Baby Bag

რატომ უჩნდებათ ბავშვებს აკვიატებული შიშები, როგორ უნდა დავეხმაროთ და რა ფრაზები არ უნდა გამოვიყენოთ მდგომარეობის გაუარესების თავიდან ასარიდებლად?

რატომ უჩნდებათ ბავშვებს აკვიატებული შიშები, როგორ უნდა დავეხმაროთ და რა ფრაზები არ უნდა გამოვიყენოთ მდგომარეობის გაუარესების თავიდან ასარიდებლად?

რატომ უჩნდებათ ბავშვებს აკვიატებული შიშები, როგორ უნდა დავეხმაროთ და რა ფრაზები არ უნდა გამოვიყენოთ მდგომარეობის გაუარესების თავიდან ასარიდებლად? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგი მარიამ შოვნაძე ესაუბრა.

- რატომ უჩნდებათ ბავშვებს აკვიატებული შიშები?

შიში ისეთივე მნიშვნელოვანი ემოციაა, როგორც სიხარული ან ბრაზი. შიშს შეუძლია გვიბიძგოს უსაფრთხოებისკენ და თვითდაცვის მექანიზმების ფორმირებისკენ. შიშის, როგორც ემოციის არსებობა ან გამოვლენა არავითარ შემთხვევაში არ არის დამაკნინებელი მდგომარეობა ან სისუსტის ინდიკატორი ადამიანისთვის, როგორც ხშირ შემთხვევაში, სამწუხაროდ, ასე მოიაზრებენ. შიშის არსებობა იმდენადვე დაშვებულია ბიჭებისთვის, როგორც გოგონებისთვის, ორივე სქესის შემთხვევაში თანაბრად მნიშვნელოვანია თავისუფალი სივრცე, დრო ემოციების გამოხატვისა და ვალიდაციისთვის. დაუშვებელია ისეთი ფრაზები როგორიც არის “ შენ ბიჭი ხარ, რისი გეშინია?!”

მთელი ცხოვრების მანძილზე შესაძლოა იცვლებოდეს შიშის წინაპირობა და გამოხატვის, რეაგირების ფორმები. პირველ რიგში,შეგვიძლია გამოვყოთ ასაკობრივი ეტაპებისთვის დამახასიათებელი შიშები:.

2 წლამდე ბავშვებს ეშინიათ მაღალი ხმების და უცხო სახეების;

2-4 წლის ბავშვებს ეშინიათ სიბნელის, ჭექა-ქუხილის, მშობლებთან განშორების და ასევე, ღამისქოთნის გამოყენების;

5-7 წლის ბავშვებს ეშინიათ ცუდი სიზმრების, ასევე შეცდომების დაშვებისა და მშობლების, მასწავლებლების იმედგაცრუების;

ბავშვებს, 7 წლიდან, შესაძლოა ეშინოდეთ ისეთი მოვლენების, რაც მათი თვალსაწიერის მიღმაა. იწყებენ ფიქრს ბუნებრივი კატასტროფებისა და სიკვდილის შესახებ, ეშინიათ ოჯახის წევრების გარდაცვალების. ასევე, ვლინდება შიში რეალური ობიექტების მიმართ( ობობა, გველი და ა.შ.).

- რამდენად არის ეს დამოკიდებული ოჯახურ მდგომარეობაზე?

გარდა ასაკობრივი ეტაპებისთვის დამახასიათებელი შიშებისა, ემოციის წინაპირობა შესაძლოა გახდეს ნებისმიერი უსიამოვნო, საფრთხის შემცველი გამოცდილება ბავშვისთვის. ასევე, აღმზრდელობით პროცესში დაშვებული შეცდომები, მაგალითად: “ თუ არ დაიძინებ, ბნელ ოთახში მარტო დარჩები”;“თუ არ შეჭამ მგელი მოვა და წაგიყვანს”; “ დღეს ბაღში კარგად თუ არ მოიქცევი, არ მოგაკითხავ” და ა.შ. მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს სახლში კონფლიქტები და მშობლის როლური მოდელი, თუ როგორ უმკლავდება თავად მშობელი შიშებს. ხშირად, მშობელს ეშინია, მაგალითად, ძაღლის და ეს ფაქტორი ხდება მაპროვოცირებელი ბავშვის შემთხვევაში.

- როგორ უნდა დავეხმაროთ ბავშვს, როდესაც რაღაცის ეშინია?

იმისთვის, რომ ეფექტურად შევძლოთ ბავშვის დახმარება, პირველ რიგში, ჩვენ ზრდასრულებმა უნდა გავიაზროთ თითოეული ემოციის მნიშვნელობა და არ გავაუფასუროთ, აქედან გამომდინარე, ბავშვს მივცეთ სირვცე და დრო გაზიარებისთვის. აუცილებელია, ბავშვმა მშობლისგან მიიღოს ვალიდაცია და ნორმალიზება. “ რისი გეშინია?!”, “ ნუ გეშინია!”, “ არაფერია საშიში” - ეს ფრაზები ბავშვს არ ეხმარება, პირიქით, უჩენს სირცხვილის, დანაშაულის განცდას და გარემოდან იღებს გაუფასურებას.

გაუზიარეთ საკუთარი გამოცდილება, თუ როგორ ახერხებდით შიშებთან გამკლავებას. ასწავლეთ სუნთქვითი სავარჯიშოები და „გრაუნდინგ“ ტექნიკები, აღნიშნული სავარჯიშოები შესაძლებელია ერთად გააკეთოთ,ეს აგრძნობინებს თქვენს მხარდაჭერას ერთი პრობლემის წინაშე.

ასევე, მნიშვნელოვანია, დავაკვირდეთ მიმდინარე პერიოდში ჩვენ რა მექანიზმების საშუალებით ვახერხებთ შიშებთან თუ სხვა ემოციებთან გამკლავებას, რაც ბავშვისთვის როლური მოდელია და მნიშვნელოვან ინფორმაციას აწვდის.

- როდის შეიძლება ჩავთვალოთ რომ შიში პრობლემაა და მივმართოთ სპეციალისტს?

თუ შიშები ბავშვს ყოველდღიურ ცხოვრებაში ხელს იმდენად უშლის, რომ ფუნქციონირების ხარისხზე ნეგატიურად აისახება, უმჯობესია მიმართოთ სპეციალისტს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„უჭმელობა არის ძალიან მნიშვნელოვანი სიმპტომი. ავადმყოფთა მასივში ერთ-ერთი წამყვანი ჩივილი ეს გახლავთ,“ - ყარამან ფაღავა

„უჭმელობა არის ძალიან მნიშვნელოვანი სიმპტომი. ავადმყოფთა მასივში ერთ-ერთი წამყვანი ჩივილი ეს გახლავთ,“ - ყარამან ფაღავა

პედიატრმა ყარამან ფაღავამ ბავშვებში უჭმელობის პრობლემის შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ უჭმელობა მნიშვნელოვანი სიმპტომი და ჩივილია:

„უჭმელობა არის სიმპტომი, ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი სიმპტომი, ჩივილი. ავადმყოფთა მასივში ერთ-ერთი წამყვანი ჩივილი ეს გახლავთ. მეორე ამბავია, ​ეს ნამდვილად არის უმადობა და უჭმელობა, თუ მშობელს მიაჩნია, რომ ასეა?! მშობლებს უნდათ, რომ ბავშვები წონაში მომატებულები იყვნენ. არადა არ არის სასურველი, რომ ბავშვი ჭარბი წონის იყოს. მამაჩემი, ცნობილი პედიატრი, ირაკლი ფაღავა ამბობდა, ბიჭს ნეკნები უნდა უჩანდესო. ნორმის ფარგლებში უნდა იყოს გოგონაც და ვაჟიც. ვაჟი სჯობს, ნორმაზე ცოტა დაბლა იყოს და გოგონა ზედა საზღვარზე. ცხიმი არის წყარო ქალის ჰორმონების, ესტროგენების წარმოქმნის. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ეს მოზარდობის პერიოდში.“

ყარამან ფაღავას თქმით, მშობლები ღიზიანდებიან, როდესაც ბავშვები არ ჭამენ, თუმცა მთავარი მაინც ის არის, როგორ ვითარდება ბავშვი:

​მშობელს ძალიან აღიზიანებს, თუ ბავშვი არ ჭამს. მას ეჩვენება, რომ სხვა უფრო მეტად ჭამს. მთავარი ის კი არ არის, რამდენს ჭამს ბავშვი. მთავარია, როგორ მატულობს, როგორ ვითარდება ბავშვი. განვითარება წონაში მატება კი არ არის მხოლოდ. ეს არის ფსიქო-ემოციური განვითარება, ინტელექტუალური განვითარება, სქესობრივი განვითარება, აგრეთვე არის თუ არა ე.წ. ნუტრიციული დაავადებები. მათ შორის წამყვანი არის ანემია, ჰიპოვიტამინოზები, წონის დაქვეითება, ცილის დაქვეითება. მშობლის ჩივილს ყოველთვის ყურადღება უნდა მივაქციოთ. უხილავი სიმები არის დედასა და შვილს შორის. შეიძლება ბავშვი გარეგნულად შესანიშნავია, არავითარი ჩამორჩენა არ აქვს, არც ნუტრიციული დაავადება აქვს, მაგრამ შეიძლება მომავალში განვითარდეს.“

ყარამან ფაღავამ მოზარდებში უჭმელობის გამომწვევი ძირითადი მიზეზები დაასახელა:

„როდესაც არ ჭამს ბავშვი, მით უმეტეს, მოზარდი, აქ არის ორი მომენტი. ერთი არის ფსიქოლოგიური სტრესი, ეშინია გასუქების. ​არის ზოგიერთი, რომ ზოგიერთი საკვები მოსწონს, ზოგიერთი ნაკლებად მოსწონს. ბავშვი თანდათანობით უნდა შევაჩვიოთ სხვადასხვა საკვებს. მნიშვნელოვანია გემრიელად მიღება საკვების, ლამაზად სუფრის გაშლა, სილამაზე უნდა იყოს.“

„ბავშვი თევზს რომ არ ჭამს, ეს მაინც ჩვევაა. უნდა შევაჩვიოთ მაგალითით. თევზი შესანიშნავი საკვებია. უცნაური ამბავია, ზღვისპირა ქვეყანა ვართ, უშუალოდ ზღვისპირა რეგიონებშიც კი თევზს მაინცდამაინც ხშირად არ მიირთმევენ. ეს გასაოცარი ამბავია. ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ იმისთვის, რომ ზღვის პროდუქტი მაქსიმალურად შემოვიტანოთ რაციონში. რაც შეეხება ხილს, ხილზე ცოტა სიფრთხილეა საჭირო. ზოგჯერ ეს მიუჩვევლობის ბრალია, ზოგჯერ, შესაძლოა, ფრუქტოზის აუტანლობაც იყოს. ბავშვი დისკომფორტს განიცდის. ამიტომ ​ნუ დავაძალებთ ბავშვს ხილის მირთმევას. პედიატრიაში ზოგჯერ ვეტერინარულ მიდგომასაც აქვს დიდი მნიშვნელობა. ბავშვს ვაწვდით საკვებს და რასაც მიირთმევს, როგორც ჩანს, მას ეს უფრო მეტად ესაჭიროება,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ყარამან ფაღავამ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.

წყარო: ​„პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“

წაიკითხეთ სრულად