დიდი ბრიტანეთის სკოლებში მოსწავლეებს ჰიგიენურ საშუალებებს უფასოდ დაურიგებენ

​პედიატრმა თემურ მიქელაძემ ბავშვებში კურორტული მკურნალობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ პედიატრები რეკომენდაციას უწევენ კურორტულ პასიურ მკურნალობას:

„ბავშვებში სასურველია პასიური თერაპია,​ ეს არის მზის აბაზანები და ჰაერის აბაზანები. ორივე შეიძლება როგორც ზღვის სანაპიროზე, ასევე მთაში. გვაქვს უამრავი მდინარე. შეიძლება მათი მტკნარი წყლებიც გამოვიყენოთ ან გამოვიყენოთ ზღვის მარილიანი წყლები. ჩვენ რეკომენდაციას მაინც ვუწევთ კურორტულ პასიურ მკურნალობას. რაც შეეხება ბალნეოლოგიური კურორტის წყლებს, ეს ზუსტად უნდა განისაზღვროს რისთვის არის. ეს უნდა დანიშნოს სპეციალისტმა. ზოგჯერ პირიქით შეიძლება უკურეაქციაც მივიღოთ. ბავშვის ორგანიზმი მოზარდი ორგანიზმია. წყალში არსებული მიკრონუტრიენტები, მაკრონუტრიენტები, შესაძლოა, პირიქით ჩალაგდეს ორგანიზმში. ამიტომ მე მაინც რეკომენდაციას ვუწევ პასიურ კურორტულ თერაპიას, ზღვის, მზის და ჰაერის სწორ პროცედურებს.“

თემურ მიქელაძის თქმით, აუცილებელია, რომ კურორტზე ჰიგიენური პირობები დაცული იყოს:

„კურორტებზე როდესაც მიგვყავს ბავშვი, დაცული უნდა იყოს ჰიგიენური ნორმები. ​ჩვენი კურორტების უმეტესობა ინფრასტრუქტურულად არ არის მოწესრიგებული, მათ შორის, ზღვის კურორტები. გარდა რამდენიმე სასტუმროსი, რომელიც მეტ-ნაკლებად არის ჩაკეტილი, სანაპირო მოფენილია დაბინძურებული მასებით. ასეთი სასტუმროები არის უძვირესი. თუ არ გვაქვს ასეთ სასტუმროებში წასვლის პირობები, მაქსიმალურად ვეცადოთ, რომ დავიცვათ ჰიგიენური ნორმები. წინააღმდეგ შემთხვევაში ბავშვები ხვდებიან სხვადასხვა კლინიკაში. ყველაზე ხშირი არის ნაწლავთა ინფექციები, რომლებიც, შესაძლოა, თირკმლის უკმარისობით განვითარდეს. ამ პაციენტების მართვა არის საკმაოდ რთული.“

„როდესაც ბავშვი მიგვყავს კურორტზე, თუ ის არ არის მაქსიმალურად იზოლირებული, გამოიყენეთ სოფელი. პანდემიის დროს სჯობს წავიდეთ იზოლირებულ პირობებში. კურორტს რა სჯობს?! ჩვენ გვაქვს ამის ხელმისაწვდომობა. უამრავი კარგი კურორტი გვაქვს. ჰიგიენას თუ არ დავიცავთ, ჩათვალეთ, რომ კურორტული მკურნალობა, რომელიც არის პასიური თუ აქტიური, წყალში ჩაიყრება და არანაირ შედეგს არ მიიღებთ. ეს ტყუილად გადაყრილი თანხა იქნება. არიან შეჭირვებული ოჯახები, რომლებსაც კვების პრობლემა აქვთ და მაქსიმალურად ცდილობენ კურორტული მკურნალობა ჩაუტარონ ბავშვს. შემდეგ ბავშვს ნაწლავური ინფექციის პრობლემა დაერთვება და ​შესაძლოა, ოჯახს სექტემბერში საკვების პრობლემა ჰქონდეს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე თემურ მიქელაძემ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.

წყარო: ​„პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“

​​ნუკი კოშკელიშვილმა მშობლებს ის მიდგომები, მეთოდები და თამაშები გააცნო, რომელთაც შვილის მეტყველების განვითარებისთვის აქტიურად და წარმატებით იყენებს:

„თამაში არის ყველაზე მნიშვნელოვანი ბავშვებში. მათ უნდა განავითარონ ფანტაზია. არიან ბავშვები, ვინც არ იცის თამაში. მე თავიდან ბოლომდე ვარ ამაში ჩართული. მე ვთვლი, რომ საგანგაშო არასდროს არაფერი არ არის. სამეცადინო ყოველთვის არის. ბავშვი შეიძლება არ გაჩვენებდეს იმას, რომ რაღაც ისწავლა, მაგრამ რაღაც მომენტში აუცილებლად დაინახავთ, რომ ძალიან ბევრი ისწავლა. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ პირველ რიგში, ყურადღება ვასწავლოთ, რომ დაგიჯდეს. ვთქვათ, 2-3 წლის ბავშვი 15 წუთით რომ დაგიჯდეს და იჯდეს შენთან ერთად, ეს უკვე კარგია. მეორე, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია, არის ერთი საქმიანობიდან მეორეზე გადასვლა. ბავშვს არ ამოაწურინოთ ერთი საქმიანობა, თორემ მერე ინტერესი ეკარგება.“

ნუკი კოშკელიშვილის თქმით, მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვს ხშირად გაუმეოროთ კონკრეტული სიტყვები:

„​აუცილებლად უნდა უთხრათ ბავშვს სიტყვები. ვთქვათ, უნდა, რომ გითხრათ წყალი. თქვენ აუცილებლად უთხარით: წყალი? წყალი, წყალი! ეს იმიტომ, რომ ხედავდეს შენი პირი როგორ მოძრაობს. არ დააბნიოთ ბავშვი. როდესაც ფერებს ასწავლით, ორი ერთნაირი ნივთი უნდა იყოს, მწვანე და ყვითელი, რომ ბავშვი მიხვდეს, განსხვავებული არის ფერი და არა ნივთი. არ არის საჭირო, რომ გქონდეთ ბევრი ფული, რომელსაც მაღაზიაში დახარჯავთ. ამ ყველაფრის გაკეთება თავადაც შეგიძლიათ. შეგიძლიათ იპოვოთ ჩვეულებრივი ფურცლები, გააფერადოთ ყვითლად, ერთნაირ ზომაზე დაჭრათ.“

ნუკი კოშკელიშვილმა აღნიშნა, რომ აუცილებელია ბავშვმა თამაშით განავითაროს მოტორიკა:

„მოტორიკაა აუცილებლად გასავითარებელი. ეს ყველაფერი თამაშ-თამაშში უნდა ხდებოდეს. ჩვენ მთავარია ჩავუყაროთ ბავშვს საფუძველი სკოლაში წასასვლელად. როდესაც მეცადინეობთ ბავშვთან ეს არის წესი: 80 % მარტივი, 20 % რთული, რომ არ გადააჭარბოთ. ბავშვმა უნდა იცოდეს სხეულის ნაწილები: ენა, ტუჩები. ბავშვებმა უნდა ააწყონ რაღაცები. ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი, რომ არამხოლოდ მოტორიკა განუვითარდეს, არამედ ისწავლოს, სად არის თვალი, ცხვირი. თუ გაქვთ რაიმე სათამაშო, მოაძრეთ ცხვირი, აბა სად არის ცხვირი? არ დაგავიწყდეთ, რომ როდესაც ბავშვი რაღაცას სწორად აკეთებს, ის აუცილებლად უნდა დასაჩუქრდეს. ბავშვი უნდა დასაჩუქრდეს ემოციით და არა სათამაშოთი.“

„სადღაც სამ კვირაში მე დავინახე ძალიან დიდი შედეგი. ჩემი შვილი უბრალოდ კიოდა, იმიტომ, რომ ვერ მაგებინებდა. ჩვენ გვქონდა ამობეჭდილი ფოტოები, სადაც იყო აბაზანის ფოტო, პარკის ფოტო, წყლის ფოტო. მე ვეკითხებოდი: რა გინდა? ის იღებდა ფოტოს და მაჩვენებდა. ჩვენ ვიმეცადინეთ. ვაჩვენებდი ფოტოებს: ეს არის მამა, საჭმელი, პიცა. მერე ეს ფოტოები წავართვი. მ​ან უკვე იცის სიტყვის მნიშვნელობა და უწევს, რომ დაგელაპარაკოს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ნუკი კოშკელიშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„იმედის დღე“

​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში გავრცელებული შიშების შესახებ ისაუბრა და მშობლებს მარტო დაძინების შიშის მქონე ბავშვებთან საჭირო მიდგომები გააცნო:

„ამერიკულ კულტურაში მიღებულია, რომ ბავშვი ერთი თვის ასაკში უნდა დატოვო მარტო დასაძინებლად. ახალი გაიდლაინებით ამერიკელებმაც კი შეცვალეს მიდგომა. რატომ? იმიტომ, რომ მიჯაჭვულობა, ემოციური დამოკიდებულება გულზე მიხუტებით დაძინებით, არ გაწყდეს. ჩვენ გვჭირდება ოქროს შუალედი. ბავშვი რომ ტირის და მშობელს ვურჩევთ: ხელში არ აიყვანო და ცალკე დააძინე, ეს არ არის რეცეპტი.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, მნიშვნელოვანია, რომ მშობლებმა ოქროს შუალედის პოვნა შეძლონ:

„​არც ის არის რეცეპტი, რვა წლის ასაკში შენ გარეშე ბავშვს რომ არ ძინავს და გეუბნებიან, ერთად დაიძინეთო. რა არის ოქროს შუალედი? ორ წლამდე ასაკის ბავშვებში ეს არის ჩვეულებრივი ამბავი. ჩვეუნ უნდა ვეცადოთ, რომ მას ცალკე თავისი პატარა ადგილი ჰქონდეს. მან უნდა იცოდეს, რომ ეს არის მისი საწოლი. ჩვენ შეიძლება ვეცადოთ კიდეც, რომ ბავშვი თავის საწოლში დავაძინოთ, მაგრამ ის რომ იღვიძებს და შენთან მოძვრება, მიტინგი არ უნდა მოაწყო ამის გამო.“

თამარ გაგოშიძემ აღნიშნა, რომ ყველა ბავშვს არ აქვს მშობელთან ერთნაირი მიჯაჭვულობა და ინდივიდუალური მიდგომა მნიშვნელოვანია:

„ყველა ბავშვს ერთნაირი მიჯაჭვულობა არ აქვს. განსაკუთრებით ბიჭები დედებზე ძალიან მიჯაჭვულები არიან. ბავშვი გეუბნება, რომ ჩამიქრე სინათლე, უნდა ჩაუქრო. საბავშვო სანათების დაბალი შუქი საკმარისი შუქია. ბავშვს რომ რაღაც მოელანდოს, ეს ორიენტირი აქვს, დაცულია. ზოგი ბავშვი ამბობს, რომ აქ არ მინდა შუქი, სხვა ოთახში ამინთე და კარი დამიტოვე ღია. უნდა გააკეთო ეს. არის რაღაცები, რაშიც ჩვენ ბავშვს ვუყურებთ და მივყვებით. ისედაც ბევრ რაღაცებზე ვძალადობთ ჩვენ ბავშვებზე. ერთი და ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც ყველა მშობელმა უნდა იცოდეს, არის ის, რომ ​გაჯეტები და ტელევიზორები გამოიტანოს საბავშვო ოთახიდან. საძინელებელი ოთახი არის საძინელებელი ოთახი. ეს უნდა იყოს წესი. არც შენ უნდა გქონდეს თან ტელეფონი. მერე ბავშვი გეუბნება: აბა შენ რომ გაქვს?!“

„ყველა ბავშვი ინდივიდუალურია. ვიღაცას არ სჭირდება ბევრი რწევა. რომ ხედავ ​ბავშვს თავისით ეძინება, არ უნდა არწიო. ამიტომ სჯობს ბავშვი არ მივაჩვიოთ ხელში დაძინებას. არიან მძიმე ტემპერამენტის ბავშვები, რომლებიც თუ არ მიიხუტე, არ დაიძინებენ. ამას ვერ გაექცევი. მშობლები გეუბნებიან, რომ არ დამერწია, არ დაიძინებდა. ასეთი ბავშვი რომ გაიზრდება, ვნახავთ, რომ მას სენსორული პრობლემები აქვს. ის ასეთი იყო მაშინაც. მას ეს სჭირდებოდა,“ - აღნიშნულ საკითხებზე თამარ გაგოშიძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „დღის შოუ“ ისაუბრა.

წყარო: ​„დღის შოუ“

​​ფსიქოლოგმა ზურაბ მხეიძემ აგრესიის გამომწვევ მიზეზებსა და მისი მართვის მეთოდებზე ისაუბრა. მისი თქმით, ადამიანობა სწორედ აგრესიის მართვაში გამოიხატება:

„აგრესია არის ბუნებრივი მახასიათებელი ადამიანისთვის, იმიტომ, რომ მას სჭირდება აგრესიულობა თავის დაცვის, საკვების მოპოვებისთვის. ადამიანობა გამოიხატება სწორედ ამ აგრესიის მართვაში და არა აგრესიის არქონაში. აგრესიული იმპულსი ორგანიზმს სჭირდება. აგრესიის გაკონტროლება და მართვა შესაძლებელია.“

ზურაბ მხეიძემ ოთხი ყურის პრინციპი განიხილა და აღნიშნა, რომ ადამიანის რეაქცია სხვისი ნათქვამის მოსმენისას იმაზეა დამოკიდებული, თუ როგორი ყურით უსმენს ის მოსაუბრეს:

„​კომუნიკაციაში ოთხი ყურის პრინციპს განვიხილავთ ხოლმე. მოვიყვან მარტივ მაგალითს, თუ რაზე ვსაუბრობ. ეს პრინციპებია, თუ როგორ შეიძლება ადამიანმა გაიგოს თქვენი ნათქვამი. ვთქვათ, მე გეუბნებით: „წყალი მომიტანე!“ საქმიანი ყური არის ის, რომ მომიტანთ წყალს. მეორე არის მიმართების ყური. თქვენ ზომავთ ჩემს დამოკიდებულებას თქვენდამი ჩემს ნათქვამში.ამ შემთხვევაში შეიძლება მიპასუხოთ: „წყალი მოგიტანოს ბაბუაშენმა.“ მესამე არის აპელაციის ყური. თქვენ ფიქრობთ, რომ მე მინდა რაღაც გაგაკეთებინოთ. ანგარებიანის შემთხვევაში, შეიძლება მითხრათ, რომ მაშინ შენ ეს გააკეთე.“

„იქიდან გამომდინარე, თუ როგორ მისმენთ, ოთხი სხვადასხვა რეაქცია გაქვთ ერთსა და იმავე ფრაზაზე. როდესაც რაღაცაზე გავღიზიანებულვარ, მიფიქრია: აბა, სხვანაირად მოისმინე ეს ფრაზა და მივმხვდარვარ, რომ არც არაფერია გასაბრაზებელი. ამის მართვა შესაძლებელია. შეიძლება გითხრა: „წყალი მომიტანე" და მეჩხუბო: „მე რა შენი პატარა ბავშვი ვარ?!“ წარმოიქმნება კონფლიქტი. საქმიანი ყურის მოსმენისას პრობლემა არ არის. ​კონფლიქტების დიდი ნაწილი არის გაუგებრობის შედეგი. მოსაუბრესაც სჭირდება ცოტა მეტი დაფიქრება, როგორ მიაწოდოს მეორე ადამიანს ინფორმაცია, რომ კონფლიქტი არ გამოიწვიოს,“ - აღნიშნულ საკითხზე ზურაბ მხეიძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „შემდეგი გაჩერება“ ისაუბრა.

წყარო: ​„შემდეგი გაჩერება“

​​ენდოკრინოლოგმა ქეთი ასათიანმა ბავშვებში ინტერნეტში მრავალფეროვანი ინფორმაციის მოძიების საფრთხეების შესახებ ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მოზარდების ჯანმრთელობას საფრთხეს უქმნის უსარგებლო ინფორმაციისადმი ნდობის გამოვლენა:

„თითქოს ჩვენი შვილების თაობას აქვს უფრო მეტი წვდომა ინფორმაციის მოსაძიებლად, უამრავი საშუალება არსებობს ამისთვის. საფრთხე სწორედ აქ არის. არათუ ბავშვებს, უფროსებსაც ხშირად გვიჭირს გამიჯვნა, რა არის სასარგებლო ჩვენი ჯანმრთელობისთვის და რა - არა. ეს ქმნის საფრთხეს მოზარდების, ბავშვების ჯანმრთელობისთვის. ეს, სამწუხაროდ, უკვე დადასტურებულია სხვადასხვა კვლევით.“

​ქეთი ასათიანმა ამერიკის დიაბეტის ასოციაციის მიერ მომზადებული კვლევის შედეგების შესახებაც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ბავშვებში დიაბეტი ტიპი-2-ის შემთხვევები 233 %- ით არის გაზრდილი:

„ამერიკის დიაბეტის ასოციაციის მიერ წარმოდგენილი კვლევის შედეგებში აღნიშნულია, რომ ბავშვებში დიაბეტი ტიპი 2-ის შემთხვევები 233 %-ით გაიზარდა ბოლო პერიოდში. ბუნებრივია, ეს დიაგნოზი აქამდეც არსებობდა. დიაბეტი ტიპი 2 ზრდასრულთა დიაგნოზად ითვლება, თუმცა პანდემიამ დაღი დაასვა სიმსუქნის განვითარების ხელშემწყობ გარემოს. შინიდან არ უნდა გახვიდე, გაქვს ონლაინ სწავლა, ჩვენი შვილების თაობა მიჯაჭვულია ეკრანს, ახლოს დევს გემრიელი, მაგრამ ზიანის მომტანი ე.წ. საცმაცუნო.“

„ეს სენი ძალიან გაახალგაზრდავდა. ბავშვებს უსვამენ დიაბეტი ტიპი 2-ის დიაგნოზს თანმდევი არაჯანსაღი, უმოძრაო ცხოვრების წესიდან გამომდინარე. დიაბეტი ტიპი 2-ის ახალი შემთხვევები უფრო მძაფრად მიმდინარეობს. ​შაქრის ციფრი გაცილებით უფრო მაღალია, ელვისებური სისწრაფით, ცუდად ვითარდება დაავადება. გარდა ამ დაავადებისა, დეჰიდრატაცია არის ამ ბავშვების სრული. ეს საყოველთაო პრობლემაა,“ - აღნიშნულ საკითხზე ქეთი ასათიანმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „იმედის დღე“

​აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა ცხოვრებისეული სიძნელეების დადებითი მხარეებისა და მათი გადალახვის სტრატეგიების შესახებ ისაუბრა:

„ცხოვრება არ არის ცეკვა-თამაში, გართობა. ცხოვრება არის ბრძოლა, ბრძოლა რაღაც უკეთესისთვის, სიახლისთვის, ხვალინდელი დღისთვის. მარტო ის კი არაა, რომ ლუკმაპური ვიშოვოთ, ცხოვრება გვინდა, რომ უფრო ლამაზი გახდეს, ამიტომ ვიბრძვით.ეს ყველაფერი სიძნელეებია. თუ ესენი მოვხსენით, ცხოვრება არ აშენდება. ​ცხოვრება შენდება სიძნელეთა გადალახვით. თუ ადამიანს სიძნელეები არ აქვს წინ, უნდა ეძიოს სიძნელეები.“

შალვა ამონაშვილის თქმით, სიძნელე მომავალში გადახედვაა და ის უკეთესს ხდის ჩვენს ხვალინდელ დღეს:

„სიძნელე მომავალში გადახედვაა. სიძნელე მოდის იმიტომ, რომ მომავალი უკეთესი გახდეს. იმ მომავალში მეც სხვანაირი უნდა შევიდე. კარგია, როდესაც სიძნელის წინაშე დგახარ და გვერდით ვიღაც გყავს, ვინც გაგამხნევებს, ძალებს შეგმატებს, შთაგაგონებს. როდესაც სიძნელის წინაშე ვიყავით, მეუღლე მეტყოდა ხოლმე: „აი, ახლა უნდა იყო კაცი!“ მეც ვფიქრობდი: როგორ, მეუღლეს არ უნდა ვუძღვნა ჩემი გამბედაობა? მართლაც ბევრი სიძნელე გადავლახეთ, ​ტკივილები აუარებელი, იმიტომ, რომ ერთმანეთს ვეხმარებოდით.“

„როგორც კი სიძნელის წინაშე აღმოჩნდებით, დაეთანხმეთ ამ სიძნელეს. ეს სიძნელე მიზეზია იმისა, რაც მერე უნდა მოხდეს. წარმოიდგინეთ, რა შეიძლება მერე მოხდეს, თუ ეს სიძნელე გადაილახება? რა გალამაზდება? რა შეგეძინება? რითი წაიწევ წინ? ის, რასაც მომავალში დაინახავ, შენი ძალების მოკრებაა, რომ სიძნელეს შეუტიო, ეს სიძნელე უნაგირად გაიხადო. გისურვებთ, არამარტო მიიღოთ სიძნელეები, გიხაროდეთ კიდეც. ​თუ სიძნელეს წუხილით ხვდებით, რაღა მე და რისთვის მეო, მაშინ ძალებს კარგავთ. ის სრულყოფილება, რაც ამ სიძნელით უნდა შეგეძინათ, აღარ შეგეძინებათ. გამოუვალი მდგომარეობა არ არსებობს. გამოუვალი მდგომარეობა მაშინაა, როდესაც ჩემს თავს ჩავკეტავ ჩემსავე შინაგან სამყაროში და ვიტყვი, რომ ამას ვერ გავაკეთებ. რას ჰქვია ვერ გააკეთებ?! ყველაფერი ადამიანის ხელით კეთდება,“ - აღნიშნა შალვა ამონაშვილმა.

წყარო: ​„ამონაშვილის აკადემია“

​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლების მხრიდან ბავშვის თავისუფლების ზედმეტად შეზღუდვაზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ორი წლის ასაკში ბავშვის ჭარბი აქტიურობა ნორმალური მოვლენაა:

„ორი წლის ბავშვზე რომ გეტყვიან ჰიპერაქტიურიაო, უნდა იყოს! ჩვენ არ გვინდა, რომ იყოს და ვცდილობთ, რომ გავაჩეროთ, მივაჩეჩოთ ტელეფონი. გვეშინია, რომ არ დაეცეს. ეს არის მისი ინტელექტის განვითარების აუცილებელი პირობა. ცხადია, ბავშვს უსაფრთხო გარემო უნდა შეუქმნა. ფანჯრები კარგად უნდა ჩაკეტო. ​საშუალება უნდა მისცე ბავშვს მოძრაობის. ხელში აყვანილი რომ დაგყავს მთელი ცხოვრება, იატაკზე არ სვამ, არაფრის საშუალება არ აქვს ამ ბავშვს, ასე არ შეიძლება.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, ბავშვს ძალიან დიდი ყურადღება და უსაფრთხო გარემოს შექმნა სჭირდება:

„​ბავშვს დიდი ყურადღება სჭირდება. გვერდით გაიხედავ და მართლა შეიძლება ორი წლის ბავშვმა რაღაც ისეთი გააკეთოს, რომ გული გაგიხეთქოს. სწორედ ამიტომ, მჭრელი საგნები ზემოთ უნდა იყოს. ზემოთაც აძვრება ბავშვი, არ არის პრობლემა. ამის დაშლა არ შეიძლება. უნდა მიჰყვე ბავშვს. აიღო დანა? აჩვენე, რა არის, როგორ არის. ამის მოთმინება, დრო და ნერვები ვის აქვს ახლა?! შენ კიდევ ყველაფერს უკრძალავ. ეუბნები: „ამას ხელი არ მოკიდო, იმას ხელი არ მოკიდო.“ ეგ არ არის თავისუფლების შეზღუდვა?!“

„საფრთხის შესახებ ინფორმაციის მიწოდებისას ბავშვი ძალიან არ უნდა შევაშინოთ.​ ბავშვები ძალიან შემეცნებითი ტიპები არიან. ინფორმაცია უნდა იყოს ობიექტური, არაემოციური. ძალიან შეშინება, როგორც ვიცით ხოლმე, რომ „ცეცხლი წაგეკიდება და ვიღაცები შეგჭამენ,“ ასე არა. ჩვეულებრივად ვეუბნებით ბავშვს: „დაგეწვება ხელი, გაგიწითლდება, გეტკინება.“ ვამბობთ იმას, რაც რეალურია, ყოველგვარი ემოციური რაღაცების გარეშე. ხშირად არის, აინტერესებს ბავშვს, რატომ უნდა გაიხედოს მარჯვნივ, მარცხნივ ქუჩაზე გადასვლისას. ამ შემთხვევაში უნდა ვუთხრათ: „იმიტომ, რომ დაგეჯახება მანქანა, თუ არ გაიხედავ.“ არიან ბავშვები, ვისაც რისკის შეგრძნება არ აქვს. ჰიპერაქტიური და ყურადღების დეფიციტის მქონე ბავშვები ამით გამოირჩევიან,“ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო: ​„დიალოგოსი“

​მშობლები შვილების რთულ ქცევებს ხშირად არასწორად აფასებენ. რიგ შემთხვევაში შენიშვნის მიცემა ან კონკრეტულ ქცევაზე მშობლის მძაფრი რეაქცია ბავშვის ფრუსტრაციას და გაღიზიანებას იწვევს, რაც ყველაფერს უფრო მეტად ართულებს. ჩვენს სტატიაში მშობლის 10 ქცევას განვიხილავთ, რომელიც ბავშვებში ტანტრუმს ამწვავებს.

• 1.მშობლის იმპულსური რეაქციები

მშობლები ძალიან ღიზიანდებიან, როდესაც ბავშვისთვის კონკრეტული ქცევის აკრძალვის შემდეგ ამჩნევენ, რომ ბავშვი კვლავ იმეორებს აღნიშნულ ქცევას. თინეიჯერულ ასაკამდე ბავშვს ქცევის კონტროლი და იმპულსების შეკავება უჭირს. ქცევის რეგულაციის სწავლა ხანგრძლივი და რთული პროცესია. როდესაც ბავშვი აკრძალულ ქცევას კვლავ იმეორებს, ​მოთმინების და სიმშვიდის გამოჩენა აუცილებელია.

• 2.ჭარბი სტიმულაცია

ბავშვს ჭარბი სტიმულაცია ძალიან აღიზიანებს. არ არის აუცილებელი ბავშვი დღის განმავლობაში ძალიან გადავტირთოთ, თუნდაც მისთვის სასიამოვნო აქტივობებით. ზედმეტი ფიზიკური აქტივობა, ხმაური, თავგადასავლები ბავშვს ღლის. ჩვილებში მსგავსი გადაღლა ხასიათის ცვალებადობას და ჭირვეულობას იწვევს. სკოლამდელი ასაკის ბავშვები ჭარბი სტიმულაციის შედეგად იატაკზე წვებიან, ტანტრუმს აწყობენ, ნებისმიერ აქტივობაზე უარს აცხადებენ და ჭირვეულობენ. სასკოლო ასაკის ბავშვებში ჭარბი სტიმულაცია გადაღლას და უხასიათობას იწვევს. ისინი საშინაო და საკლასო დავალების შესრულებისას გამუდმებით დახმარებას ითხოვენ.

• 3.ბავშვის ემოციის ამოცნობის უუნარობა

​

ბავშვის ხასიათის ცვლილების უკეთ გასაგებად მნიშვნელოვანია, რომ აღნიშნული ცვლილების მიზეზების დადგენა ვცადოთ. ბავშვებს საკუთარი ემოციების ვერბალურად გადმოცემა უძნელდებათ. თქვენ ბავშვს უნდა აგრძნობინოთ, რომ ის უსაფრთხო გარემოშია და თქვენს კითხვებზე პასუხის გაცემა შეუძლია. შეგიძლიათ, ბავშვის რთულ ემოციასთან დაკავშირებით თქვენი გამოცდილება გაიხსენოთ და მას გაუზიაროთ. ეს ბავშვს დაეხმარება საკუთარ განცდებზე ღიად ისაუბროს.

• 4.ბავშვისთვის ნეგატიური ემოციების გამოხატვაში ხელის შეშლა

ბავშვებს ემოციების რეპრესიის და დამალვის უნარი არ აქვთ. მშობელი ბავშვს უნდა დაეხმაროს, რომ მან ​საკუთარი ემოციების გამოსახატად შესაბამისი სიტყვები იპოვოს. ბავშვს საკუთარი სივრცე აუცილებლად უნდა მისცეთ და ნეგატიური ემოციების შესახებ აუცილებლად უნდა ჰკითხოთ.

• 5.ბავშვის აქტივობის შეზღუდვა

მშობლები ძალიან იღლებიან და არ ესმით, რატომ ვერ ახერხებენ ბავშვები მოსვენებას. არ აქვს მნიშვნელობა, თუ რამდენჯერ ეტყვით ბავშვს, რომ გაჩერდეს, ის მოძრაობას მაინც განაგრძობს. ბავშვებს იმდენი ენერგია აქვთ, რომ ისინი მოძრაობის დაუოკებელ სურვილს გრძნობენ. ნაცვლად იმისა, რომ მათ შენიშვნები მისცეთ, ბავშვების ენერგიას გარკვეული მიმართულება მიეცით. ბავშვთან ერთად პარკში გაისეირნეთ, ფეხბურთი ითამაშეთ ან ველოსიპედით ერთად გაისეირნეთ.

• 6.ბავშვის ავტონომიის შეზღუდვა

​ბავშვები ხშირად აპროტესტებენ, როდესაც მშობლები მათ დახმარებას ცდილობენ, რადგან მათ ავტონომიურობის მოთხოვნილება აქვთ. მშობლებს ამის გაგება ხშირად უჭირთ და შვილების მძაფრი რეაქცია აღიზიანებთ. ბავშვებს საშუალება მიეცით, რომ რიგ შემთხვევებში დამოუკიდებლად იმოქმედონ. ამით მათ აგრძნობინებთ, რომ მიზნების მიღწევა დამოუკიდებლადაც შეუძლიათ.

• 7.ბავშვის სუსტი მხარეების იგნორირება

ყველა ბავშვს ერთმანეთისგან განსხვავებული უნარები აქვს. ზოგიერთს კონცენტრაცია უკეთ გამოსდის, ზოგიერთი მეტად ინტუიციურია, ხოლო ზოგიერთი ძალიან მოწესრიგებული და ორგანიზებული. ნებისმიერ უნარს თავისი მეორე მხარეც აქვს. პერფექციონიზმი მუშაობისას კარგია, მაგრამ ადამიანურ ურთიერთობებში პრობლემებს ქმნის. მშობელმა ორივე მხარე სწორად უნდა დაინახოს და ბავშვი არ უნდა გააკრიტიკოს მისი სუსტი მხარის წარმოჩენის გამო, რათა მას ფსიქოლოგიური ზიანი არ მიაყენოს.

• 8.ბავშვის თამაშისთვის ხელის შეშლა

​

ბავშვებს თამაშის უდიდესი მოთხოვნილება აქვთ. თამაში ბავშვის განვითარებისთვის ფუნდამენტური მნიშვნელობის მქონეა. ხშირად უფროსებს უჭირთ იმის აღქმა, რომ ბავშვი მათ სათამაშოდ ეპატიჟება და ეს ცუდ ქცევაში ერევათ. ბავშვს სურს, რომ საკუთარი ემოციები გაგიზიაროთ და თქვენთან კომუნიკაცია დაამყაროს. მიიღეთ ბავშვის შემოთავაზება, რომ თქვენთან ერთად ითამაშოს, მაშინაც კი, თუ ეს ყოველდღიურ რუტინას გირღვევთ.

• 9.ნეგატიური ემოციის გადადება

ბავშვები გარშემომყოფების ემოციებს აირეკლავენ. ​თუ მშობლები გამუდმებით სტრესში არიან, შვილებიც მსგავს მდგომარეობაში იქნებიან. მშობლებმა ოჯახში მშვიდი ატმოსფერო უნდა შეინარჩუნონ, რათა ბავშვის განწყობაც შესაბამისი იყოს.

• 10.არაეფექტიანი საზღვრების დაწესება

არაეფექტიანი საზღვრები და შეზღუდვები ბავშვებს აბნევს. ისინი ვერ იგებენ, რატომ დაასაჩუქრეს ერთ დღეს ტკბილეულით დაუმსახურებლად, მეორე დღეს კი ტკბილეული ვერ მიიღეს. აუცილებელია, რომ ოჯახში არსებულ წესებს ყოველთვის უერთგულოთ. როდესაც ბავშვებს გარკვეული და ჩამოყალიბებული წესები არ აქვთ, ისინი გაურკვევლობაში არიან და ხშირად ღიზიანდებიან.

მომზადებულია​ brightside.me -ს მიხედვით

​​ფსიქოლოგმა ნატა მეფარიშვილმა ბიჭების თოჯინებით, ხოლო გოგონების სათამაშო მანქანებით დაინტერესების საკითხზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ეს ჩვეულებრივი აქტივობაა და გენდერს არ უკავშირდება:

„ბიჭი თუ თოჯინებით თამაშობს და გოგო მანქანებით, ეს არანაირად არ უკავშირდება გენდერს მომავალში. ეს არის ჩვეულებრივი აქტივობა, რომელიც შეიძლება ნებისმიერმა სქესმა აკეთოს. შეიძლება ეს იყოს ცნობისმოყვარეობა, აინტერესებდეს ბავშვს.“

ნატა მეფარიშვილის თქმით, მამები ხშირად არასწორად რეაგირებენ, როდესაც ხედავენ, რომ ბიჭები თოჯინებით თამაშობენ:

„ზოგიერთი მამისგან გამიგია: „რატომ უნდა გამოუცვალოს პამპერსი თოჯინას ბიჭმა?“ ​რატომ არ უნდა გამოუცვალოს პამპერსი საკუთარ შვილს მამამ, როდესაც გაიზრდება და შვილი ეყოლება? მე მაქვს ეს შეკითხვა. რატომ არ უნდა იჯდეს ქალი საჭესთან, როდესაც მას სჭირდება გადაადგილება? რატომ არ უნდა დაბაროს, თუ ეს სჭირდება მას საკუთარ ნაკვეთზე?! ეს ამბავია ძალიან ყურადღების მისაქცევი.“

„რეპლიკები: „გოგოსავით ნუ ტირიხარ,“ „ნუ შვრები ასე, ეს შენი საქმე არ არის,“ „დედასთან მიგაქვს თეფში? ეს რა კაცის საქმეა?!“ მსგავსი რეპლიკები ანგრევს ბავშვის განვითარებას. მშობლები ძალიან ყურადღებით უნდა იყვნენ. არ არსებობს განსაკუთრებული რეკომენდაციები, რომ ბიჭის მამა ასე უნდა იქცეოდეს და გოგოს მამა ისე. მშობლებმა ზოგადად განვითარების შესახებ უნდა იცოდნენ, ადეკვატურები უნდა იყვნენ და ხშირად შეხედონ საკუთარ თავს, სწორად იქცევიან თუ არა შვილებთან, აქვთ თუ არა ადეკვატური დრო, რომ ეთამაშონ, დაამყარონ მჭიდრო ემოციური კავშირები,“ - აღნიშნულ საკითხზე ​ნატა მეფარიშვილმა საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.

წყარო: ​„პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“

,,სწავლის დაწყებისას ყველა მასწავლებელი ორჯერადად უნდა იყოს აცრილი, რომ სკოლა იყოს ბავშვებისთვის უსაფრთხო'' - აღნიშნულის შესახებ დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელმა ამირან გამყრელიძემ საკოორდინაციო საბჭოს სხდომის დასრულების შემდეგ განაცხადა.

როგორც ამირან გამყრელიძემ აღნიშნა, ზაფხულში უნდა ჩატარდეს აცრების მაქსიმალური რაოდენობა: 

„ჩვენ გვინდა, ზაფხულში ჩავატაროთ აცრების მაქსიმალური რაოდენობა. ყველა მასწავლებელი უნივერსიტეტში და ყველა სტუდენტი სწავლის დაწყებისას უნდა იყოს ორჯერადად აცრილი, ისევე როგოც ყველა სკოლის მასწავლებელი, რომ სკოლა იყოს ბავშვებისთვის უსაფრთხო. ივლისსა და აგვისტოში გვექნება ვაქცინების საკმაო რაოდენობა, ასარჩევადაც კი შეიძლება იყოს საქმე. ასე რომ, აიცერით ყველა“, - დასძინა ამირან გამყრელიძემ.

​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ემოციური რეგულაციის მნიშვნელობაზე ისაუბრა და მშობლებს ურჩია, ბავშვებს საკუთარი სისუსტეების აღიარება ასწავლონ:

„მშობლები გეუბნებიან: „როგორ ბავშვმა თავი არ უნდა დაიცვას?! ჩაგრავენ ჩემს შვილს.“ ჩვენ ერთ წრეზე ვტრიალებთ. ჩვენ რაც ვიცით, ჩვენს საზოგადოებაში რაც არის მიღებული, არის ის, რომ შენ უნდა დარჩე მოგებული, არ უნდა იყო არასდროს წაგებული, ​სისუსტე არ არის სტატუსი, სუსტი არ უნდა იყო. ემოციური რეგულაცია რას გვეუბნება? ჩვენ უნდა ვაღიაროთ ჩვენი სისუსტეც. თუ არ აღიარე და თუ არ დაინახე, როგორ მოახერხებ ამის კორეგირებას. ამის მართვას შენ ვერ მოახერხებ, თუ არ ხედავ, თუ არ იცი.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, ბავშვი მიმბაძველია და ის მშობლის მაგალითზე სწავლობს:

„ჩვენს შვილებს მაგალითს ვაძლევთ ჩვენ. მშობელი რომ მოვიდა ჩივილით და მეუბნება, რომ მისი ექვსი წლის ბიჭი იგინება და უწმაწურ სიტყვებს იძახის, კარგად რომ გამოკითხავ, მამაც ასე იგინება. რაც გვესმის ქალაქში ყოველი ფეხის ნაბიჯზე, იმ სიტყვებს ამბობს ეს მამაც. ​ბავშვები არიან ძალიან მიმბაძველი არსებები. ამას ჩემი ლაპარაკი არ უნდა. ცნობილი თეორიაა სოციალური დასწავლის თეორია, რომელიც გეუბნება, რომ მოდელი არის და იმის მიხედვით სწავლობს ყველა ბავშვი. მშობელი თვითონ სწავლოს და თვითონ რომ სწავლობს, ბავშვსაც ასწავლის.“

„​ბავშვის ტემპერამენტს ჩვენ ვერ შევცვლით, მაგრამ ნახეთ, რა შეგვიძლია შევცვალოთ: თუ მე ვიცი, რომ ჩემი შვილი ცოტა აგრესიულია, შემართებითია, პლუსად ვაქცევ ამას. რის მიმართ უნდა იყოს აგრესიული? უსამართლობის მიმართ, ჩაგვრის მიმართ. მე ღირებულებებს ვაძლევ ჩემს შვილს, ტემპერამენტს ვერ შევუცვლი. იმას კი არ ვასწავლი, რომ „მოგკლავთ და ბედნიერს გაგხდით,“ შენ რომ კარგის გაკეთება გინდა და ლამის მოკალი ადამიანი, ასე არა, არამედ მისაღები გზით. ამაში ვასწავლი ემოციურ რეგულაციას. ჩვენ ვერ შევცვლით ადამიანებს, მათ შორის, შვილებსაც. ეს უნდა გვახსოვდეს. ისინი ასეთი ტემპერამენტით თქვენგან დაიბადნენ. ასეთი კონსტიტუცია აქვთ. ჩვენ შეგვიძლია აღზრდით ამ კუთხეების მორბილება, პლუსად ქცევა იმ მინუსების,“ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო: ​„მშობლები განათლებისთვის“