Baby Bag

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

ქალის ორგანიზმისთვის ორსულობა ფიზიოლოგიური მოვლენაა და არ სჭირდება მკურნალობა - ინტერვიუ...
​რა სიხშირით უნდა იაროს ორსულმა ვიზიტზე მეან-გინეკოლოგთან, როგორ შეიძლება ტოქსიკოზის ჩივილების შემსუბუქება, რომელი ასაკი ითვლება გვიან ორსულობად - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე ცნობილი მე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ნიუ ჰოსპიტალსში“ გულის თანდაყოლილი მანკის დიაგნოსტირება ნაყოფის დონეზეა შესაძლებელი - სასარგებლო ინფორმაცია მომავალი მშობლებისთვის

„ნიუ ჰოსპიტალსში“ გულის თანდაყოლილი მანკის დიაგნოსტირება ნაყოფის დონეზეა შესაძლებელი - სასარგებლო ინფორმაცია მომავალი მშობლებისთვის

გულის თანდაყოლილი პათოლოგიები გულის სტრუქტურის დარღვევაა, რომლითაც ბავშვი იბადება. მისი ჩამოყალიბება ძირითადად ორსულობის პირველი 6-8 კვირის განმავლობაში ხდება. გულის თანდაყოლილი მანკით დაავადებულების 20%-25%-ს ინტერვენციული ან ქირურგიული ჩარევა სიცოცხლის პირველი წლის განმავლობაში სჭირდებათ.

თემის ირგვლივ ​MOMSEDU.GE-ს რესპონდენტი „ნიუ ჰოსპიტალსის“ ბავშვთა კარდიოლოგიის სამსახურის უფროსი კარდიოლოგი ეკატერინე კაპანაძეა.

- რა შეიძლება იყოს გულის თანდაყოლილი პათოლოგიების გამომწვევი მიზეზი?

ეკატერინე კაპანაძე: „გულის თანდაყოლილი პათოლოგიების ჩამოყალიბება ორსულობის პირველ კვირებში ხდება, ამდენად, რაიმე ზეგავლენას ამ პერიოდში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება. ორსულობის დაგეგმვისას მშობლებმა აუცილებლად უნდა აკრძალონ მავნე ჩვევები, უშუალოდ ორსულობის პერიოდში კი, განსაკუთრებული ყურადღება გვმართებს თუნდაც მედიკამენტების მიღებისას, ნაყოფში გულის თანდაყოლილი მანკის განვითარება აკნეს სამკურნალო პრეპარატმაც კი შეიძლება გამოიწვიოს. ამასთან, მნიშვნელოვანია გენეტიკური ფაქტორი, თუ რომელიმე მშობელს ჰქონდა გულის თანდაყოლილი მანკი, დედა მაღალი რისკის ორსულად ითვლება, შესაბამისად, საჭიროა მისი გამოკვლევა - მანკის გამორიცხვა ან დადგენა ორსულობის პერიოდში.

„ნიუ ჰოსპიტალსში“ გულის თანდაყოლილი მანკის დიაგნოსტირება ნაყოფის დონეზეა შესაძლებელი. კვლევა ორსულობის 16-18 კვირიდან ტარდება და პათოლოგიის დროული და სწორი მართვისთვისაა აუცილებელი.

- რა სიმპტომები ახასიათებს დაავადებას?

ეკატერინე კაპანაძე: „გამოვლენა მნიშვნელოვნად დამოკიდებულია ბავშვის ასაკსა და მანკის სახეობაზე. მრავალი სახეობა არსებობს და შესაბამისად სიმპტომატიკა ძალიან განსხვავდება. მაგალითად, ჩვილობის ასაკში საყურადღებოა წონაში ნამატი და კვების პროცესის გახანგრძლივება, ჭირვეულობა, აჭრელებული კანი, სუნთქვის გახშირება, ოფლიანობა. ასევე ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სიმპტომია, ხშირი ავადობა სასუნთქი გზების ინფექციებით. უკვე მოზრდილ ასაკში, როდესაც ბავშვი ფიზიკურად მეტად იტვირთება, ძირითადად ვლინდება ადვილად დაღლით, შესაძლოა ახლდეს გონების კარგვა, შეშუპება. ზოგჯერ ისეთი სიმპტომიც კი, როგორიც ყლაპვის გაძნელებაა, გულის თანდაყოლილ მანკზე მიგვითითებს. გართულებულ შემთხვევებში პათოლოგია შესაძლოა არამხოლოდ ბავშვთა ასაკში, არამედ მოზრდილობაშიც კი გამოვლინდეს.“

დიაგნოსტირებისთვის პირველადი კვლევის მეთოდები ელექტროკარდიოგრაფია და ექოკარდიოსკოპიაა. ზოგ შემთხვევაში დამატებითი კვლევების ჩატარებაა საჭირო, მაგალითად: დიაგნოსტიკური კათეტერიზაცია, მაგნიტურ-რეზონანსული კვლევა და კომპიუტერული ტომოგრაფია.

- რა მეთოდებს იყენებთ გულის თანდაყოლილი პათოლოგიების სამკურნალოდ?

ეკატერინე კაპანაძე: „მკურნალობა მანკის სახეობიდან გამომდინარე ხდება. ორ მეთოდს გამოვყოფდი, ესაა ენდოვასკულური მკურნალობა, რაც სისხლძარღვიდან მკურნალობას გულისხმობს. ამ შემთხვევაში ერთ-ერთი ცენტრალური სისხლძარღვიდან კათეტერის შეყვანით, სპეციალური მასალით ხდება გარკვეულ ხვრელების, სადინარების დახურვა ან შევიწროებული სისხლძარღვის გაფართოება. შესაბამისად, ბავშვს განაკვეთი არ აქვს და მხოლოდ ერთი დღის გატარება უწევს კლინიკაში. რამდენიმე თვეში შესაძლოა, სპორტულ აქტივობასაც კი დაუბრუნდეს.

მეორე მეთოდი გახლავთ კარდიოქირურგიული ჩარევა, რომლის მრავალი სახეობა არსებობს. გულის თანდაყოლილი მანკის მარტივი ფორმის შემთხვევაში, ქირურგიული გზით შესაძლოა პაციენტი სრულად განიკურნოს, რთული მანკების დროს კი შეიძლება რამდენიმე რთული კარდიოქირურგიული ჩარევის ჩატარება გახდეს საჭირო

პაციენტთა ნაწილს მკურნალობა საერთოდ არ სჭირდება. არის შემთხვევები, როდესაც პრობლემა ზრდასთან ერთად თავისით გვარდება, მაგალითად, თუ პატარა კუნთოვანი ხვრელი ერთ-ერთ ძგიდეზეა, შესაძლოა, ზრდასთან ერთად თავისით შეხორცდეს.

ნებისმიერ შემთხვევაში, იმისათვის რომ ბავშვს ხანგრძლივი და ხარისხიანი ცხოვრება ჰქონდეს, მნიშვნელოვანია დროული დიაგნოსტიკა და ექიმის ზედამხედველობა.

მაგალითად სჯობს კარდიოლოგიური კვლევა მანამდე დავგეგმოთ, სანამ პაციენტი სპორტით დაკავდება, ვიდრე შემდგომში პრობლემას გადავაწყდეთ. გამოვრიცხოთ პათოლოგიები და თამამად დავტვირთოთ შემდგომში

გულის თანდაყოლილი მანკების კარდიოქირურგია მაღალტექნოლოგიური დარგია, რომელსაც მუდმივი განვითარება სჭირდება.

„ნიუ ჰოსპიტალსი“ კი მუდმივად ზრუნავს ახალი ტექნოლოგიების დანერგვაზე ამასთან ერთად კვალიფიციურ ექიმთა გუნდს პროცესების ეფექტურად მართვის მრავალწლიანი გამოცდილება აქვს.

R. 

წაიკითხეთ სრულად