Baby Bag

რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას და როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირი?

რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას და როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირი?

რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას და როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირი? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა თათია მჟავია, კლინიკური ფსიქოლოგი, ქცევის თერაპევტი.

- რა არის თვითშეფასება?

- თვითშეფასება ეს არის დამოკიდებულება საკუთარი თავისადმი, თუ როგორ აღიქვამს ადამიანი საკუთარ შესაძლებლობებსა და უნარებს. თვითშეფასების ჩამოყალიბება ბავშვობის პერიოდიდან იწყება, სწორედ ბავშვის ირგვლივ მყოფი ადამიანები და გარემო განსაზღვრავს, თუ როგორი დამოკიდებულება ექნება პატარას საკუთარი თავისა და შესაძლებლობების მიმართ.

ჯანსაღი სოციალური გარემო და მშობლების სწორი უკუკავშირი განაპირობებს ბავშვისადეკვატური თვითშეფასების ჩამოყალიბებას.
თვითშეფასება შეიძლება იყოს დაბალი, ადეკვატური ან მაღალი. როგორც დაბალი თვითშეფასება, ასევე, მაღალი თვითშეფასებაც არაჯანსაღი დამოკიდებულებაა.

განვითარების პროცესში მნიშვნელოვანია პატარებს სწორად მივაწოდოთ ინფორმაცია, შევაქოთ, პატივი ვცეთ მათ აზრსა და ხაზი გავუსვათ ბავშვის ძლიერ მხარეებს.

- რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას?

- დაბალი თვითშეფასება ყალიბდება მაშინ, როდესაც პატარებს მუდმივად ვაკრიტიკებთ, როდესაც გარშემომყოფებს მათ მიმართ არაადეკვატური მოლოდინები აქვთ. ჯანსაღი თვითშეფასების ფორმირებას ხელს უშლის, როგორც მკაცრი აღზრდის სტილი (ბავშვს მშობელი არ აძლევს საშუალებას დაუშვას შეცდომა და თავად ნახოს გამოსავალი, ასეთ დროს ბავშვი ვერ გამოცდის საკუთარ შესაძლებლობებს), ასევე, ზედმეტად თავისუფალი აღზრდის სტილიც, როდესაც მშობელი ბავშვებს აძლევს უსაზღვრო თავისუფლებას, ბავშვის ქცევას არ ჰყავს მაკონტროლებელი.

როდესაც ბავშვი ფიქრობს რომ არის უნიჭო ან არ არის საკმარისად ლამაზი, ის არავის სჭირდება და ასე შემდეგ, ცხადია ეს წარმოსახვები საკუთარ თავზე, შემდგომში აისახება ბავშვის თვითრეალიზებასა და ხარისხიან ფუნქციონირებაზე.დაბალი თვვითშეფასება და არასრულფასოვნების განცდა ფსიქიკაში მყარად ილექება და მთელი ცხოვრების მანძილზე მოქმედებს ადამიანის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე.

- როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირიბავშვთან? რას ურჩევდით მშობლებს ?

ჯანსაღი თვითშეფასების ჩამოყალიბებას ხელს უწყობს მშობლის თანმიმდევრულობა და ბავშვის საქციელის ადეკვატური შეფასება. ბავშვს უნდა ჰქონდეს ერთიანობის განცდა, უნდა გრძნობდეს და სჯეროდეს, რომ მხარს უჭერენ, აღიარებენ მის შესაძლებლობებს, ხოლო ისეთ ქცევებს, რომლებიც მიუღებელია, გარშემომყოფები ერთხმად უნდა უარყოფდნენ.

ბავშვს რომ ადეკვატური თვითშეფასება ჩამოუყალიბდეს, მნიშვნელოვანია, მშობლებმა გაითვალისწინოს შემდეგი რჩევები:

  • არ შეადაროთ თქვენი შვილი სხვა ბავშვებს;
  • ხაზი გაუსვით მათ წარმატებულ ნაბიჯებს და აგრძნობინეთ რომ ამაყობთ მისით;
  • პატივი ეცით თქვენი შვილის პირად სივრცესა და მიეცით საშუალება გარკვეულ სიტუაციებში თავად გააკეთოს არჩევანი;
  • მიეცით ბავშვებს შეცდომის დაშვების საშუალება, ამით ხელს შეუწყობთ თავად იპოვონ მსგავს სიტუაციებში გამოსავალი;
  • როდესაც თქვენს შვილს გააკრიტიკებთ, კრიტიკა მიმართული უნდა იყოს საქციელზე და არა ბავშვის პიროვნებაზე.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური​

შეიძლება დაინტერესდეთ

თუ მშობელი გადაჭარბებულად არის ფოკუსირებული ბავშვის გარეგნულ იერსახეზე, ეს შეიძლება კვებითი აშლილობების წამახალისებელი გახდეს - ფსიქიატრი ქეთი აბდუშელიშვილი

თუ მშობელი გადაჭარბებულად არის ფოკუსირებული ბავშვის გარეგნულ იერსახეზე, ეს შეიძლება კვებითი აშლილობების წამახალისებელი გახდეს - ფსიქიატრი ქეთი აბდუშელიშვილი

ფსიქიატრმა ქეთი აბდუშელიშვილმა მშობლების მხრიდან შვილის გარეგნული იერსახეზე ზედმეტი ფოკუსირების მანკიერ მხარეებზე ისაუბრა:

„მნიშვნელოვანია, თუ ბავშვს ადრეული ასაკიდანვე აქვს დაყენებული მოთხოვნები და მოლოდინები, თუ რას ნიშნავს მშობლის კმაყოფილება მის გარეგნულ იერსახესთან დაკავშირებით. ვთქვათ, გადაჭარბებულად არის ფოკუსირებული მშობელი მის გარეგნულ იერსახეზე, ცალსახად ყოველთვის წაახალისებს და ხაზს უსვამს, რომ აი, რა კარგად გამოიყურები, შეიფერთხე ცოტა, ასეთი ტიპის მინიშნება არცთუ ისე კარგია.“

ქეთი აბდუშელიშვილის თქმით, გარეგნობასთან დაკავშირებით ნეგატიური შენიშვნების მიცემა უარეს შედეგს იძლევა:

„კიდევ უარესია, თუ მშობელი ბავშვს ეტყვის: „ცოტა მოსუქდი პანდემიის დროს.“ მშობელი მისგან მოელის, რომ იყოს იდეალური ფორმების მქონე. მით უმეტეს, ​გარეგნობის რომელიღაც არცთუ იდეალურ მხარეზე ხაზგასმა, სულ ამის ირგვლივ ტრიალი არ არის კარგი. კვებითი აშლილობების დროს მთავარი არის, რომ ადამიანის თვითიდენტიფიცირება და მეობა ეფუძნება იმას, თუ როგორ გამოიყურება გარეგნულად.“

„გარეგნულად კარგად გამოვიყურები, თუ გამხდარი ვარ და კატასტროფის ტოლფასია, თუ მომატებული ვარ. ეს უკვე ადრეული ასაკიდანვე აქვს დასწავლილი მოზარდს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია მშობლისგან მიწოდებული მხარდამჭერი სტრუქტურა, ყველაფერი ის, რასაც მშობლობა ჰქვია. აქ მცირე შეცდომების დაშვებაც კი საკმაოდ მწვავედ ვლინდება მოზარდობის ასაკში. ამას ემატება კიბერ სივრცე და თანატოლების მხრიდან აღიარება იმ შემთხვევაში, თუ გამხდარია და მოსაწონია,“ - აღნიშნულ საკითხზე ქეთი აბდუშელიშვილმა საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.

წყარო: ​„პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“

წაიკითხეთ სრულად