Baby Bag

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

ექსპერტები მშობლებს დახურული სასრიალოების საფრთხეების შესახებ აფრთხილებენ

ექსპერტები მშობლებს დახურული სასრიალოების საფრთხეების შესახებ აფრთხილებენ

ექსპერტები მშობლებს დახურული სასრიალოების საფრთხეების შესახებ აფრთხილებენ და აცხადებენ, რომ მსგავსი ტიპის გასართობები ბავშვისთვის გარკვეული რისკების შემცველია. გაზაფხულის თბილ ამინდებში მშობლები ბავშვებთან ერთად აქტიურად გადიან გარეთ და პატარები სასრიალოებზე ხშირად ერთობიან. დახურული სასრიალოები ბავშვების გასართობად არის შექმნილი, რათა პატარებმა ენერგია დახარჯონ და გაერთონ. ამის გამო მშობლები ხშირად ფიქრობენ, რომ ისინი აბსოლუტურად უსაფრთხოა.

სასრიალოებზე ბავშვები ხშირად იღებენ მცირე დაზიანებებს. არასწორად ჩამოსრიალების შემთხვევაში აქვთ ნაკაწრები, რაც სავსებით ნორმალურია. გარდა მცირედი დაზიანებებისა, დახურულ სასრიალოებზე ბავშვებმა, შესაძლოა, უფრო სერიოზული ტრავმებიც მიიღონ. ამ შემთხვევაში მშობლებს მეტი ყურადღების გამოჩენა სჭირდებათ.

Medical Xpress-ის ინფორმაციით, ექსპერტები მშობლებს აფრთხილებენ, რომ დახურულ, მილის ფორმის სასრიალოზე სრიალი ბავშვისთვის სარისკოა და შესაძლოა, ფეხის მოტეხილობაც გამოიწვიოს.

ავტრალიელმა ექსპერტებმა დაასკვნეს, რომ დახურული ტიპის სასრიალოების პოპულარობის მატებასთან ერთად ბავშვებში სერიოზული დაზიანებების რიცხვმაც მოიმატა. ერთ-ერთი ყველაზე სერიოზული დაზიანება 4 წლის გოგონამ მიიღო, რომელიც სათამაშო მოედანზე მამასთან ერთად იმყოფებოდა. გოგონამ, რომელიც დახურულ სასრიალოზე სრიალებდა ორივე ფეხი მოიტეხა. დაზარალებული ბავშვის დედამ შვილის ტრავმის შესახებ ინფორმაცია სოციალურ ქსელში განათავსა. პოსტს ასეულობით მშობელი გამოეხმაურა. ისინი დახურულ სასრიალოზე ბავშვების დაზიანების ფაქტების შესახებ საუბრობდნენ და აღნიშნავდნენ, რომ პატარებმა მოტეხილობები და სახის დაზიანებები მიიღეს.

მიზეზი, რის გამოც დახურული სასრიალო უფრო სახიფათოა, შემდეგში მდგომარეობს: დახურულ სასრიალოზე ბავშვები ქვემოთ უფრო სწრაფად ეშვებიან. თუ ბავშვი მცირეწონიანია, ან სრიალა ნაჭრის ტანისამოსი აცვია, ეს დაშვების სისწრაფეს კიდევ უფრო ზრდის. თუ ბავშვი ჩამოსრიალების დროს მილში პოზიციას შეიცვლის და ამოტრიალდება, უხერხული პოზის გამო მოტეხილობების მიღების რისკი მატულობს. თუ ბავშვი დაშვების დროს სიჩქარეს ვერ შეანელებს, დახურული სასრიალოდან მისი სწრაფად „გამოტყორცნა“ ხდება. დაცემის დროს სერიოზული დაზიანების მიღების რისკი მაღალია. სწორედ ამიტომ, ექსპერტები მშობლებს მეტი სიფრთხილის გამოჩენისკენ მოუწოდებენ, როდესაც ბავშვებს მსგავსი ტიპის სასრიალოზე სრიალის ნებას რთავენ.

წყარო: ​Moms.com

წაიკითხეთ სრულად