Baby Bag

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში კითხვის პრობლემების გამომწვევ მიზეზებზე ისაუბრა და გენეტიკის მნიშვნელოვან როლს გაუსვა ხაზი:

„ეს არის ნეირობიოლოგიური მდგომარეობა. არის თუ არა ეს მემკვიდრეობითი? ლიტერატურაში ყველაზე დიდი მოცულობა არის კითხვის კვლევების. ტერმინს „დისლექსია“ დღეს უკვე ნაკლებად ხმარობენ. ეს იგივეა, რაც კითხვის უნარის დაქვეითება. ყველაზე ბევრი კვლევა არის დისლექსიაზე, რომ ეს არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით. ვერ/არ აზუსტებენ, რომელი გენები აკონტროლებენ ამას. ხშირად ისტორია არის, რომ მამაკაცის ხაზით ან ერთ, ან მეორე მხარეს აქვთ ხოლმე კითხვისა და წერის პრობლემები, მათემატიკის ნაკლებად.“

„რა იწვევს ამ ნეირობიოლოგიურ მდგომარეობას? ​მხოლოდ ერთი ფაქტორი არასდროს არ არის ხოლმე გადამწყვეტი. მნიშვნელოვანია მუცლად ყოფნისას თავის ტვინის პრენატალური განვითარების თავისებურებები. ნაყოფის ცენტრალური ნერვული სისტემა პირველი სამი თვის განმავლობაში ყალიბდება და გადის ხუთ ეტაპს. როდესაც ნეირონების დიდი ნაწილი არ კვდება და ბევრი ნეირონი რჩება, ეს ცუდია. როდესაც ბევრი ნეირონი კვდება და ცოტა რჩება, ესეც ცუდია. ნეირონების მიგრაცია - აქ არის ჩვენი უბედურება. ნეირონები გამრავლების შემდეგ შეიძლება მოხდეს ისე, რომ შუბლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს კეფაში, საფეთქლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს შუბლში. წარმოიდგინეთ, რა ხდება ასეთი ადამიანის ტვინში. ტვინი არ არის დაზიანებული. ნეირონული ქსოვილი დაზიანებული არ არის. ტვინის ფუნქციები დროზე არ ყალიბდება, რაც იწვევს დასწავლის პრობლემებს. მეორე მიზეზი არის თავის ტვინის ფუნქციური ასიმეტრია. ტვინის ორ ჰემისფეროს თავისი ფუნქციები აქვს. ორივე ტვინი მონაწილეობს ნებისმიერ ჩვენს ქცევაში. კითხვის ათვისებას ორივე ჰემისფერო სჭირდება. კითხვა მარჯვენა ჰემისფეროთი იწყება. ასოები უნდა გაარჩიო. ცუდი მკითხველისთვის შემდეგ მარცხენა ჰემისფეროზე გადასვლა არ ხდება, ის რჩება ამ სტრატეგიაზე. “ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

​წყარო

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრა...
​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრაციაში? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა კლინიკური ნეიროფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი. - რა არ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

მეცნიერების მტკიცებით, ბუნებასთან ურთიერთობა ბავშვებს აბედნიერებს

მეცნიერების მტკიცებით, ბუნებასთან ურთიერთობა ბავშვებს აბედნიერებს

მშობლები ბავშვებთან ერთად ბუნებაში სეირნობისას შვილების გუნება-განწყობის გამოკეთებას მარტივად ამჩნევენ. სიარული ერთგვარი ვარჯიშია, რომელიც ადამიანს თავს ბედნიერად აგრძნობინებს. საყვარელ ადამიანებთან ერთად ყოფნა ნებისმიერი ბავშვისთვის უდიდესი სიხარულის მიმნიჭებელია, ხოლო ბუნებაში ყოფნა პატარების განწყობაზე ძალიან დადებითად აისახება. შაბათ-კვირას ოჯახური გასეირნების მოწყობა მშობლებსა და შვილებზე პოზიტიურად ზემოქმედებს. შესაძლოა, გარეთ ცუდი ამინდი იყოს, წვიმდეს, ბავშვებს კი სიარული ეზარებოდეთ, მაგრამ საბოლოო ჯამში, ყველაფერი ძალიან კარგად ჩაივლის. თავგადასავლები, ახალი აღმოჩენები, უნიკალური შეგრძნებები და ბუნების სილამაზით ტკბობა ნებისმიერ უსიამოვნებას მარტივად გადაფარავს.

მკვლევარები პატარების ბუნებასთან ურთიერთობებს რეგულარულად აკვირდებოდნენ, რის შედეგადაც დაადგინეს, რომ ბუნება ბავშვებს ნამდვილად აბედნიერებს. ადამიანები ბუნებასთან ურთიერთობისას მასთან ძლიერ ემოციურ კავშირს ამყარებენ, რაც მათ უდიდეს ბედნიერებას ანიჭებს. მექსიკის ერთ-ერთ სკოლაში 9-12 წლის ასაკის 300-მდე ბავშვმა მკვლევარების მიერ შედგენილი სპეციალური კითხვარი შეავსო. კითხვები მათ გუნება-განწყობას, ბუნებასთან ურთიერთობას და ხასიათის თავისებურებებს შეეხებოდა.

მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ბავშვები, რომლებიც ბუნებასთან ხშირად ურთიერთობდნენ, ველური ყვავილებისა და ცხოველების დანახვაზე ბედნიერდებოდნენ. მათ ფრინველების ხმის გაგონებაც საოცრად სიამოვნებდათ. პატარები, რომლებსაც ბუნებაში ყოფნა უყვართ, სხვა ადამიანებისადმი მეტ თანაგრძნობას და მათი დახმარების სურვილს რეგულარულად ავლენენ. ისინი სიფრთხილით მოიხმარენ წყალს და საყოფაცხოვრებო ნივთებს. ბუნებასთან ურთიერთობის მოყვარული ბავშვები გენდერულ, სოციალურ და რასობრივ თანასწორობასაც უჭერენ მხარს. მათ ბედნიერების სკალაზე უმაღლესი მაჩვენებლებიც უფიქსირდებათ. კვლევებით ასევე დადასტურდა, რომ ბუნების მოყვარული ბავშვები გლობალური ეკოლოგიური კრიზისის ფონზე გარემოს აქტიურ დამცველებად გვევლინებიან.

„ბავშვები მომავალი ლიდერები, საქმოსნები, მუშები და მასწავლებლები არიან. მათი განათლება, გარემოსადმი პატივისცემა და გარემოს მნიშვნელობის გაცნობიერება სამომავლოდ ბუნების გადარჩენას შეუწყობს ხელს,“ - ნათქვამია კვლევის ორგანიზატორთა ოფიციალურ განცხადებაში.

ამერიკის შეერთებულ შტატებში ე.წ. „ტყის საბავშვო ბაღები“ ფუნქციონირებს. მსგავსი ტიპის სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებებში ბავშვებს ბუნებაში ყოველდღიურად სეირნობას აჩვევენ, ასწავლიან ბაღის მოვლას და გარემოს პატივისცემას.

ბუნებასთან ურთიერთობა დადებითად არამხოლოდ ბავშვებზე, არამედ უფროსებზეც ზემოქმედებს. 2015 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ადამიანები, რომლებიც ხშირად სეირნობენ, ნეგატიური აზრებისგან თავისუფლდებიან. შოტლანდიელი ექიმები მაღალი არტერიული წნევის, სტრესისა და დეპრესიისგან გასათავისუფლებლად ადამიანებს ბუნებაში ხშირად გასვლას ურჩევენ. ერთ-ერთმა უახლესმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბუნების მოყვარული ბავშვები უკეთ იკვებებიან, ბევრს ვარჯიშობენ და კარგი ხასიათითაც გამოირჩევიან.

XIX საუკუნეში მოღვაწე ამერიკელი ფილოსოფოსი ჰენრი დევიდ თორო, რომელიც ტრანსცენდენტალისტი იყო, თვლიდა, რომ ბუნებას სპირიტუალური დანიშნულება აქვს. მისი ნაშრომი „უოლდენი ანუ ტყეში ცხოვრება“ ბუნებაზე ზრუნვის და მისკენ მიბრუნებისკენ მოწოდებაა. თორო თვლიდა, რომ ბუნებას ადამიანის სულის განკურნების უნარი აქვს. ადამიანის სული კი ბუნების დიადი სულის ნაწილად მიაჩნდა.

ამერიკელების ნაწილს დღემდე მტკიცედ სწამს, რომ ბუნებას უდიდესი ძალა აქვს. ისინი მისი სიღრმისეული მნიშვნელობის გაგებას და წვდომას აქტიურად ცდილობენ. თოროს მოძღვრების თაყვანისმცემლები თვლიან, რომ ადამიანური ყოფიერების ყველა ფუნდამენტურ კითხვაზე პასუხი სწორედ ბუნებაში უნდა ვეძებოთ.

მომზადებულია ​cnn.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

წაიკითხეთ სრულად