Baby Bag

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს"

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს"

რას გამოხატავს ბავშვი გაბრაზებით და როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რაც განიცდის ამ დროს მისი შვილი - ამის შესახებ ფსიქოლოგმა, ხათუნა დოლიძემ ისაუბრა.

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს. მაგალითად, შესაძლოა, ის გვეუბნება, რომ აკლია უსაფრთხოების განცდა  და უფროსებისგან სურს, მოაქციონ გარკვეულ ჩარჩოებში... ან იმედგაცრუებულია, დაღლილია და ა.შ. ბრაზი არის ადაპტაციური ემოცია, რომელიც ადამიანს ეხმარება, რომ საფრთხე აღიქვას. ერთი შეხედვით, ის თითქოს ადვილი გამოსახატავია, მაგრამ რეალურად სიბრაზის დროს ვართ სუსტები და მოწყვლადები. პატარები ამ დროს განსაკუთრებით იმპულსურები არიან, რადგან განვითარების პროცესში იმყოფებიან, ჯერ არ აქვთ გამომუშავებული თვითკონტროლი. 

მცირე ასაკის ბავშვებს შეუძლიათ, ისწავლონ ბრაზის მართვა, მაგრამ ამისთვის მათ სჭირდებათ თანმიმდევრული მიდგომა და მოთმინება. როდესაც ის ბრაზს განიცდის, შიშის განცდაც ეუფლება. ის ფიზიოლოგიური ცვლილებები, რაც ამ დროს მის ორგანიზმში მიმდინარეობს, გონებას იმდენაც მოიცავს, რომ ბავშვებს უძნელდებათ გონივრულად მოქმედება. იმის გაგება, რომ ბრაზი არის სხეულის განგაში, რომელიც რაღაცას გატყობინებს, უკვე ეხმარება ბავშვს იმაში, რომ გაუმკლავდეს განცდებსა და ემოციებს. მათ უმეტესობას სჭირდება უფროსების დახმარება, რათა მართოს ბრაზი და დაარეგულიროს ნერვული სისტემა. უფროსის მხრიდან მნიშვნელოვანია იმის ძიება, თუ რა ამშვიდებს და რა აღადგენს ბავშვის ემოციურ ბალანსს. პატარებისთვის  პირველი დახმარება გახლავთ მშობლის მხრიდან სიმშვიდის შენარჩუნება. როდესაც ბავშვი ბრაზობს და ხედავს მშობელს, რომელმაც ასევე დაკარგა კონტროლი, ეს კიდევ უფრო ზრდის შიშს. ბრაზის მართვის სწავლების საუკეთესო იარაღი არის ემპათიით მოსმენა. ამით არა მხოლოდ ემოციურ მხარდაჭერას აღმოვუჩენთ ბავშებს, არამედ ვუმტკიცებთ რწმენას, რომ უარყოფით ემოციებთან გამკლავება შესაძლებელია. 

გაზარდეთ ბავშვების ემოციების ცოდნა, ესაუბრეთ ემოციებზე, ასწავლეთ სიტყვები ემოციების გამოსახატავად. როდესაც სიტყვებით იწყებ ემოციების გამოხატვას, იქ უკვე გრძნობების ქმედებით გამოხატვა აღარ გჭირდება. ბავშვმა უნდა ისწავლოს, რომ ბრაზი ნიშანია, რათა დაფიქრდე, შეჩერდე, დაამშვიდო შენი თავი და იფიქრო გამოსავალზე", - ამბობს ხათუნა დოლიძე.


წყარო: ,,​რჩევები მშობლებს"

შეიძლება დაინტერესდეთ

„რით ვკვებავთ ბავშვს, ეს კი არ არის მთავარი, მთავარია როგორ ვაჭმევთ, ვასმევთ და ვაცმევთ,“ - ნანა ჩაჩუა

„რით ვკვებავთ ბავშვს, ეს კი არ არის მთავარი, მთავარია როგორ ვაჭმევთ, ვასმევთ და ვაცმევთ,“ - ნანა ჩაჩუა

ფსიქოლოგმა ნანა ჩაჩუამ იმ შეცდომებზე ისაუბრა, რომლებიც მშობლებმა ბავშვთან ურთიერთობისას არ უნდა დაუშვან. მან აღნიშნა, რომ ყველაფერი დედიდან იწყება და სამყარო ბავშვთან სწორედ დედის დახმარებით შემოდის:

„ყველაფერი მშობლიდან იწყება და უკაცრავად მამებთან, ყველაფერი იწყება დედიდან. მამა, იზრუნე დედაზე! დედით შემოდის სამყარო ბავშვთან. პირველი დაბადება ბიოლოგიურია და ჭიპლარის გადაჭრით იწყება, მერე იწყება ის დაბადება, რომელსაც ფსიქოლოგიური დაბადება ჰქვია. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვს მიეცეს ძუძუთი კვება. დედის სხეულთან სიმბიოზური კავშირი ითხოვს კვლავ გაგრძელებას. სამყაროს მიმართ ნდობას ან უნდობლობას საფუძველი ორ წლამდე ასაკში ეყრება. შესაძლოა, დედა ვერ აწოვებდეს ძუძუს ბავშვს, არ გავიტეხოთ გული.“

​ნანა ჩაჩუამ აღნიშნა, რომ ბავშვთან ურთიერთობისას ღიმილიანი სახე რაც შეიძლება ხშირად უნდა გვქონდეს:

„რით ვკვებავთ ბავშვს, ეს კი არ არის მთავარი, ​მთავარია როგორ ვაჭმევთ, ვასმევთ, ვაცმევთ ბავშვს. ამას აქვს გადამწყვეტი მნიშვნელობა. სულ უნდა გვქონდეს ღიმილიანი სახე. ღიმილი არის ისეთი რამ ადამიანის ცხოვრებაში, იცოდეთ, მსგავსი არაფერი აქვს სამყაროს, არაფერია ღიმილზე უფრო მეტი. ღიმილი ყოვლისმომცველია. ბავშვი რომ ძუძუთი იკვებება, ამ დროს მას ღიმილი უნდა. თუ ამას ვახერხებთ, აქ ეყრება საფუძველი სამყაროს მიმართ ნდობას. თუ ამას ვერ ვახერხებთ, არის უნდობლობა.“

ნანა ჩაჩუას თქმით, ორი წლის ასაკიდან ბავშვი ავტონომიურობისთვის ბრძოლას იწყებს, რაც ნორმალური განვითარების შემადგენელი ნაწილია:

„ორიდან სამ წლამდე არის ავტონომიურობისთვის ბრძოლა. ბავშვი კიდებს კოვზს ხელს, ამბობს, რომ თვითონ შეჭამს. მზრუნველი მშობელი, მზრუნველი ბებია ეუბნება: „არა, არ დაისვარო.“ ავტონომიურობა უნდა იყოს, თორემ მერე იქნება ვიღაცის სიტყვაზე დამოკიდებული, ჩამოგვიყალიბდება მორცხვობა. რამდენჯერ მიდიან ბავშვები ბავშვთა ცენტრებში და ზოგიერთი დედის კალთაზეა მიწეპებული. თუ ბავშვს ავტონომიურობის სურვილი არ აქვს, ის უკვე დაკვირვების ობიექტია.“

​ღიმილთან ერთად მთავარია, რომ ბავშვს სულ ველაპარაკოთ, ყველაფერი გავახმოვანოთ. ბავშვს ძალიან უნდა მინის ჭურჭელს ხელი მოჰკიდოს და ითამაშოს. ჩვენ უნდა ვუთხრათ: „ძალიან გინდა არა, რომ ამითი ითამაშო? მოგეწონა ხომ?“ ამით ჩვენ ვასწავლით მას ემოციების, განცდების სახელდებას. როგორ ვეუბნებით ბავშვს, რომ არ შეიძლება? ვეუბნებით: „არა, ეს არ შეიძლება.“ ვერბალური და ჟესტის ენა უნდა ემთხვეოდეს ერთმანეთს და ხელისგული უნდა იყოს გაშლილი. ეს უნდა იყოს მტკიცედ, მკაფიოდ ნათქვამი. ბრძანება და დირექტივა ინტონაციაში არ უნდა იყოს. ინტონაცია არის უმთავრესი. შემდეგ ბავშვს ვუხსნით, რატომ არ შეიძლება: „ეს გატყდება.“ ამასთან ვთავაზობთ ალტერნატივას. არასდროს არ ავკრძალოთ ის, რისი ალტერნატივის უნარიც ჩვენ არ გვაქვს და არ ვართ მზად,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ნანა ჩაჩუამ ტელეკომპანია „ფორმულას“ გადაცემაში „დილა ფორმულაზე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „დილა ფორმულაზე“

წაიკითხეთ სრულად