Baby Bag

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ფრაზები: „რა გატირებს? ვინ არ ყოფილა ორსულად? რა არის ეს ტირილი?“ ძალიან გულსატკენია იმ მდომარეობაში,“ - მზიკო დალაქიშვილი

„ფრაზები: „რა გატირებს? ვინ არ ყოფილა ორსულად? რა არის ეს ტირილი?“  ძალიან გულსატკენია იმ მდომარეობაში,“ - მზიკო დალაქიშვილი

ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგმა მზიკო დალაქიშვილმა მშობიარობის შემდგომი დეპრესიისა და შფოთვის შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ მშობიარობის შემდეგ სევდიანობა ბუნებრივი მდგომარეობაა:

„ეს ბუნებრივი მდგომარეობაა, როდესაც ქალბატონი მშობიარობის შემდგომ თავს დაძაბულად, დაღლილად, არასასურველად გრძნობს. თვლის, რომ მის გარშემო ყველაფერი ისე არ არის, როგორც საჭიროა. დავიწყოთ იქიდან, რომ ფიგურა იცვლება, განწყობა იცვლება. ეს ყველაფერი ერთად ქმნის ემოციურ ფონს, რომელსაც ბევრი არქმევს დეპრესიას, თუმცა მე მაინც გავმიჯნავდი დეპრესიას იმ მდგომარეობისგან, რომელზეც მე ახლა ვისაუბრე.“

მზიკო დალაქიშვილის თქმით, ორსულობისას ჰორმონალური ცვლილებები გარდაუვალია, რისთვისაც ყველა ქალი მზად უნდა იყოს:

„ჰორმონალური ცვლილებები გარდაუვალია. ეს ყველასთან ხდება, რომლის შედეგადაც რაღაც ცვლილებები არის. ჭრილობა რომ გაქვს გახსნილი და ყველაფერი მტკივნეულია, ასეთები ვხდებით ბუნებრივად. გარემო ფაქტორებს დიდი მნიშვნელობა აქვს. თუ გარემო ამას გაგებით მოეკიდება და თითოეულ ცრემლს მიიღებს ნორმალურად, არ მოხდება ამაზე გამახვილება ყურადღების, ეს დადებითად იმოქმედებს. „რა გატირებს? ვინ არ ყოფილა ორსულად? რა არის ეს ტირილი?“- ეს ყველაფერი ძალიან გულსატკენია იმ მდომარეობაში. შეიძლება ამას დაემატოს რაღაც წყენა, რომელიც გაგახსენდება და მიდიხარ რაღაც მდგომარეობამდე.“

„დეპრესიაში მყოფი ადამიანი იმ მდგომარეობამდე მიდის, რომ შვილი საერთოდ არ უნდა, აღარც ქმარი უნდა, აღარც თავისი თავი მოსწონს. ამ სამყაროში ამოვარდნილად გრძნობს თავს, ვერ ხედავს მომავლის პერსპექტივას. გარემოც ძალიან წუხდება მუდმივად შეწუხებული ადამიანით. ყველაზე მთავარი მაინც ბავშვია. რაც უნდა მგრძნობიარე იყო, ეს ცრემლები იყოს სიყვარულის და ნუ იქნება დარდის, რომ რა გავაკეთე ეს?! ამასაც გაგებით მოვეკიდები. შეიძლება ყველაფერი დაემართოს ადამიანს, მაგრამ მივმართოთ პროფესიონალს და ვაღიაროთ ეს მდგომარეობა. დავიწყოთ ცხოვრება თავიდან,“- აღნიშნულ საკითხზე მზიკო დალაქიშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად