Baby Bag

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის განვითარებისთვის ჯანსაღი მიჯაჭვულობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„მიჯაჭვულობა უბრალოდ ის კი არ არის, რომ უბრალოდ მიწეპებული ხარ შენს გადამრჩენ დედიკოსა და მამიკოზე. მასთან რეციპროკული ურთიერთობა გასწავლის ნელ-ნელა შენი აფექტის რეგულაციას. ამ უსაფრთხო მიჯაჭვულობის საფუძველზე რეგულირდება ორგანიზმის ბიოლოგიური და ქცევითი სისტემები, ძლიერდება პოზიტიური ემოციები. ბავშვი სწავლობს, როგორ გაარჩიოს ერთმანეთისგან უსიამოვნო და სასიამოვნო გამოცდილება, როგორ მიხვდეს, რომ ჯილდო მოჰყვება ქცევას. ბავშვის კოგნიტური განვითარება თავისთავად არ ხდება. შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ არის.“

თამარ გაგოშიძემ მეტყველების განვითარებისთვის აუცილებელ წინაპირობებზე ისაუბრა:

„მეტყველების განვითარებამდე მარჯვენა ჰემისფეროს გააქტიურება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვი მარცვლებს ათი ან ზოგი რვა თვიდანაც იძახის. სიტყვის გამეორება, თქმა, სხვა ადამიანისთვის გაგებინება, მარცხენა ჰემიფეროს აქტიურ განვითარებასთან არის დაკავშირებული 1 წლის მერე. მანამდე ბავშვს ინტერაქცია აქვს გარემოსთან, ვითარდება მისი მეტყველებამდელი ინტელექტი. მას დამოკიდებულებებიც მშვენივრად უვითარდება. სიამოვნება-უსიამოვნების გარჩევა შეუძლია ბავშვს. 1-2 წლის განმავლობაში ხდება ჩვენს ემოციებზე პასუხისმგებელი სისტემის განვითარება.“

„დასწავლის პროცესს ხელს უწყობს პოზიტიური ემოციური ფონი, კორტიზოლის ნორმალური დონე. როდესაც შფოთვის დონე მაღალი გვაქვს, დასწავლას ეს ხელს ვერ უწყობს ვერანაირად. ახლის სწავლით მიღებული სიამოვნება იწვევს დაჯილდოვებაზე ორიენტირებული სისტემის აქტივაციას თავის ტვინში. რატომ არის კარგი სკოლა, კარგი საბავშვო ბაღი ზეიმი ბავშვისთვის?! ბავშვს კორტიზოლის დონე აქვს დაბალი, შფოთვა აქვს დაბალი, არ ეშინია შეცდომის დაშვების, წარუმატებლობის, უსაფრთხოდ გრძნობს თავს, მისთვის სწავლა და დასწავლაც კი არის ზეიმი. ბავშვს ჯერ აფექტური რეაგირება აქვს გარემოზე და შემდეგ ითვისებს ენობრივ კომპეტენციებს. ემოციური რეგულაცია ვითარდება გარედან შიგნით. დედა როდესაც გშია გაჭმევს, გცივა - გაცმევს, გარედან ხდება შენი აფექტის რეგულირება. როგორც კი მშობელზე ასეთი დამოკიდებულება აღარ მაქვს, თვითონაც შემიძლია ჩემი მოთხოვნების დაკმაყოფილება,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ კოალიცია ბავშვთა ადრეული განვითარებისთვის

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნამდვილი ბედნიერება არ ნიშნავს, რომ თავს ყოველთვის ბედნიერად უნდა ვგრძნობდეთ

ნამდვილი ბედნიერება არ ნიშნავს, რომ თავს ყოველთვის ბედნიერად უნდა ვგრძნობდეთ
ნამდვილი ბედნიერება იმას სულაც არ ნიშნავს, რომ თავს ყოველთვის ბედნიერად გრძნობთ ან ყოველწამიერად კარგ განწყობაზე ხართ. თანამედროვე ადამიანები კულტურის ზეგავლენით გამუდმებით თავგადასავლების, მოგზაურობის და სიახლეების სურვილით არიან შეპყრობილები. ისინი თვლიან, რომ ბედნიერება მათ უმაღლეს მიზანს წარმოადგენს. ბედნიერების ძიებაში ცუდი არაფერია. ადამიანებს სურთ, რომ ყოველდღიურობაში მეტი სიხალისე და მრავალფეროვნება შეიტანონ. ეს სავსებით ნორმალური მოვლენაა. თუმცა მარადიულად ბედნიერების დევნა და მისი მოპოვების დაუოკებელი სურვილი მიზანს მნიშნელოვნად გვაშორებს.

ადამიანების უდიდესი ნაწილი თვლის, რომ ბედნიერება ყოველდღიურად კარგ განწყობაზე ყოფნას გულისხმობს, რის გამოც ისინი ნებისმიერ უსიამოვნებას ტრაგიკულ მოვლენად აღიქვამენ და სირთულეებთან გამკლავება უძნელდებათ. რა ხდება, როდესაც დროის გარკვეულ მონაკვეთში თავს ბედნიერად არ გრძნობთ? ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ უბედური ხართ? იქნებ ბედნიერება რეალობის უპირობოდ მიღებასა და საკუთარი ცხოვრებით კმაყოფილებას გულისხმობს? ვფიქრობთ, რომ ბედნიერი ადამიანები ემოციური ავთენტურობის შენარჩუნებას მთელი ცხოვრების მანძილზე ახერხებენ, ისინი უფრო ძლიერები, მყარები და შესაბამისად, სხვებთან შედარებით მეტად ბედნიერებიც არიან.

• ემოციური მოწიფულობა ნებისმიერი სირთულის გადალახვაში დაგეხმარებათ

ადამიანები ემოციური მოწიფულობის მიღწევას რთულად ახერხებენ. სხვებისადმი ემპათიის გამოვლენის უნარი და საკუთარი გრძნობების შეცნობის შესაძლებლობა ემოციურად გზრდით და ძლიერ ადამიანად გაყალიბებთ. ეს სულაც არ გულისხმობს იმას, რომ თქვენ ეჭვები არასდროს შეგაწუხებთ ან არასდროს შეგეშინდებათ. რა თქმა უნდა, თქვენ საკუთარ შესაძლებლობებში არაერთხელ დაეჭვდებით. თუმცა თქვენ თამამად აღიარებთ საკუთარ ეჭვებსა და შიშებს. როდესაც რაღაცის გაგებას ვერ შეძლებთ, ოჯახის წევრებს, მეგობრებსა და ახლობლებს გულწრფელად გამოუტყდებით, რომ მათი არ გესმით და ყველაფრის გარკვევის სურვილი გაქვთ. საკუთარი და სხვების გრძნობების გაგების, ასევე ემოციების სწორად გამოხატვის უნარი ბედნიერებისკენ მიმავალ გზაზე ძალიან დიდ დახმარებას გიწევთ.

• ბედნიერებაზე ზედმეტად კონცენტრირება მის მიღწევაში ხელს გიშლით

ადამიანები, რომლებიც გამუდმებით ბედნიერების მიღწევაზე ფიქრობენ, უმეტეს შემთხვევაში თავს უბედურად გრძნობენ. მოლოდინები თუ არ გაგიმართლდებათ, პესიმიზმმა არ უნდა შემოგიტიოთ. წარუმატებლობის შიში ნებისმიერი ადამიანისთვის დამღუპველია და მისი დაძლევა აუცილებლად უნდა შეძლოთ. პოზიტიური ემოციების განცდის სურვილი მისასალმებელი და დასაფასებელია, მაგრამ მარცხის აუტანლობა და წარუმატებლობის შემთხვევაში თვითშეფასების დაკარგვა თქვენს ყოველდღიურობას ნეგატივით დატვირთავს. მიზნების მიღწევა თუ გსურთ, თითოეულ მიზნამდე მისასვლელი აქტივობები ჩამოწერეთ, აღნიშნული აქტივობები დროში სწორად გადაანაწილეთ, რათა ზემდეტად არ დაისტრესოთ, არ იჩქაროთ და მარცხი არ იწვნიოთ.

• ყოველთვის ყველაფერი ისე არ ხდება, როგორც თქვენ გეგმავდით

ყველაფრის დაგეგმვა თუ გიყვართ, იმედების გაცრუებას და გეგმების ჩაშლას უნდა შეეგუოთ. ცხოვრებაში ყველაფერი ისე არ ხდება, როგორც ჩვენ გვინდა ან წარმოგვიდგენია. ბედნიერების მოპოვებაში წინასწარი მოლოდინებისგან გათავისუფლება დაგეხმარებათ. რა თქმა უნდა, გეგმების ჩაშლა იმედგაცრუებას იწვევს და გაფრთხობთ კიდეც, მაგრამ იმედების გაცრუება ტრაგედიად არ უნდა მიიღოთ. მოლოდინები თუ არ გაგიმართლდათ, თავს ნუ დაიტანჯავთ. მიღებული გამოცდილება მომავალში შეცდომების დაშვებისგან დაგიცავთ.

• ადამიანების რეალური ცხოვრების შესახებ სოციალური ქსელიდან ვერაფერს შეიტყობთ

სოციალური ქსელები ხშირად სხვა ადამიანების ცხოვრებაზე არასწორ წარმოდგენებს გიქმნიან. ახლობლების ან უბრალო ნაცნობების ბედნიერი ფოტოების დანახვისას, თვლით, რომ ყველა ადამიანი, ვისაც იცნობთ, თქვენზე ბედნიერი და წარმატებულია. შესაძლოა, ძალიან კარგად იცით, რომ სოციალურ ქსელებში ადამიანები საკუთარი ცხოვრების უმთავრეს მოვლენებზე არასდროს საუბრობენ და ფალსიფიცირებულ რეალობას ქმნიან, თუმცა მაინც ვერ ახერხებთ საკუთარი ეჭვების დაძლევას. როდესაც სოციალურ ქსელში სხვების გაღიმებულ და ბედნიერ სახეებს უყურებთ, საკუთარ თავზე იფიქრეთ. თქვენ არასდროს ატვირთავთ facebook-ზე მეუღლესთან კონფლიქტის შესახებ უახლეს ცნობებს, თქვენ არც ოჯახურ პრობლემებზე გაამახვილებთ ყურადღებას. მიუხედავად ამისა, თქვენ მაინც სოციალური მედიის გავლენის ქვეშ ექცევით და ყველაფერს იჯერებთ, რასაც ხედავთ. უმჯობესია, თუ საკუთარ ცხოვრებაზე კონცენტრირდებით. მთავარია, თქვენი ყოველდღიურობა თქვენთვის საინტერესო და მრავალფეროვანი იყოს. ყოველდღიურ პრობლემებს კი, სხვების მსგავსად, ვერსად გაექცევით. გახსოვდეთ, რომ კომპიუტერის ეკრანს მიღმა ადამიანებს ერთმანეთთან გაცილებით მეტი საერთო აქვთ, ვიდრე სოციალურ ქსელებში.

• ბედნიერება დანიშნულების პუნქტი არ არის, რომლამდეც აუცილებლად უნდა მიხვიდეთ


ადამიანების უბედურების უმთავრეს მიზეზს ბედნიერების არასწორი ხედვა წარმოადგენს. მათი უდიდესი ნაწილი თვლის, რომ ბედნიერება დანიშნულების ადგილია, რომლამდეც აუცილებლად უნდა მივიდნენ. როგორ ფიქრობთ, სად შეიძლება ბედნიერება იპოვოთ? თუ ჩათვლით, რომ მას რომელიმე კონკრეტულ ადგილას იპოვით, ძალიან ცდებით. გახსოვდეთ, ბედნიერება ყოველდღიურად უნდა განიცადოთ. მისი პოვნა ყველგან და ყველაფერში შეგიძლიათ. ადამიანები ბედნიერებას სხვა დიდ გრძნობებთან ერთად განიცდიან, როგორებიცაა შიში, მღელვარება, სიყვარული, სიძულვილი, მრისხანება ან მარტოსულობა. ცხოვრება უამრავ შესაძლებლობას გაძლევთ, რომელთა დახმარებით ბედნიერების პოვნას აუცილებლად შეძლებთ. თავგასავლებით სავსე მოგზაურობაში, რომელსაც სიცოცხლე ჰქვია, ბედნიერებას მარტივად იპოვით. მთავარია, ამისთვის მზად იყოთ! 

მომზადებულია littlethings.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად