ფსიქოლოგმა სოფო მოსიაშვილმა ახალი სასწავლო წლის დაწყებისას ბავშვისთვის სკოლასთან ადაპტაციის გამარტივების შესახებ ისაუბრა და მასწავლებლებსა და მშობლებს საინტერესო რეკომენდაციები მისცა:
„რამოდენიმე დღეში დაიწყება სკოლა. სკოლის შერჩევაზე რომ ვისაუბროთ, ვთქვათ, ახლა ვიღაც ეძებს სკოლას, არიან ასეთი მშობლები. ბატონი შალვა ამონაშვილი ხშირად ამბობს ხოლმე, რომ არ ეძებოთ სკოლა, ეძებეთ სკოლაში მასწავლებლები. გაიკითხეთ, როგორი პიროვნებაა. მთავარი უნდა იყოს, როგორ ადამიანად ჩამოგიყალიბებს შენს შვილს და არა გაძლიერებული მათემატიკა, ინგლისური და ა.შ.
პირველი და უმთავრესია, უპირობო სიყვარული. ეს ეხება მასწავლებელსაც და ეხება მშობელსაც. ძალიან ხშირად ავტორიტეტი უფრო მასწავლებელი ხდება ხოლმე, გააჩნია, როგორ მიდგომას იყენებს ის ბავშვთან. გვახსოვდეს, რომ ჩვენ წინ არა ბავშვი, არამედ ჩვენს შესაძლებლობებზე უფრო დიდი შესაძლებლოებების მქონე ადამიანი დგას. ასე მივიღოთ ბავშვი და არა, როგორც ის პატარა და მე დიდი. ყოველთვის თვალი-თვალში კონტაქტით ვესაუბროთ ბავშვს.
ბავშვს სკოლაში დავახვედროთ თბილი გარემო. ის უნდა გრძნობდეს, რომ სკოლაში იმისთვის კი არ მიდის, რომ დავალება მიიტანოს, არამედ მისი მისვლა უხარიათ. დღესასწაული უნდა იყოს ყველა გაკვეთილი მისთვის და არა ის, რომ შევიდა ბავშვი და მასწავლებელმა არ იცის, როგორ გაიყვანოს 45 წუთი. ამ შემთხვევასი მასწავლებელსაც გაუმარტივდება და მშობელსაც.
ხშირად მინახავს, როგორ ტირიან ბავშვები მეცადინეობის დროს, რომ ლამაზი ციფრები, ლამაზი ასოები გამოუვიდეთ. ამ ნაღვლიანი თვალებიდან უფრო რთული ჩანს ეს ყველაფერი. მან მეორე დღეს უნდა ჩააბაროს ეს ნაწვალები. თქვენ ჩემზე კარგად იცით, რა გზის გამოვლა უწევთ მშობელს და ბავშვს და როგორი სტრესის ქვეშ არიან, როდესაც ასეთ დავალებას მიიტანენ. რაღაც საერთო ენა უნდა გამონახონ მშობლებმა, მასწავლებლებმა და ბავშვებმა, შექმნან სამკუთხედი, იმეგობრონ, უყვარდეთ ერთმანეთი და ბავშვებსაც აუცილებლად შეუყვარდებათ სკოლა,“- აღნიშნულ საკითხზე სოფო მოსიაშვილმა რადიო „ფორტუნას“ ეთერში ისაუბრა.
,,ყველაფრის იუმორში გადატანა მეგობრულ ურთიერთობას შესაძლოა აძლიერებდეს, მაგრამ ქორწინებაში არამომგებიანია''
სიცილისა და დაცინვის თემაზე ფსიქოლოგმა გაგა ნიჟარაძემ პირველი არხის გადაცემაში ,,დღის კოდი'' ისაუბრა.
,,სიცილის წარმომავლობაზე დიდი კამათი იყო, ბევრ ადამიანს „უმტვრევია“ თავი. ითვლებოდა რომ სიცილსა და იუმორზე მონოპოლია ადამიანს აქვს, მაგრამ ამ ბოლო დროს აღმოაჩინეს, რომ მთლად ასე არ არის. უმაღლეს მაიმუნებში - შიმპანზეს, ორანგუტანგს, გორილას აქვთ იუმორის მსგავსი რამ, იცინიან ღიტინის დროს, სპეციფიკურ გამომეტყველებას ღებულობენ უწმაწურ ქმედებებზე, რომელსაც თვითონვე აკეთებენ და უხარიათ. რა თქმა უნდა, მას შემდეგ იუმორმა ფორმირება განიცადა და ბევრი მოსაზრება არსებობს თუ რატომ განვითარდა. პირველი, ეს არის სტრესის მოსახსნელი საშუალება და მეორე, ფლირტი. იუმორის მქონე ადამიანები, განსაკუთრებით მამაკაცები, წარმატებით სარგებლობენ საწინააღმდეგო სქესთან.''
გაგა ნიჟარაძის თქმით, ითვლება, რომ ადამიანს იუმორი უჩნდება პირველი წლის ბოლოდან. როდესაც ერთი წლის ბიჭი ან გოგო ხედავს, რომ დედამისი მის საწოვარიან ბოთლს იღებს და ვითომ სვამს, ამაზე ეღიმება. ესე იგი, ის ხედავს შეუსაბამობას, შეუსაბამობა კი აუცილებელი ნიშანია იუმორისა. ერთი ფრანგი ფსიქოლოგი აღწერს შესანიშნავ ამბავს. ზაფხულის დილაა, ის ზის თავის ოთახში და შემოდის მისი პატარა შვილიშვილი, სამი წლის გოგო. მიდის და ეუბნება- „ბაბუ, საღამომშვიდობისა“ (ამ დროს დილაა) და ამაზე ბავშვი იცინის. ეს არის დიდი ნაბიჯი ადამიანის განვითარებაში, როდესაც ის ხვდება, რომ შეუძლია გადატრიალების შექმნა სამყაროში, თავისი სიტყვით. ანუ, შეუძლია თქვას დილით - საღამომშვიდობის და ამით არ დაინგრევა ქვეყანა.
,,როდესაც ადამიანი ცუდ მდგომარეობაშია და ამ დროს, იუმორს არ კარგავს, ეს მის თავისუფლებაზე მეტყველებს. ცნობილ პოეტს, ფრანცუა ვიიონს ჩამოხრჩობა მიუსაჯეს და მან სიკვდილის წინ დაწერა - „რას იწონის ჩემი ტანი, ხვალ ჩემი კისერი გაიგებს“- ამას რომ დაწერ სიკვდილის წინ დიდი შინაგანი თავისუფლების მატარებელი უნდა იყო.''
როგორც ფსიქოლოგი აღნიშნავს, იუმორის გრძნობა არის ინდივიდუალური. სად გადის ზღვარი არ ვიცი, ვიღაცას აქვს, ვიღაცას არა. აი მაგალითად, მე წამიკითხავს ნაწარმოები, რომელიც თურმე იუმორისტულად არის დაწერილი, მაგრამ ვერ მივხვდი, გერმანული იუმორია ასეთი. ასევე, ეთნიკური იუმორიც თავისებურია, ის რაც ერთ ადგილას სასაცილოა, მეორეგან სრულიად შეუსაბამოა.
,,ხშირად, იუმორი არის თავდაცვის საშუალება. აი, ახლა მე რომ ჩამოვვარდე ამ სკამიდან, შევეცდები გავიცინო, რადგან ამ მარცხის გადაფარვას იუმორით შევძლებ. მაგალითად, საშუალო ასაკის მასწავლებელი, რომელიც მარტოა სახლში და დაჯდომის დროს ჩაუტყდა სკამი, არაფერს იტყვის, შეიძლება ქმარი მოიხსენიოს, რატომ არ იყიდა სკამიო და ა.შ. ის არ ეცდება იუმორი შემოიტანოს მოქმედებაში. ასევე იქნება პირველ კლასელებთან, რადგან ამ ბავშვების წინ ეს მარცხი მის თვითშფასებას ზიანს არ მიაყენებს, მაგრამ თუ იგივე მოხდა თანამშრომლების თანდასწრებით, მაშინვე დაიწყებს სიცილს,'' - დასძინა გაგა ნიჟარაძემ.
რამდენად შეიძლება დაცინვა იყოს მსუბუქი?
,,თუ რომის პაპს დასცინებ - ერთია და თუ შენს მეგობარს - მეორე. ყველაფრის იუმორში გადატანა მეგობრულ ურთიერთობას შესაძლოა აძლიერებდეს, მაგრამ ქორწინებაში არამომგებიანია. თუ პრობლემა იუმორში გადაჰყავს ქმარს, ცოლი ამას ვერ გაუგებს. ასე რომ, იუმორს თავისი ადგილი აქვს.
ასევე, არსებობს შავი იუმორი, როდესაც ვიცინით ისეთ რამეზე, რაზეც არ უნდა ვიცინოდეთ. შავი იუმორის განსაზღვრებაა ასეთი, რომ ის ჰგავს ფეხებს, ზოგს აქვს, ზოგს არა. ცნობილია, რომ შავკანიანები, შავკანიანების შესახებ ანეგდოტებზე არანაკლებად იცინიან, ვიდრე თეთრკანიანები. ეს იმის მაჩვენებელია რომ ორ ერს შორის გარკვეული დაძაბულობა არსებობს, მაგრამ სერიოზული არა. აი, ოსური ანეგდოტები იმ დღეს მოისპო, როდესაც ცხელ ფაზაში გადავიდა ქართულ-ოსური ურთიერთობები.
ბატონი ზიგმუნდ ფროიდი ამბობდა, რომ ანეგდოტის სამი ძირითადი თემა არსებობს: სექსი, ტუალეტი და პოლიტიკა. დიდი ხანია აღარ გამიგია პოლიტიკაზე ანეგდოტები (როგორც ორთქლის გამოშვების საშუალება), რაც შეიძლება იმის ნიშანი იყოს რომ არ ვართ ისე ცუდად, რომ ეს დაგვჭირდეს. ადამიანს, რომელსაც თვითონ უფლებები დათრგუნული აქვს და არ არის კარგად, ყველაზე ძლევამოსილი ფიგურა გამოჰყავს ისე, როგორც იდიოტი.''
,,ინტერნეტის დიდი ჭია არ ვარ და კარგად არ ვიცნობ ამ სამყაროს, მაგრამ შემიძლია ვთქვა, რომ როდესაც პასუხისმგებლობა მოხსნილია (ანონიმურობიდან გამომდინარე), ადამიანი აკეთებს უფრო უარყოფითს, ვიდრე მაშინ როდესაც ეშინია რომ გამოიჭერენ.''
