Baby Bag

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის განვითარებისთვის ჯანსაღი მიჯაჭვულობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„მიჯაჭვულობა უბრალოდ ის კი არ არის, რომ უბრალოდ მიწეპებული ხარ შენს გადამრჩენ დედიკოსა და მამიკოზე. მასთან რეციპროკული ურთიერთობა გასწავლის ნელ-ნელა შენი აფექტის რეგულაციას. ამ უსაფრთხო მიჯაჭვულობის საფუძველზე რეგულირდება ორგანიზმის ბიოლოგიური და ქცევითი სისტემები, ძლიერდება პოზიტიური ემოციები. ბავშვი სწავლობს, როგორ გაარჩიოს ერთმანეთისგან უსიამოვნო და სასიამოვნო გამოცდილება, როგორ მიხვდეს, რომ ჯილდო მოჰყვება ქცევას. ბავშვის კოგნიტური განვითარება თავისთავად არ ხდება. შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ არის.“

თამარ გაგოშიძემ მეტყველების განვითარებისთვის აუცილებელ წინაპირობებზე ისაუბრა:

„მეტყველების განვითარებამდე მარჯვენა ჰემისფეროს გააქტიურება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვი მარცვლებს ათი ან ზოგი რვა თვიდანაც იძახის. სიტყვის გამეორება, თქმა, სხვა ადამიანისთვის გაგებინება, მარცხენა ჰემიფეროს აქტიურ განვითარებასთან არის დაკავშირებული 1 წლის მერე. მანამდე ბავშვს ინტერაქცია აქვს გარემოსთან, ვითარდება მისი მეტყველებამდელი ინტელექტი. მას დამოკიდებულებებიც მშვენივრად უვითარდება. სიამოვნება-უსიამოვნების გარჩევა შეუძლია ბავშვს. 1-2 წლის განმავლობაში ხდება ჩვენს ემოციებზე პასუხისმგებელი სისტემის განვითარება.“

„დასწავლის პროცესს ხელს უწყობს პოზიტიური ემოციური ფონი, კორტიზოლის ნორმალური დონე. როდესაც შფოთვის დონე მაღალი გვაქვს, დასწავლას ეს ხელს ვერ უწყობს ვერანაირად. ახლის სწავლით მიღებული სიამოვნება იწვევს დაჯილდოვებაზე ორიენტირებული სისტემის აქტივაციას თავის ტვინში. რატომ არის კარგი სკოლა, კარგი საბავშვო ბაღი ზეიმი ბავშვისთვის?! ბავშვს კორტიზოლის დონე აქვს დაბალი, შფოთვა აქვს დაბალი, არ ეშინია შეცდომის დაშვების, წარუმატებლობის, უსაფრთხოდ გრძნობს თავს, მისთვის სწავლა და დასწავლაც კი არის ზეიმი. ბავშვს ჯერ აფექტური რეაგირება აქვს გარემოზე და შემდეგ ითვისებს ენობრივ კომპეტენციებს. ემოციური რეგულაცია ვითარდება გარედან შიგნით. დედა როდესაც გშია გაჭმევს, გცივა - გაცმევს, გარედან ხდება შენი აფექტის რეგულირება. როგორც კი მშობელზე ასეთი დამოკიდებულება აღარ მაქვს, თვითონაც შემიძლია ჩემი მოთხოვნების დაკმაყოფილება,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ კოალიცია ბავშვთა ადრეული განვითარებისთვის

შეიძლება დაინტერესდეთ

„როდესაც ბავშვი ბრაზს განიცდის, მას შიშის განცდაც ეუფლება. ამ დროს ბავშვებს საღად ფიქრი უძნელდებათ,“ - ფსიქოლოგი ხათუნა დოლიძე

„როდესაც ბავშვი ბრაზს განიცდის, მას შიშის განცდაც ეუფლება. ამ დროს ბავშვებს საღად ფიქრი უძნელდებათ,“ - ფსიქოლოგი ხათუნა დოლიძე

ფსიქოლოგმა ხათუნა დოლიძემ ბავშვებში ბრაზის მართვის უნარების ჩამოყალიბებაზე ისაუბრა და მშობლებს საინტერესო რჩევები მისცა:

„როდესაც ბავშვი ბრაზს განიცდის, მას შიშის განცდაც ეუფლება. ფიზიოლოგიური ცვლილებები, რაც ამ დროს ორგანიზმში ხდება, გონებას იმდენად იპყრობს, რომ ბავშვებს საღად ფიქრი უძნელდებათ. ბავშვების უმეტესობას სჭირდება უფროსების დახმარება იმისთვის, რომ მართოს ბრაზი, დამშვიდდეს, დაარეგულიროს ნერვული სისტემა. მნიშვნელოვანია უფროსის მხრიდან იმის ძიება, თუ რა ამშვიდებს და რა აღადგენს ბავშვის ნერვულ ბალანსს. პირველი დახმარება ბავშვებისთვის არის მშობლის მხრიდან სიმშვიდის შენარჩუნება.“

ხათუნა დოლიძემ აღნიშნა, რომ ბავშვის სიბრაზეს მშობელი მოთმინებით უნდა შეხვდეს:

„როდესაც ბავშვი ბრაზობს და ის უყურებს მშობელს, რომელმაც ასევე დაკარგა კონტროლი, ეს კიდევ უფრო ამძაფრებს მის შიშს. მშობლები უნდა იყვნენ გზის გამკვალავები. ბავშვები მშობლის იმედად არიან. როდესაც უფროსი ვერ უმკლავდება ამ ძლიერ ემოციებს და კარგავს კონტროლს, მაშინ რატომ ბრაზდება ის ბავშვზე, როდესაც ის იმავეს ვერ აკეთებს?!“

„საუკეთესო იარაღი ბრაზის მართვის სწავლების არის ემპათიით მოსმენა. ამით არამხოლოდ ემოციურ მხარდაჭერას აღმოვუჩენთ ბავშვს, არამედ ვუმტკიცებთ რწმენას, რომ უარყოფით ძლიერ ემოციებთან გამკლავება შესაძლებელია,“- აღნიშნულ საკითხზე ხათუნა დოლიძემ საქართველოს პირველი არხის ეთერში ისაუბრა.

წყარო:​ „საქართველოს პირველი არხი“

წაიკითხეთ სრულად