კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„არავინ იფიქროს, რომ მშობლებს რამეს ვაბრალებ. მშობლები დღეს არიან ძალიან რთულ მდგომარეობაში. რადგან ისინი ძალიან ბევრს მუშაობენ იმისთვის, რომ თავიანთ შვილებს უზრუნველი მომავალი შეუქმნან, მისცენ განათლება, ასწავლონ იმისთვის, რომ ისინი იყვნენ ძლიერები, პირველები, კარიერა გაიკეთონ და ა.შ. ასე ფიქრობს ყველა მშობელი, ამისთვის კი არაფერს არ იშურებს და მერე ძალიან უკვირს, როცა უკუღმა გამოდის. ეს არ არის სწორი ფიქრი. ჩვენ რა გვგონია? - ჩვენი შვილი პირველი იქნება? და საერთოდ, რა არის განათლება? ჩვენ ხომ ესეც არ ვიცით წესიერად. 

ჩვენ რა გვგონია?  - თუ ფიზიკას, ქიმიას, მათემატიკას რომ ისწავლის კერძო სკოლაში, სადაც 5000 ევროს ვიხდი და ამიტომ უნდა იმეცადინოს კარგად, რადგან მე ინვესტიციას ვდებ ამაში. პირველივე კლასიდან ვცდილობთ, რომ დრო არ დავუტოვოთ თავისუფალი, რადგან თავისუფალი დრო „კრიმინალია“ ჩვენი შვილებისთვის. მას არ უნდა ჰქონდეს თავისუფალი დრო, არ უნდა დაუშვას შეცდომები, რადგან ესეც „კრიმინალია“. ყველაფერი იწყება აქედან. ეს არის ძალადობა ბავშვზე. ჩვენი ფსიქოლოგია ისეა მოწყობოლი, ან უნდა მოკვდე, ან ადაპტაცია უნდა განიცადო. დაწყებით კლასს რომ გაივლის ბავშვი, უკვე აღარაფერი აღარ აინტერესებს და აღარაფერი აღარ უნდა საერთოდ. მერე ჩივის მშობელი, რომ შვილს არ აინტერესებს არაფერი. 

როგორ ექნება ინტერესი, როცა პირველ კლასში დაგყავდა ინგლისურზე, ფრანგულზე, საფრანგეთის ისტორიაზე, ცეკვაზე, ცურვაზე და ა.შ. სად შეუძლია პირველკლასელს ამდენი სიარული? თავისულაფი დრო არ უნდა დაუტოვო იმიტომ, რომ შენ არ გაქვს თავისუფალი დრო. 

და როცა შენ არა გაქვს თავისუფალი დრო, შენ მიყვები ცხოვრების ნაკადს, გარბიხარ და შენი შვილიც მორბის შენთან ერთად. არასოდეს არ დაფიქრდები და არ იტყვი რა არის შენი საზრისი და შენი ცხოვრება. მე ლაპარაკი მაქვს მშობელზე. მშობელს ვეკითხები - თქვენ რას გრძნობთ? მიყურებენ როგორც უცნაურ ადამიანს. რას ნიშნავს, რას ვგრძნობ? რას ფიქრობ, რომ მკითხო, მესმისო. რას ფიქრობს შეიძლება იცის, რას გრძნობს, სხეული რას ეუბნება, არ იცის.

როცა მშობელს არ აქვს რეგულირებული ემოცია, შვილსაც არ ექნება რეგულირებული ემოცია. ჩვენ ასეთი ტემპერამენტის მქონე ადამიანებს, საკმაოდ ფიცხი სახიათის მქონე ადამიანებს ემოცია ამოღებული გვაქვს ყველანაირი ცნობიერებიდან. ეს არის დამღუპველი.

დღეს დასავლეთში ყველაზე დიდი ძალისხმევა იხარჯება, რომ ბავშვებს ასწავლონ ემოციური რეგულაცია. ჯერ ეს თვითონ უნდა ისწავლოს მშობელმა და შემდეგ ბავშვს ასწავლოს. 

რას ნიშნავს ემოციური რეგულაცია? - ეს არის სხვისი ემოციის გაგება, თავისი ემოციის გაგება და სიბრაზის მართვა. ჩვენმა საზოგადოებამ სიბრაზის მართვა არ იცის და მოვედით ბულინგამდე. მე რომ გავბრაზდები სხვაზე, თუ ვიპოვი ჩემზე სუსტ ადამიანს, ავდგები და და იმას დავჩაგრავ. 

სარკეში ჩავიხედოთ, ჩვენს სახეს შევხედოთ, რა ტონით ვლაპარაკობთ, როგორ ვესაუბრებით სხვა ადამიანს. 

ჩვენი საზოგადობა იცით როგორია? - ყველას საფრთხის განცდა აქვს. საზოგადოებას, რომელსაც მაღალი შფოთვა აქვს, მას არაფერს არ უპირებს, მაგრამ ის უკვე დგას „ბოქსიორის“ პოზაში. ყველა ასეა. სანამ ურთიერთობის თანამშრომლური მოთხოვნილება არ გაჩნდება და სანამ ერთმანეთს წაგება-მოგების ენით ვესაუბრებით, მე ვერაფერს ვერ ვურჩევ მშობლებს და მასწავლებლებს. ძალიან ვწუხვარ. 

ვურჩევ ერთს - ჯერ ჩვენ უნდა ჩავიხედოთ საკუთარ გრძნობებში და ვისწავლოთ ჩვენი სიბრაზის მართვა.

სხვათაშორის დღეს უკვე ამერიკულ და ბრიტანულ სკოლებში მისაღწევ მიზნად არის შეტანილი ემოციური რეგულაცია. აღმოჩნდა, რომ ცოდნის მიღებისთვისაც ეს არის მთავარი, კარიერის გაკეთბისთვისაც და ზოგადად, ცხოვრებისთვისაც. ისინი ჩვენზე უარეს მდგომარეობაში იყვნენ ამ თვალსაზრისით, ეს აღიარეს, დაინახეს. სახელმწიფო კერძო ორგანიზაციებთან, მშობლებთან, მასწავლებლებთან ერთად მუშაობს იმაზე, რომ ეს გადალახონ.მითუმეტეს  ჩვენი ქვეყანა არ არის დიდი ქვეყანა და ამის მოგვარება არ არის ძნელი. მთავარია იყოს ნება ყველა მხარის. მთავარია ჯერ უფროსებმა ვისწავლოთ ეს თანამშრომლობა და მაგალითი მივცეთ ბავშვებს. პედაგოგიკა მაგალითია. 

თბილისის იმ სკოლაში, სადაც არც თუ ისე დიდი ხნის წინ მოხდა უბედურება, ერთი კვირით ადრე იყო კვირეული სახელწოდებით „არა ბულინგს, არა ძალადობას“. ეს იმას ნიშნვს, რომ ლოზუნგი რჩება ლოზუნგად....

ეს ყველაფერი არის ფასადი. საბოლოო ჯამში ფასადის მიღმა ყველა ადამიანი არის უბედური და გარშემო რასაც ვუყურებ, ცხოვრება არავის არ უხარია. რატომ არ შეიძლება გვიხაროდეს ცხოვრება? ჩვენ ძალიან ვართ მატერიაზე მიწებებული. ეს საწყალი მშობელი 24 საათი რომ მუშაობს, რათა თავისი შვილი უზრუნველყოს, მაშინ რა არის ბედნიერება.

ჩემმა ნაცნობმა უცხოელმა პროფესორმა, მეორე პროფესორს უთხრა, რა წარმატებული ახალგაზრდები გყოლიათ საქართველოში, საკუთარ მანქანებში რომ სხედანო. ქართველი პროფესორი ვერ მიხვდა, რას ნიშნავს წარმატებული. უცხოელმა პროფესორმა იგულისხმა, რომ ამ ახალგაზრდამ თავად შეიძინა ეს ავტომობილი. როცა გაიგო, რომ მშობლები ყიდულობენ მანქანებს, კაცი იყო გაოგნებული. ასეთი რამე დაუშვებელია. შენ ყიდულობ მანქანას შენი შვილისთვის იმიტომ, რომ შემდეგ ის შენი „მონა“ იყოს და რაც გინდა ის გააკეთო, გარიგება გაქვს მასთან. შეიძლება ახლა ძალიან ცუდ რაღაცას ვლაპარაკობ... ვერ აცნობიერებს ამას მშობელი. უნდა, რომ ეს გაუკეთოს შვილს, მაგრამ ისიც უნდა, რომ შვილი მისი უფლებებით ცხოვრობდეს. ამიტომ მშობელსაც არ უხარია ცხოვრება და ბავშვსაც არ უხარია ცხოვრება. არავის არ უხარია. ასეთ დეპრესულ საზოგადოებაში, იქნება აგრესია, აბა არ იქნება?“