Baby Bag

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში კითხვის პრობლემების გამომწვევ მიზეზებზე ისაუბრა და გენეტიკის მნიშვნელოვან როლს გაუსვა ხაზი:

„ეს არის ნეირობიოლოგიური მდგომარეობა. არის თუ არა ეს მემკვიდრეობითი? ლიტერატურაში ყველაზე დიდი მოცულობა არის კითხვის კვლევების. ტერმინს „დისლექსია“ დღეს უკვე ნაკლებად ხმარობენ. ეს იგივეა, რაც კითხვის უნარის დაქვეითება. ყველაზე ბევრი კვლევა არის დისლექსიაზე, რომ ეს არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით. ვერ/არ აზუსტებენ, რომელი გენები აკონტროლებენ ამას. ხშირად ისტორია არის, რომ მამაკაცის ხაზით ან ერთ, ან მეორე მხარეს აქვთ ხოლმე კითხვისა და წერის პრობლემები, მათემატიკის ნაკლებად.“

„რა იწვევს ამ ნეირობიოლოგიურ მდგომარეობას? ​მხოლოდ ერთი ფაქტორი არასდროს არ არის ხოლმე გადამწყვეტი. მნიშვნელოვანია მუცლად ყოფნისას თავის ტვინის პრენატალური განვითარების თავისებურებები. ნაყოფის ცენტრალური ნერვული სისტემა პირველი სამი თვის განმავლობაში ყალიბდება და გადის ხუთ ეტაპს. როდესაც ნეირონების დიდი ნაწილი არ კვდება და ბევრი ნეირონი რჩება, ეს ცუდია. როდესაც ბევრი ნეირონი კვდება და ცოტა რჩება, ესეც ცუდია. ნეირონების მიგრაცია - აქ არის ჩვენი უბედურება. ნეირონები გამრავლების შემდეგ შეიძლება მოხდეს ისე, რომ შუბლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს კეფაში, საფეთქლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს შუბლში. წარმოიდგინეთ, რა ხდება ასეთი ადამიანის ტვინში. ტვინი არ არის დაზიანებული. ნეირონული ქსოვილი დაზიანებული არ არის. ტვინის ფუნქციები დროზე არ ყალიბდება, რაც იწვევს დასწავლის პრობლემებს. მეორე მიზეზი არის თავის ტვინის ფუნქციური ასიმეტრია. ტვინის ორ ჰემისფეროს თავისი ფუნქციები აქვს. ორივე ტვინი მონაწილეობს ნებისმიერ ჩვენს ქცევაში. კითხვის ათვისებას ორივე ჰემისფერო სჭირდება. კითხვა მარჯვენა ჰემისფეროთი იწყება. ასოები უნდა გაარჩიო. ცუდი მკითხველისთვის შემდეგ მარცხენა ჰემისფეროზე გადასვლა არ ხდება, ის რჩება ამ სტრატეგიაზე. “ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

​წყარო

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრა...
​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრაციაში? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა კლინიკური ნეიროფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი. - რა არ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნივთებისა და სათამაშოების პირში ჩადება ბავშვისთვის პოზიტიური გამოცდილებაა, თუმცა მშობლების მხრიდან უსაფრთხოების წესების დაცვა აუცილებელია

ნივთებისა და სათამაშოების პირში ჩადება ბავშვისთვის პოზიტიური გამოცდილებაა, თუმცა მშობლების მხრიდან უსაფრთხოების წესების დაცვა აუცილებელია

მცირეწლოვანი ბავშვი რომ ყველაფერს პირში იდებს, ეს არამხოლოდ ნორმალური, არამედ სასიხარულო მოვლენაც კია. როდესაც პატარა ცდილობს, რომ ნივთები უფრო ახლოდან გაიცნოს, ეს იმაზე მიგვანიშნებს, რომ გარესამყაროსადმი მისი ინტერესი მატულობს. ცხოვრების პირველი წლის განმავლობაში ბავშვები სამყაროს შეგრძნებების დამხარებით შეიმეცნებენ. ისინი ყველაფერს ეხებიან, ხედავენ, ყნოსავენ და აგემოვნებენ, სხვადასხვა ხმას ინტერესით ისმენენ.

ბავშვი თავდაპირველად ხელის სხვადასხვა მოძრაობას სწავლობს, ის თითებს ჩაჭიდების, საგნების აღებისა და გადაადგილებისთვის იყენებს. როდესაც პატარა ხელის სრულფასოვნად გამოყენებას ახერხებს, ის ცდილობს საგნები უფრო უკეთ გაიცნოს. გაიგოს, როგორი კონსისტენცია აქვს თითოეულ მათგანს, შეიძლება თუ არა მათი მირთმევა, რამდენად რბილია ან მაგარი, რის გამოც ბავშვი ყველაფერს პირში იდებს. ნივთების პირში ჩადებით ბავშვები მათ ტექსტურას და ფორმას უკეთ იკვლევენ. ისინი მარტივად სწავლობენ, რას აქვს კარგი ან უსიამოვნო გემო. პატარები შალის ქსოვილს პირში განმეორებით არასდროს ჩაიდებენ, რადგან მისი „დაგემოვნება“ არ ესიამოვნებათ.

მართალია, ნივთების პირისკენ წაღება ბავშვისთვის პოზიტიური გამოცდილებაა, მაგრამ მის უსაფრთხოებაზე აუცილებლად უნდა იზრუნოთ. იმისთვის, რომ ბავშვის სიცოცხლეს საფრთხე არ შეექმნას, პედიატრები გირჩევენ, პატარები მხოლოდ დიდი ზომის საგნებით ან სათამაშოებით ათამაშოთ. იმისთვის, რომ ნივთის უსაფრთხოებაში დარწმუნდეთ, ქაღალდის მილი გამოგადგებათ, რომელზეც ტუალეტის ქაღალდებია დამაგრებული. თუ ნივთი აღნიშნულ მილში ეტევა, მას ბავშვის დახრჩობა შეუძლია. ამასთან, ნებისმიერი საგანი, რომელსაც მცირეწლოვანი ბავშვი ეხება გლუვი უნდა იყოს, რათა პატარა არ გაკაწროს. ბავშვის სათამაშოს არ უნდა ჰქონდეს ისეთი დეტალები, რომლებიც მცირე ზომისაა და რომელთა მოტეხვის საფრთხე არსებობს. სახლი გულმოდგინეთ შეამოწმეთ, რათა ბავშვისთვის ხელმისაწვდომ სივრცეებში არ მოიპოვებოდეს მისი სიცოცხლისთვის საფრთხის შემცველი საგნები.

იატაკზე დაგდებული ბურთის პირში ჩადებისა და ალოკვის შემთხვევაში, ბავშვის ავად გახდომის რისკი ძალიან დაბალია. პატარები ბაქტერიებითა და ვირუსებით ავადდებიან და არა მტვერთან შეხებით. მთავარია, მცირეწლოვანი ბავშვი მაქსიმალურად ავარიდოთ ვირუსით ან ინფექციით დაავადებულ თანატოლებთან ახლო კონტაქტს. ბავშვის უსაფრთხოებისთვის გირჩევთ მისი სათამაშოები ხშირად გარეცხოთ და პატარას ხელები რეგულარულად დააბანინოთ. მცირეწლოვან ბავშვებს ჯგუფურად თამაში ძალიან უყვართ. ისინი ერთმანეთს გამუდმებით ეხებიან ხელით, კოცნიან და სათამაშოებსაც უცვლიან. მიუხედავად მშობლების სიფრთხილისა, ბავშვები ვირუსებისა და ბაქტერიებისგან სრულფასოვნად დაცულები ვერასდროს იქნებიან. თუმცა, ეს იმას სულაც არ გულისხმობს, რომ უსაფრთხოების წესების დაცვას სათანადო ყურადღება არ დაუთმოთ. მშობლებმა მცირეწლოვანი ბავშვის ჯანმრთელობის დასაცავად ყველაფერი უნდა გააკეთონ, რაც შეუძლიათ.

მომზადებულია​ parents.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად