„ჯგუფური იმუნიტეტის მიღწევა კორონავირუსის შემთხვევაში აცრით აბსოლუტურად შეუძლებელია“, - ამის შესახებ გერმანიაში მომუშავე ქართველი ექიმი იაგო ფრანგიშვილი სოციალურ ქსელში წერს. MomsEdu.ge გთავაზობთ მის პოსტს სიტყვა-სიტყვით:
,,2000-იანი წლებიდან მოყოლებული გერმანულენოვან ქვეყნებში დიდი აჟიოტაჟი იყო ატეხილი „ტკიპათი“ გამოწვეული ენცეფალიტის, ე.წ. „ადრეზაფხულის ენცეფალიტის“ ელიმინაციაზე, აღმოფხვრაზე.
ისევე როგორც ჩუტყვავილა, წითელა, აი, ასე უნდოდათ ამ ენცეფალიტის ამოძირკვა, რომელიც განსაკუთრებით 40 წლის გარშემო ასაკის და ბუნების მოყვარულ, ბუნებაში მოსეირნე ადამიანებს უჩნდებათ ამ „ტკიპას“ კბენის შემდეგ.
2015 წელს გამოქვეყნდა ავსტრიის დიდი კვლევა ამ გამომწვევზე.
მანამ კი, ავსტრიამ სამაგალითოდ აცრა თითქმის ყველა ასაცრელი და აცრის მაჩვენებელი იყო 85%.
ინფექციით დაავადებულთა რაოდენობა თითქმის 30-ჯერ შემცირდა, თუმცა, ვერც წითელასა და ჩუტყვავილას ქვოტებს ვერ მიაღწია.
ეს კვლევა მაშინ ამ სახელით გამოქვეყნდა - „Frühsommer-Meningo-Enzephalitis (FSME) und FSME-Schutzimpfung in Österreich: Update 2014“.
აი ესაა სუმარული, დასკვნითი აზრი და მესიჯი ამ კვლევისა:
ციტატა:
„ავსტრიის წარმატებული ვაქცინაციის კამპანიის შედეგად შესაძლებელი გახდა ენცეფალიტის გაკონტროლება. უკვე რამდენიმე წელია ყოველწლიური ავადმყოფობის რაოდენობა 50-დან 100-მდეა.
ვაქცინაციის პროცენტი მოსახლეობაში 85-ია.
ენცეფალიტისათვის, ისევე როგორც ტეტანუსისათვის, მოქმედებს დაავადების კონტროლის, დაავადების ელიმინირების პრინციპი. გამომწვევის ელიმინირება, მისი მოსპობა შეუძლებელია. აცრას გააჩნია მხოლოდ ინდივიდუალური დაცვა, მაგრამ არა ჯოგური, კოლექტიური იმუნიტეტი.
„Durch die erfolgreiche österreichische Impfstrategie konnte die FSME weitgehend unter Kontrolle gebracht werden. Seit vielen Jahren gibt es 50 bis 100 Erkrankungsfälle pro Jahr.
Die Durchimpfungsrate der Bevölkerung liegt derzeit bei 85%.
Für die FSME gilt, wie bei Tetanus, das Prinzip der Krankheitskontrolle bzw. Krankheitseliminierung: Der Erreger kann nicht ausgerottet werden und die Impfung bewirkt einen Individualschutz, aber keine Herdenimmunität.
„TBE is a public health problem well under control in Austria because of a mass vaccination programme. There have been 50–100 registered cases per year for many years, the vaccination rate of the population is currently 85%.
For TBE applies the same as for Tetanus, namely the principle of disease control or disease elimination: The virus cannot be eliminated and vaccination provides individual protection.“
არის დაავადებები და გამომწვევები, როცა აცრას საკმაოდ კარგი ჯგუფური, კოლექტიური იმუნიტეტი აქვს. ამგვარი აცრებია ე.წ. დასუსტებული ვირუსით ან მკვდარი ვირუსით აცრები.ამგვარი აცრების დროს ორგანიზმი ინფიცირდება ძალიან სუსტად და ხდება ამ გზით, ანუ ინფექციის მსუბუქი ფორმით გადატანის გზით, იმუნიზირება. ეს კი ადამიანს ახალი ინფექციისაგან იცავს და ამით პროფიტაბელური, მომგებიანია მისი თანამოქალაქისათვისაც, რამეთუ ინფექციის გადაცემისა და გავრცელების ჯაჭვი წყდება.
ეს პროცესი ხდება კორონას თუ ადრეზაფხულის ენცეფალიტის დროს მხოლოდ და მხოლოდ იმ ადამიანებში, რომლებმაც ეს დაავადება გადაიტანეს.
ეს ენცეფალიტის ვაქცინაც ითვლება „მკვდარ ვაქცინად“ ოღონდაც, არ მოქმედებს ისე, როგორც სხვა მკვდარი ვაქცინები. ეს რეალობაა და სანამ რაიმე უფრო ეფექტური არ იქნება, გვიწევს თანაცხოვრება.
ჯგუფური იმუნიტეტის მიღწევა კორონავირუსის შემთხვევაში აცრით აბსოლუტურად შეუძლებელია.
ჯერ ერთი და კი ითვლება ბაიონტექ ფაიზერის აცრა და მოდერნა „მკვდარ აცრად“, მაგრამ, ყველამ იცის, რომ ეს არაა მკვდარი ვირუსიდან დამზადებული აცრა, არამედ მოდელირებულია და დიზაინირებულია, რნმ ვაქცინაა.
ვექტორული ვაქცინებიც არ აკმაყოფილებენ ამ კრიტერიუმს.
ამიტომაც, კორონას შემთხვევაში აცრა რჩება ინდივიდუალურ დაცვად, მძიმე ავადმყოფობისაგან დაცვად და არა ინფექციის გამომწვევის მიღებისაგან დაცვად.
ერთადერთი ჯგუფი, ვინც ამ ინფექციის მიღებისაგან დაცულია და ჯერჯერობით, ამ განვლილი 18 თვის მანძილზე დაცულად რჩება 99,84%-ის ალბათობით, ესაა ვირუსგადატანილი და არამძიმედ სხვა დაავადებებით დაავადებული ადამიანი.
აი, ესაა ჯგუფური იმუნიტეტისათვის მნიშვნელოვანი რგოლი და ასეთი ყველა ქვეყანაში თითქმის, სადღაც 5%-დან 8%-მდეა.
ამიტომაც, როცა ვამბობთ, რომ „კორონას დროს კოლექტიური იმუნიტეტი არ მოქმედებსო“ უნდა დავამატოთ, არ მოქმედებს იმიტომ, რომ აცრა არ გიცავს ინფექციის მიღებისაგან და ამიტომაც არ გააჩნია რაიმე ეფექტი კოლექტიურ იმუნიტეტზე. აცრა გიცავს ინდივიდუალურად და პიროვნულად.
აცრილი არის დაახლოებით 80%-დან 90%-მდე უფრო დაცული მძიმე დაავადებისაგან, ვიდრე აუცრელი. აცრილი აუცრელს ბევრად ვერაფრით არგებს და აუცრელი აცრილს ვერაფერს ვერ ავნებს.
აუცრელი ვნებს ჯანდაცვის სისტემას, ასუსტებს მის ინტაქტურობას და ბოჭავს სამედიცინო პერსონალს, თუკი მძიმე ფორმით დაავადდა.
ამიტომაა აუცილებელი მსუბუქი ფორმით ინფიცირებულთა სწორი მართვა და არა აქციონიზმი, არა იზოლატორებში ჯგუფად შერეკვა სადღაც სასტუმროებში, არამედ მოძრაობა, სუფთა ჰაერი, სუფთა გარემო.
აცრილი ნაკლებადაა ავად, ხანმოკლედაა ავად და ამით რგებს საკუთარ თავსაც და ჯანდაცვის სისტემასაც. აი, ესაა ფქტები.
მე მესმის, რომ ისეთმა ქვეყნებმა, როგორებიცაა:
ისრაელი
ავსტრალია
ტაივანი
ახალი ზელანდია
და ალბათ ჩინეთიც, თუმცა ჯერ არ გაუმხელია ასე აშკარად, გადაწყვიტეს ვირუსის მოსპობა, ელიმინირება, გაქრობა. ახლო მომავალში ეს შეუძლებლად მიმაჩნია, ამაზე მზერის გაყინვა და ამ თემის გაფეტიშება, ამ თემის ყველაფრის საზომად აღზევება მიმაჩნია ადამიანის წინაშე დანაშაულად.
ისრაელს რომ ქვეყანა იმუნიზირებული ეგონა და ახალი ინფექციები როცა დადგინდა, იქ 40%-ზე მეტი უკვე ორჯერ აცრილი ადამიანი იყო ავადმყოფთა შორის. მათ მოახერხეს ასე დაბალი სიკვდილიანობის მიღწევა ოპტიმალურად ავადმყოფის მოვლით.
ამ 18 თვის პანდემიის მერე, როგორმე ხომ უნდა შეიგნონ განსაკუთრებით იმ ქვეყნებმა, რომელთა სიკვდილიანობის მაჩვენებლის 50%-დან 60%-ს კორონათი გარდაცვლილი შეადგენს, რომ უმთავრესია დაავადებისა და მძიმე შემთხვევების მართვა.
არაა გამოსავალი, რომ „ავიყვანე მართვით სუნთქვაზე და მეტი რა ვქნაო“. არასწორია ასე საქმის გამარტივება. ამ პრობლემას არა გამარტივება, არამედ მარტივ მამრავლებად დაშლა და თითოეულ კომპონენტზე რეაგირება უნდა. არ არსებობს ერთი იდეალური და უნივერსალური მიდგომა თუ გამოსავალი, აი, ეს უნდა შევიგნოთ ყველამ ერთად. ექიმმაც და უბრალო მოქალაქემაც და ხელისუფალმაც.
უნდა დადგინდეს კლინიკებში ჰიგიენის და პაციენტის მართვის სტანდარტები და ეს სტანდარტები უნდა შემოწმდეს.
უნდა დადგინდეს დიაგნოსტიკის სტანდარტები და არა ისე, გააკეთე ტესტი, დადებითია, კორონაა, მიუწერე ფილტვს რაღაცა ქულები და მერე მიაწვები სტეროიდებს და ჟანგბადის მიცემას ისე, რომ სხვა კვლევას არ ატარებ, არ ფიქრობ სხვაზე.
არ შეიძლება ადამიანი აიყვანო ინტუბაციაზე და არ იფიქრო მისი იმ სიტუაციიდან გამოყვანის გზაზე. ინტუბაცია მარტივი გზაა, დააძინე, ჩართე აპარატი, ასუნთქე და მიეცი რემდესევირი და კორტიზონი. არაა ასე მარტივი და კლავს ასეთი გამარტივება,“ - წერს იაგო ფრანგიშვილი.
„ანაფილაქსიურ შოკში მყოფი პაციენტი 98-99.3%-ით გადარჩება, თუ მას დაუყოვნებლივ ჩაუტარდება ადრენალინის ინექცია, ასევე სითხეების გადასხმა ინტრავენურად, ჟანგბადის მიწოდება“...
ექიმი რეზიდენტი გიორგი ღოღობერიძე საზოგადოებას ანაფლაქსიასთან დაკავშირებით დეტალურ ინფორმაციას აწვდის. გთავაზობთ მის პოსტს ამ თემაზე.
- რა დროში იწყება ანაფილაქსია?
- 5-30 წთ-ში მედიკამენტის გაკეთებიდან. - არის რამე ტესტი რომ ვიცოდე, მექნება თუ არა ანაფილაქსია?
- სამწუხაროდ, არა.
- თუ არ ვარ ალერგიული, შეიძლება დამემართოს ანაფილაქსია?
- შეიძლება.
- თუ მაქვს ალერგიის მძიმე ანამნეზი, რა მომეთხოვება?
- ადრენალინის აუტოინექტორი (აქვთ კლინიკაში).
- რა არის ანაფილაქსიის პირველი ნიშნები, რას მივაქციო ყურადღება?
- უმთავრესად ეს არის მთელი სხეულის ქავილი, გამონაყარი ჭინჭრის ციების (ურტიკარიის) სახით, ზოგჯერ წვის შეგრძნება და შეხურება
70%-ში სუნთქვის გაძნელება, ჰაერის უკმარისობის შეგრძნება სასუნთქი გზების შევიწროების გამო. შეიძლება თანხლებული იყოს ხმის ჩახლეჩით, ხველით.
10-40%-ში ახლავს წნევის დაქვეითება. კლასიკურად სისტოლური წნევა ქვეითდება და ჩამოსცდება 90-ს; წნევის დაქვეითების პარალელურად პაციენტებს გულისცემა უხშირდებათ და უჩივიან გულის არეში უსიამოვნო განცდას;
30-40%-ში ერთვის მუცლის ტკივილი, ფაღარათი, ღებინება.
20%-ში ენის და ხორხის შეშუპება, რასაც პაციენტი გრძნობს წვის შეგრძნებით და ჩასუნთქვის გაძნელებით.
- რა იწვევს ანაფილაქსიას?
- ძირითადად ჩვენი პოხიერი უჯრედების და ბაზოფილების მიერ ჰისტამინის ჭარბი გამოყოფა.
- რა ხდება ანაფილაქსიის მძიმე ფორმების დროს?
ჭარბად გამოყოფილი ჰისტამინი იწვევს:
1. სასუნთქი გზების შევიწროებას (ბრონქოსპაზმი), რთულდება ასფიქსიით
2. სისხლძარღვების გაფართოებას და გულისკენ სისხლის მიდინების (პრედატვირთვის) შემცირებას (რთულდება დისტრიბუციული შოკით)
3. გულის კუმშვადობის დაქვეითებას (რთულდება კარდიოგენური შოკით).
- რით მთავრდება ანაფილაქსია?
- 98-99.3%-ში პაციენტის გადარჩენით, თუ მას დაუყოვნებლივ ჩაუტარდება ადრენალინის ინიექცია (კლასიკურად ბარძაყის კუნთში). ასევე სითხეების გადასხმა ინტრავენურად, ჟანგბადის მიწოდება, სტეროიდული ჰორმონების გამოყენება საჭიროებისამებრ.
- შეიძლება ადრენალინი გამიკეთდეს და არ იყოს ეფექტური?
- ძალიან იშვიათად. ადრენალინი შეიძლება არ იყოს ეფექტური, თუ კეთდება დაგვიანებით ან თუ თქვენ სვამთ ბეტა-ბლოკერებს. ეს აუცილებლად უნდა აცნობოთ ექიმს! ამ შემთხვევაში გამოყენებული იქნება გლუკაგონი ინტრავენურად.
- რა შეიძლება იყოს ანაფილაქსიის დროს გარდაცველების მიზეზი?
ასფიქსია, სასუნთქი გზების შეშუპების გამო
დისტრიბუციული შოკი, რადგან სისხლი პერიფერიაზე რჩება და გულისკენ აღარ იგზავნება
მიოკარდიუმის ინფარქტი, არითმია გულის მკვებავი სისხლძარღვების სპაზმის გამო.
- რა არის ალბათობა, რომ დამემართება ანაფილაქსია?