Baby Bag

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს"

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს"

რას გამოხატავს ბავშვი გაბრაზებით და როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რაც განიცდის ამ დროს მისი შვილი - ამის შესახებ ფსიქოლოგმა, ხათუნა დოლიძემ ისაუბრა.

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს. მაგალითად, შესაძლოა, ის გვეუბნება, რომ აკლია უსაფრთხოების განცდა  და უფროსებისგან სურს, მოაქციონ გარკვეულ ჩარჩოებში... ან იმედგაცრუებულია, დაღლილია და ა.შ. ბრაზი არის ადაპტაციური ემოცია, რომელიც ადამიანს ეხმარება, რომ საფრთხე აღიქვას. ერთი შეხედვით, ის თითქოს ადვილი გამოსახატავია, მაგრამ რეალურად სიბრაზის დროს ვართ სუსტები და მოწყვლადები. პატარები ამ დროს განსაკუთრებით იმპულსურები არიან, რადგან განვითარების პროცესში იმყოფებიან, ჯერ არ აქვთ გამომუშავებული თვითკონტროლი. 

მცირე ასაკის ბავშვებს შეუძლიათ, ისწავლონ ბრაზის მართვა, მაგრამ ამისთვის მათ სჭირდებათ თანმიმდევრული მიდგომა და მოთმინება. როდესაც ის ბრაზს განიცდის, შიშის განცდაც ეუფლება. ის ფიზიოლოგიური ცვლილებები, რაც ამ დროს მის ორგანიზმში მიმდინარეობს, გონებას იმდენაც მოიცავს, რომ ბავშვებს უძნელდებათ გონივრულად მოქმედება. იმის გაგება, რომ ბრაზი არის სხეულის განგაში, რომელიც რაღაცას გატყობინებს, უკვე ეხმარება ბავშვს იმაში, რომ გაუმკლავდეს განცდებსა და ემოციებს. მათ უმეტესობას სჭირდება უფროსების დახმარება, რათა მართოს ბრაზი და დაარეგულიროს ნერვული სისტემა. უფროსის მხრიდან მნიშვნელოვანია იმის ძიება, თუ რა ამშვიდებს და რა აღადგენს ბავშვის ემოციურ ბალანსს. პატარებისთვის  პირველი დახმარება გახლავთ მშობლის მხრიდან სიმშვიდის შენარჩუნება. როდესაც ბავშვი ბრაზობს და ხედავს მშობელს, რომელმაც ასევე დაკარგა კონტროლი, ეს კიდევ უფრო ზრდის შიშს. ბრაზის მართვის სწავლების საუკეთესო იარაღი არის ემპათიით მოსმენა. ამით არა მხოლოდ ემოციურ მხარდაჭერას აღმოვუჩენთ ბავშებს, არამედ ვუმტკიცებთ რწმენას, რომ უარყოფით ემოციებთან გამკლავება შესაძლებელია. 

გაზარდეთ ბავშვების ემოციების ცოდნა, ესაუბრეთ ემოციებზე, ასწავლეთ სიტყვები ემოციების გამოსახატავად. როდესაც სიტყვებით იწყებ ემოციების გამოხატვას, იქ უკვე გრძნობების ქმედებით გამოხატვა აღარ გჭირდება. ბავშვმა უნდა ისწავლოს, რომ ბრაზი ნიშანია, რათა დაფიქრდე, შეჩერდე, დაამშვიდო შენი თავი და იფიქრო გამოსავალზე", - ამბობს ხათუნა დოლიძე.


წყარო: ,,​რჩევები მშობლებს"

შეიძლება დაინტერესდეთ

„თუ ბავშვი იტყუება, ეს მშობლის დანაშაულია და არა ბავშვის,“ - ფსიქოლოგი ზაზა ვარდიაშვილი

​ფსიქოლოგი ზაზა ვარდიაშვილი გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ბავშვებში ტყუილის თქმისკენ მიდრეკილების მიზეზებზე საუბრობს და აცხადებს, რომ ბავშვის მიერ ტყუილის თქმა მშობლის დანაშაულია და არა ბავშვის:

„ძალიან ​ბევრი მშობელი მოდის, მეუბნება: „ბავშვმა მომატყუა.“ ეს არ არის ბავშვის დანაშაული, ეს მშობლის დანაშაულია. ბავშვი სამი მიზეზით იტყუება. პირველი არი შიში, მას სურს თავიდან აიცილოს რაღაც არასასურველი, მეორე - მას სურს დაიცვას მეორე ადამიანის ემოცია, არ უნდა, რომ დედა გაანერვიულოს, მესამე - ბავშვს სჭირდება აღიარება და პოზიტიური იმიჯის შექმნა. საჭიროა, რომ სამყაროს ბავშვის თვალებით შევხედოთ.“

ზაზა ვარდიაშვილი მშობლებს პრაქტიკულ რჩევებს აძლევს, თუ როგორ უნდა მოიქცნენ ისინი ბავშვის ტყუილში გამოჭერისას:

​თუ ბავშვი გაკვეთილიდან იპარება და გატყუებთ, ამ დროს მას დახმარება უნდა შესთავაზოთ. უთხარით ბავშვს, რომ თუ ის დაიღლება, მას დაეხმარებით ყველაფრის მოგავრებაში. თუ ბავშვი ამას ჩვეულებრივ მოვლენად მიიღებს და კვლავ მოითხოვს იმავეს გაკეთებას, მას აუხსენით, რომ გაკვეთილის გაცდენა მომავალში მასზე ცუდად აისახება და სხვები ბევრად მეტს გაიგებენ. ყველაფერი პოზიტიური დამოკიდებულებით, პოზიტიური ლავირებით უნდა შევძლოთ. დაკვირვებით ბავშვი ძალიან ბევრ რამეს სწავლობს. მან არ უნდა დაინახოს ზედმეტი ფრუსტრაცია მშობლების მხრიდან, ზედმეტი ჩივილები გარემოს მიმართ, არ უნდა იყოს ხშირი კონფლიქტი მშობლებს შორის მისი თანდასწრებით.“

ზაზა ვარდიაშვილის თქმით, ავტორიტარული აღზრდის მეთოდის გამოყენებისას ბავშვებს უინიციატივო ადამიანებად ვაყალიბებთ:

​ადრე იყო ავტორიტარული აღზრდის მეთოდი. ეს მეთოდი დღემდე არსებობს. ავტორიტარული აღზრდის სტილის გამოყენებისას უმეტეს შემთხვევაში გამოდის კარგი ადამიანი, მაგრამ ის არის უინიციატივო, რომელიც ყოველთვის არის სხვების ზურგს უკან. ის თავის თავზე არ იღებს ბევრ რამეს. არცერთ მშობელს არ გვინდა, რომ ჩვენი შვილი ასეთი იყოს. ბევრი ნიჭიერი ადამიანი დაიკარგა სწორედ ამიტომ, რომ ვერ შეძლო საკუთარი თავის წარმოჩენა, თვითრეალიზაცია.“

ზაზა ვარდიაშვილი აღნიშნავს, რომ ავტორიტეტული აღზრდის სტილი გაცილებით პოზიტიური და ნაყოფიერია:

„როდესაც ავტორიტეტულ სტილს ვირჩევთ, ​მაქსიმალურად ბავშვის გვერდით ვართ, ვაჩვევთ ნდობას და ვაძლევთ თავისუფლებას. ასეთი ადამიანი არის ინიციატივიანი, ის არასდროს განახორციელებს ბულინგს სხვა ადამიანზე, არავის დაჩაგრავს. ის ყოველთვის იქნება მიღებული საზოგადოებაში. მას საზოგადოება გაუღებს კარს.“

„ვაშინგტონის უნივერსიტეტში ჩატარდა ერთ-ერთი ექსპერიმენტი. ბავშვი უყურებდა თოჯინების თეატრს, სადაც იყო ორი ფისო და ძაღლი, რომელიც ცდილობდა ყუთიდან ბურთის ამოღებას. ნაცრისფერი ფისო ძაღლს ეხმარებოდა, მეორე კი ხელს უშლიდა ამოღებაში. ბავშვებს წარმოდგენის დასრულების შემდეგ არჩევანის წინაშე აყენებდნენ, რომ აერჩიათ ფისო, რომელიც მოსწონდათ. მათი 80 % ირჩევდა ნაცრისფერ ფისოს, რომელიც ავლენდა პოზიტიურ ქცევას. ბავშვების აბსოლუტური უმრავლესობა პოზიტიური ადამიანების მხარესაა, ემხრობა კეთილს და კეთილი ადამიანია. შემდგომში ცხოვრებისეული გამოცდილება, შიშები და ფრუსტრაციები იწვევს ნეგატივის გაღვივებას,“ - აღნიშნავს ზაზა ვარდიაშვილი.

წყარო: ​სხვა შუადღე

წაიკითხეთ სრულად