტეტს აქვეითებს და დროსთან ერთად მას ინფექციებისადმი მოწყვლადს ხდის.

ბავშვს, რომელსაც დედა ხშირად ეხუტება და კოცნის, რომელსაც მამისგანაც არ აკლია სითბო, ენდორფინებისა და ოქსიტოცინის მაღალი მაჩვენებლები აქვს. ასეთ ბავშვებს ძლიერი იმუნიტეტი აქვთ და მშობლებთან ძლიერ კავშირს განიცდიან.

კოცნის საშუალებით სიყვარულს გამოვხატავთ ჩვენთვის ძვირფასი და ახლობელი ადამიანების მიმართ. ბავშვის ლოყაზე ან შუბლზე უბრალო კოცნით მას უდიდეს ბედნიერებას ვანიჭებთ. ბავშვი სიყვარულის ენას სწავლობს. კოცნა და ჩახუტება, რომლითაც ბავშვს დაცემის შემდეგ ან ბაღიდან გამოყვანისას ვამხნევებთ, მას საკუთარ ძალას აგრძნობინებს. სიყვარული არცერთ ბავშვს არ „აფუჭებს.“ ეს სინაზის გამოხატვაა. ბავშვს ამით ვაგრძნობინებთ, რომ რაც უნდა მოხდეს, ჩვენ მის გვერდით ვართ, მზად ვართ სტრესი შევუმსუბუქოთ, გავაცინოთ და მისი უსაფრთხოება დავიცვათ.

არასდროს დაგენანოთ ბავშვისთვის კოცნა და მოფერება, ნებისმიერი პრობლემის დროს ეს მისთვის საუკეთესო წამალია.

წყარო: ​Youaremom.com 

წაიკითხეთ სრულად