Baby Bag

„მნიშვნელოვანია, რომ ერთი წლიდან, როგორც კვება და ძილია მოწესრიგებული, გარემოც ასე იყოს მოწესრიგებული ბავშვისთვის,“ - თამარ გაგოშიძის რეკომენდაციები მშობლებს

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ტელეკომპანია POSTV-ის გადაცემაში „პოსტ ალიონი“ ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომის მქონე ბავშვების შესახებ ისაუბრა და მშობლებს საინტერესო რეკომენდაციები მისცა:

„ყურადღების დეფიციტი ბიჭებში უფრო ხშირად გვხვდება, ვიდრე გოგონებში. ამ მდგომარეობას რამოდენიმე ნიშანი აქვს. ბავშვი იმის ბავშვია, რომ მოძრავი უნდა იყოს და ცნობისმოყვარე. ყურადღება მცირეწლოვან ბავშვს არ აქვს ისეთი, როგორიც 7-8 წლის ბავშვს. ასე ხელაღებით ვერ დავაბრალებთ ვინმეს, რომ უყურადღებოა. 3 წლის ბავშვზე ვერ ვიტყვით ჩვენ, რომ მას აქვს ყურადღების დეფიციტი და ჰიპერაქტივობის დარღვევა. 5 წლის შემდეგ სვამენ ამ დიაგნოზს. ჩამოყალიბებული უნდა იყოს უკვე მიზანმიმართული ყურადღება. ამ მდგომარეობას 3 ნიშანი აქვს და სამივე გამოხატული არის ხოლმე: უყურადღებობა, იმპულსურობა და ჰიპერაქტიურობა.

ძალიან მცირე ასაკიდან შეგვიძლია შევატყოთ ბავშვს. ცელქ ბავშვზე არ არის საუბარი. გაუსაძლისი არის ხოლმე თვითონ ბავშვისთვისაც. ხშირად უთქვამთ ბავშვებსაც, რომ არ მინდა ამის გაკეთება, მაგრამ არ შემიძლია, შიგნიდან რაღაც მამოძრავებს, ვერ ვჩერდები. სიტუაციაში იმპულსურობამ ძალიან ცუდი რაღაცები შეიძლება დაგმართოს. ამის მკურნალობა დასავლეთში ხდება მედიკამენტებით, რასაც ბევრი ეწინააღმდეგება. ხომ უცნაურია, ძალიან აქტიური, მოძრავი ადამიანის ტვინს „ძინავს.“ მისი ტვინის აქტივობა არის ძალიან დაბალი. ასეთ ადამიანს მუდმივად სჭირდება ახალი გამღიზიანებლები, სიახლეები. ამ ადამიანებს რისკის შეგრძნება არ აქვთ.

როდესაც ამბობენ, რომ გოგონებში იშვიათად გვხვდება, ეჭვი მაქვს, რომ გოგონებში ყურადღების დეფიციტი არის ჰიპერაქტივობის გარეშე. ვისაც არ აქვს ჰიპერაქტივობა, ის ჩაკეტილია. ასეთ ადამიანებში უფრო ხშირია შფოთვა.

პირველი რჩევა, ბავშვობიდან, მცირეწლოვანი ასაკიდან, მშობლებისთვის ყველაზე მთავარია, რომ ბავშვისთვის შექმნან პროგნოზირებადი და სტრუქტურირებული გარემო. ქართველებისთვის ეს ცოტა ისეთი რჩევაა, მაგრამ ეს არის მთავარი. მცირეწლოვანი ბავშვები ვერ იტანენ ცვლილებას. დედები ხშირად ამბობენ: „დროზე უნდა ვაჭამო, დროზე უნდა დავაძინო!“ ეს იციან კარგად დედებმა, რომ თუ გადააცილეს კვებას, ან თუ გადააცილეს ძილს, მერე ცუდი რამეები შეიძლება მოხდეს. იგივეა ბავშვის ფსიქიკაზეც. თუ ბავშვის სხეული ვერ იტანს მოულოდნელ ცვლილებებს, ასევე ვერ იტანს მისი ფსიქიკა მოულოდნელ, დაუგეგმავ რაღაცებს გარემოდან. მნიშვნელოვანია, რომ ერთი წლიდან, როგორც კვება და ძილია მოწესრიგებული, გარემოც ასე იყოს მოწესრიგებული ბავშვისთვის. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რის მერე რა აქტივობა ელოდება. ცოტა რომ იზრდება, უნდა იცოდეს მის ქცევას, რა შედეგი მოჰყვება. ამის სწავლება არის ძალიან მნიშვნელოვანი. ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვმა მითითებები შეასრულოს, ჯერი დაიცვას. ქართულ საზოგადოებაში ჯერის დაცვა და სხვის ლაპარაკში არჩართვა ცოტა ისეთი რაღაც არის. ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე გამოვლინება ის არის, რომ არ გაცლის ლაპარაკს. ამას ვასწავლით პატარაობიდანვე.

ძალიან მნიშვნელოვანია ძილის რეჟიმი. ბავშვს ძილის წინ ერთი საათით ადრე არ უნდა ჰქონდეს ეს ლურჯი გამღიზიანებლები. ეს იწვევს სერიოზულ აღგზნება-შეკავების პატერნის რღვევას და ყურადღების პრობლემა უარესდება. ბავშვებს, ვისაც აქვს ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის ტენდენცია, არაფრით არ შეიძლება ხელი შეუშალო, რომ იხვანცალოს. ვერ დაუშლი ამ ადამიანს ამას. თუ არ იხვანცალა, კონცენტრაციას ვერ აკეთებს და რა უნდა ქნას ამ ბავშვმა? ზოგი დგას და ისე წერს, დგას და ისე კითხულობს. თუ ბავშვი დგას და კონცენტრირებულად კითხულობს, იდგეს და იკითხოს. დილით სკოლაში წასვლაზე არის ხოლმე ამბავი, ამ ტიპის ბავშვებთან განსაკუთრებით. დააგვიანებს სკოლაში, რა ვქნათ? მერე ჩვენ ვნერვიულობთ. დააგვიანოს! მასწავლებელმა აუცილებლად უნდა ჰკითხოს, რატომ დააგვიანა და მშობელმა აუცილებლად უნდა უთხრას: „იმიტომ, რომ არ შეჭამა დროზე და არ ჩაიცვა დროზე!“ რამდენჯერმე ეს რომ განმეორდება, ის ისწავლის თვითმართვას,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ „პოსტ ალიონი“ 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„7-8 წლამდე მნიშვნელოვანია თამაში, ამ ასაკში ბავშვი და მისი ძვალ-სახსროვანი სისტემა ვითარდება თამაშით,“ - ბავშვთა ორთოპედი ნინო ჭოლოკავა

ბავშვთა ორთოპედი ნინო ჭოლოკავა ბავშვებში ძვალ-სახსართა სისტემის პრობლემების გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აცხადებს, რომ აღნიშნული სისტემის ნორმალური განვითარებისთვის მოძრაობა უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია:

„თუ ვილაპარაკებთ ძვალზე და ძვალ-სახსართა სისტემის ჯანმრთელობაზე, ამას ძალიან ბევრი ფაქტორი განაპირობებს: თვითონ პიროვნება, მისი კვების რეჟიმი, მიდრეკილებები, ცხოვრების სტილი. ეს, მით უმეტეს, მნიშვნელოვანია ბავშვთა ასაკში, იმიტომ, რომ მან ძირითადი დეპოზიტი უნდა შექმნას თავიდანვე მინერალური ცვლის, ვიტამინების, პროტეინების. ამ ყველაფერს ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ბავშვის ზრდისთვის. პანდემიის დროს, ალბათ, უნდა ვთქვათ, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია მოძრაობა. იმისთვის, რომ სწორად ჩამოყალიბდეს და არ გვქონდეს რაიმე პრობლემები ძვალ-სახსართა სისტემასთან დაკავშირებით, უნდა გავიაზროთ, რომ მოძრაობა არის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი ამ სისტემის სწორი ჩამოყალიბებისთვის.“

ნინო ჭოლოკავა ბავშვებში ეკრანმიჯაჭვულობის პრობლემაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ ეკრანთან ხანგრძლივად ყოფნა ბავშვებს სახსრების პრობლემებს უქმნის:

„პრობლემები წარმოიშვა ეკრანმიჯაჭვულობასთან დაკავშირებით. ბოლო მონაცემებით, თუ ბავშვები დღეში 4 საათს ან მეტს ატარებენ ეკრანთან, მათ 65 %-ს აღენიშნება სახსრის ტკივილები, ჩივილები, რომელსაც შემდგომ მკურნალობა სჭირდება. მშობელმა თავიდანვე უნდა გაიაზროს, რომ როდესაც იზოლაციაში ან შეზღუდვის რაიმე ფორმაზე გადავდივართ, ჩვენი ყოველდღიური ცხოვრებიდან ვარდება აქტივობა. ყოველდღიურ ცხოვრებაში ჩვენ გავდივართ სადარბაზოდან, მივდივართ ლიფტთან, გაჩერებაზე, მაღაზიაში. ამ ყველაფერს არ ვაქცევთ ყურადღებას. ეს მცირე მოძრაობები უმნიშვნელო გვგონია. როდესაც სახლში ვიკეტებით, ეს ფუნდამენტალური ხდება. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მშობლებმა დაგეგმონ სწავლის რეჟიმი. ბავშვს ჰქონდეს ხშირი შესვენებები ეკრანთან ყოფნისას. მშობელმა უნდა დაგეგმოს ბავშვის აქტივობა გარეთ, რამდენადაც პანდემია იძლევა ამის საშუალებას.“

„სეირნობა, ველოსიპედით ან ფეხით გასეირნება ძალიან მნიშვნელოვანია. რა თქმა უნდა, გასათვალისწინებელია ასაკობრივი ჭრილებიც. 7-8 წლამდე მნიშვნელოვანია თამაში. ბავშვს როგორმე მოუწყვეთ სივრცე, სადაც ის ბევრს ითამაშებს. ამ ასაკში ბავშვი და მისი ძვალ-სახსროვანი სისტემა ვითარდება თამაშით. უფრო მოზრდილისთვის ეცადეთ დაგეგმოთ რაიმე სახის სპორტული აქტივობა. სასურველია ამაში მშობელიც ჩაერთოს, რადგან ეს პრობლემა უფროსებისთვისაც მნიშვნელოვანია. მართალია, ბავშვთა ორთოპედი ვარ, მაგრამ ასაკოვან ადამიანებსაც ვურჩევ, დაგეგმონ დრო ისე, რომ დღის განმავლობაში ნაკლებად ხალხმრავალ ადგილას გაისეირნონ. ეს მათი ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ჯანმრთელობისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია,“ - აცხადებს ნინო ჭოლოკავა.

წყარო: ​პირადი ექიმი - მარი მალაზონია 

წაიკითხეთ სრულად