Baby Bag

ყურადღება, როგორც სხვა კოგნიტური უნარები გავარჯიშებადია, რაც იმას ნიშნავს, რომ სწორი მიდგომებითა და სტრატეგიებით შესაძლებელია მისი გაუმჯობესება

ყურადღება, როგორც სხვა კოგნიტური უნარები გავარჯიშებადია, რაც იმას ნიშნავს, რომ სწორი მიდგომებითა და სტრატეგიებით შესაძლებელია მისი გაუმჯობესება
ბავშვებში ყურადღების კონცენტრაციის პრობლემაზე და მათი გადაჭრის ხერხებზე ​MomsEdu​.ge-ს ესაუბრა განათლების ფსიქოლოგი ბაია კუბლაშვილი.
​- რაში ვლინდება ყურადღების კონცენტრაციის უნარი?
სანამ უშუალოდ ყურადღების კონცენტრირებაზე ვისაუბრებთ, ვფიქრობ, მნიშვნელოვანია, ზოგადად განვმარტოთ რა არის ყურადღება. ეს არის ერთ-ერთი კოგნიტური უნარი, რომლის საშუალებითაც ყოველდღიურად ძალიან ბევრ სხვადასხვა აქტივობას ვასრულებთ. გარესამყაროში მიმდინარე მოვლენებს ყურადღება შეიძლება მივაქციოთ უნებლიეთ. მაგალითად, დიდი ალბათობით, ქუჩაში სეირნობისას ზედმეტად განათებული სარეკლამო ბანერი ჩვენი მიზნის მიუხედავად მიიქცევს ყურადღებას. მეორე შემთხვევაში ადამიანი მიზანმიმართულად ახორციელებს გარკვეული მიმართულებით ყურადღების მიპყრობას. სწორედ ყურადღების ეს უკანასკნელი ფორმა სჭირდება მოსწავლეს იმისათვის, რომ ჩაერთოს სწავლა-სწავლების პროცესში. როდესაც მასწავლებელი ან მშობელი ბავშვს აძლევს ინსტრუქციას, ისმენს ჩვენს საუბარს, თამაშობს, კითხულობს, წერს და ა.შ. ყველა ამ მოქმედებაში ყურადღება მნიშვნელოვან როლს თამაშობს. სწორედ ყურადღების ერთ-ერთი მახასიათებელია კონცენტრაცია, რაც ვლინდება რაიმე აქტივაზე ყურადღების ფოკუსირებით იმდენი ხნით, რამდენიც საჭიროა მისი წარმატებულად შესრულებისათვის.
- რა სირთულეები შეიძლება არსებობობდეს ყურადღების კონცენტრირების კუთხით?
- როგორც აღვნიშნე, თუ ბავშვი კონცენტრირებულია კონკრეტულ მოქმედებაზე მანამ, სანამ ის არ დაასრულებს მის შესრულებას, ამ შემთხვევაში სირთულეები სახეზე არ გვაქვს. მაგრამ თუ ბავშვი არ ასრულებს დაწყებულ მოქმედებას/აქტივობას ბოლომდე, წყვეტს მას პროცესში, ან შესრულებისას ხშირად ჩერდება, აკვირდება გარემოში სხვა საგნებს, სვამს თემასთან დაუკაშირებელ კითხვებს და სხვა, ამ შემთხვევაში შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მას უჭირს ყურადღების კონცენტრირება. მაგალითად, როდესაც თქვენი შვილი ასრულებს რაიმე აქტივობას, შესაძლოა ეს იყოს გაფერადება ან ხატვა, დააკვირდით, ახერხებს თუ არა, დაიწყოს ეს პროცესი, კონცენტრირებული იყო იმაზე, რაშიც კონკრეტულ მომენტშია ჩართული და მიყვეს მას ბოლომდე. თუ ბავშვს აქვს ყურადღების კონცენტრაციის სირთულეები, მას გაუჭირდება აქტივობის დასრულება, მარტივად რომ ვთქვათ, გაეფანტება ყურადღება და შესაძლოა დაწყებული საქმიანობა ბოლომდე არ დაასრულოს.
- რამდენად უკავშირდება ყურადღების კონცენტრირების სირთულეები სასწავლო პროცესის ეკრანთან გადანაცვლებას?
- როგორც ჩემს მოყვანილ მაგალითებში ჩანს, ყურადღების კონცენტრაციის სირთულეები პირდაპირპროპორციულად არაა დაკავშირებული დისტანციური სწავლა-სწავლების პროცესთან, რადგან ის ყოველდღიური, ეკრანს მიღმა არსებული აქტივობების შესრულების დროსაც შეიძლება გამოვლინდეს. თუმცა ამ შემთხვევში შესაძლოა, უფრო მკვეთრად იჩინოს თავი სირთულეებმა, რადგან ეკრანი არის დამატებითი ბარიერი მასწავლებელსა და მოსწავლეს შორის, რომლის არსებობის შემთხვევაში მასწავლებელმა შეიძლება, ისე ეფექტიანად ვერ დაამყაროს კომუნიკაცია მოსწავლესთან, როგორც ამას იზამდა საკლასო ოთახში. ასევე შესაძლოა მასწავლებელმა ვირტუალურად მიმდინარე პროცესის გამო ვერ შეამჩნიოს, რამდენად ჩართულია მოსწავლე დავალების შესრულების პროცესში და ა.შ. ამ კუთხით, თუ მოსწავლეს აქვს ყურადღების კონცენტრირების სირთულეები, რეკომენდებულია ის გაკვეთილს დაესწროს მხარდამჭერ უფროსთან ერთად.
- რა ტიპის აქტივობების განხორციელება დაეხმარება მშობლებს, ხელი შეუწყონ ბავშვებში ყურადღების კონცენტრირების უნარის განვითარებას?

- აღსანიშნავია, რომ ყურადღება, როგორც სხვა კოგნიტური უნარები გავარჯიშებადია, რაც იმას ნიშნავს, რომ სწორი მიდგომებითა და სტრატეგიებით შესაძლებელია მისი გაუმჯობესება. პირველ რიგში, მნიშვნელოვანია, როდესაც ბავშვს მივმართავთ და ვესაუბრებით დავამყაროთ მასთან პირისპირი კომუნიკაცია, მივმართოთ სახელით, დავამყაროთ თვალით კონტაქტი, შესაძლოა შევეხოთ მხარზე და ა.შ. გარდა ამისა, ძალიან მნიშვნელოვანია გარემოში, სადაც ბავშვს უწევს მეცადინეობა ან რაიმე გარკვეულ ძალისხმევასთან დაკავშირებული აქტივობის შესრულება, მაქსიმალურად შევამციროთ ფონური ხმაური, რაც შესაძლოა მისი ყურადღების გაფანტვის ერთ-ერთი მიზეზი ყოფილიყო. მნიშვნელოვანია სწორად მოვაწყოთ ფიზიკური სივრცე, სადაც ბავშვი ასრულებს აქტივობებს, ეს უნდა იყოს კარგად განათებული და არა ზედმეტად გადატვირთული სამუშაო გარემო. გამორთეთ ტელევიზორი, როდესაც ბავშვი მეცადინეობს, წიგნებს კითხულობს და ეცადეთ, მის სამუშაო გარემოში იყოს სიწყნარე. მშობლებმა ყურადღების კონცენტირების უნარის განვითარებას შესაძლოა ხელი შეუწყონ ბავშვთან ერთად ისეთი თამაშების შესრულებით, რომლებიც სწორედ რომ ყურადღების კონცენტრირებას მოითხოვს. ასეთია სხვადასხვა სამაგიდო თამაში, მათ შორის, ლოტო და დომინო. ასევე შესაძლოა ერთად ითამაშოთ სხვადასხვა მოძრავი თამაში, მაგალითად ყველასთვის ცნობილი გაშეშობანა.

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯ​გუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ოჯახის განვითარებაში არსებობს კრიზისები, ეს არის შესაძლებლობა განვითარებისთვის. თუ ვერ დაძლევ და კრიზისი გადაიზრდება ომში, ეს ურთიერთობა ვერ გაგრძელდება,“ - მარინა კაჭარავა

„ოჯახის განვითარებაში არსებობს კრიზისები, ეს არის შესაძლებლობა განვითარებისთვის. თუ ვერ დაძლევ და კრიზისი გადაიზრდება ომში, ეს ურთიერთობა ვერ გაგრძელდება,“ - მარინა კაჭარავა

​​ფსიქოლოგი მარინა კაჭარავა ოჯახის ფენომენის შესახებ საუბრობს. მისი თქმით ამქვეყნად უნაკლო არაფერია და იდეალური ოჯახიც არ არსებობს:

„ამ სამყაროში იდეალური და უნაკლო არაფერია. ეს ურთიერთობა არის ორი ადამიანის, ორი ისტორიის, ორი კულტურის, ორი გენეტიკის ურთიერთობა. ორი ადამიანის შეხვედრა, რაც უნდა დიდი სიყვარული იყოს, კრიზისის ელემენტებს შეიცავს. მათ შორის რაღაცების დალაგება უნდა მოხდეს. ემოციას ახასიათებს მთლიანობა, ის მთლიანად იპყრობს ადამიანს, რომელიც შემდეგ კარგად ვერ აზროვნებს. ვინც ადრე შეყვარებული ყოფილა, ახლა შეიძლება უკვირს, რა მომწონდა იმ ადამიანშიო. როდესაც მას უყვარდა, ის იყო მთლიანად შარავანდედში.​ სიყვარული მოლოდინებია, საოცარი გრძნობაა, რომელიც ამშვენებს ცხოვრების მომენტს და ადამიანსაც. ცხოვრებისეულ გამოცდილებაში კი უკვე ძალიან ბევრი პრობლემა მოდის. პრობლემები იწყება ამ ჯახით, რომ ეჯახება ორი სამყარო ერთმანეთს.“

მარინა კაჭარავას თქმით, ოჯახში უმთავრეს პრობლემას პარტნიორებს შორის უპატივცემულობა წარმოადგენს:

„არ ხდება გათვალისწინება, პატივისცემა მეორესი, მისი მიღება. ჩვენ გვინდა, რომ გადავაკეთოთ ის მეორე და გავხადოთ ისეთი, როგორიც გვინდოდა ყოფილიყო. წინასწარ შექმნილი ხატია და მინდა, რომ ადამიანი ამ ხატს დაემსგავსოს, ბეჭზე რომ დავდო ის მინდა, ტატამზე ვარ გამოსული და ვეჭიდავები. როდესაც მოლოდინები არ მართლდება, იწყება ფსიქოლოგიური ძალადობა. ეს მოთხოვნა თუ არ არის შეთანხმება, ის იწვევს საშინელ პროტესტს. ისევე როგორც პიროვნების განვითარებაში, ოჯახის განვითარებაშიც არსებობს​ კრიზისები. არის ერთი წლის კრიზისი, 3-5 წლის კრიზისი, 10-15 წლის კრიზისი და ა.შ. თანაცხოვრებას მოსდევს კრიზისი, რომელიც არის შესაძლებლობა განვითარებისთვის. კრიზისი თავისთავად ნეგატიური არ არის, ის არის ახალ დონეზე გადასვლის შესაძლებლობა, თუ დაძლევ. თუ ვერ დაძლევ და კრიზისი გადაიზრდება ომში, ცემა-ტყეპაში, ეს ურთიერთობა ვერც გაგრძელდება.“

​მარინა კაჭარავა იმ სამ ფუნდამენტურ პოსტულატს ასახელებს, რომელსაც ოჯახის სიმტკიცე უნდა ემყარებოდეს:

„ძალიან მნიშვნელოვანია სამი ფუნდამენტური პოსტულატი. მთავარია, ადამიანი მიიღო ისეთი, როგორიც არის და არ დაუწყო მას ჭკუის სწავლება, დარიგება, თითის ქნევა. ის უკვე გაზრდილია, ის არ არის პატარა. ჯერ ბავშვს არ უყვარს ეს და მით უმეტეს, დიდს. როდესაც ადამიანს იღებ ისეთს, როგორიც არის, მას თვითონ უჩნდება სურვილი, რომ მოგერგოს და მოგემსგავსოს. რბილი დამოკიდებულება ადამიანს უჩენს ​პატივისცემას და თვითონ ცდილობს ის გააკეთოს, რაც გესიამოვნება, რაც საერთო საქმისთვის კარგი იქნება. მეორე ფუნდამენტური პოსტულატი გახლავთ ემპათია. ადამიანები ასე ცხოვრობენ, რომ არ ჯდება ერთი მეორის ადგილას, არ შედის მის ტყავში. ადამიანი ვერ ითვალისწინებს მეორე ადამიანის მდგომარეობას, მის დაღლილობას, რას განიცდის ის. ყველას აქვს თავისი სიმართლე. ცოლ-ქმარი რომ ეყრება ერთმანეთს, ცოლიც მართალია და ქმარიც მართალია, იმიტომ, რომ მათ აქვთ თავისი ერთი კუთხით ხედვა. ფიგურა რომ დაატრიალო და ყველა მხრიდან შეხედო, ამისთვის საჭიროა ემპათია, მისი თანაგანცდა და სამყაროს დანახვა მისი თვალით, რაც არც ისე ძნელია, თუ მოინდომებ. მესამე პოსტულატია ​გულწრფელობა. ზოგს გულწრფელობა ჰგონია, რომ მოგახლის ყველაფერს: „რას ჰგავხარ, რა გაცვია.“ ეს გულწრფელობა არ არის, ეს ვირობაა, უკაცრავად ამის თქმისთვის. გულწრფელობა არის ემოციებთან თავსებადობა, როდესაც მე გულწრფელი ვარ ჩემს ემოციებთან, როდესაც მე არ გატყუებ. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია ურთიერთობაში. როდესაც ადამიანი ამბობს: „მე ვიცი ახლა შენ რას ფიქრობ,“ ეს ძალიან გამაღიზიანებელია. ამ დროს მან შეიძლება მხოლოდ ივარაუდოს, არ გაღიზიანებთ, როდესაც ვიღაც ასე გელაპარაკებათ? აუცილებლად უნდა იყოს დიალოგი, დიალოგი არის უალტერნატივო. მე თქვენს მაგივრად არც უნდა ვიცხოვრო და არც უნდა ვილაპარაკო.“

„პატარები რომ​ ქორწინდებიან და ორ წელიწადში ყველაფერი იცვლება, სხვა ადამიანს გაჰყვა ქალი და სხვა ადამიანთან ცხოვრობს, რა თქმა უნდა, ეს ძალიან რთულია. ახალგაზრდა გამცემი ვერ არის, ის არის უფრო მიმღები. გაცემა იწყება რაღაც ასაკის მერე. ჯერ უნდა დაიგროვო და მერე უნდა გასცე. ეს ურთიერთობაში რთულია. იმდენად უფუჭდებათ ურთიერთობა შეურაცხყოფით, ლანძღვა-გინებით, ჭკუის სწავლებით, ჭიდაობით, რომ მერე ერთი სხვაგან გარბის და მეორე სხვაგან. კარგი იქნება, რომ სანამ ადამიანები ოჯახს შექმნიან, რაღაც წესებზე შეთანხმდნენ. ადამიანს სივრცეს თუ უკეტავ, ის იხრჩობა ამ დროს. თავისი სივრცე ბავშვსაც კი სჭირდება. დამცირება, ჭკუის დარიგება, კრიტიკა, გამორიცხულია, ამას არავინ იღებს. ყურებში ბამბა აქვს ადამიანს და არ გისმენს უკვე. ბიბლიაში ადამმა რომ შესცოდა, ღმერთმა ჰკითხა, ვაშლი ხომ არ გიჭამიაო. მან იცის, რომ შესცოდა, მაგრამ აძლევს შესაძლებლობას, რომ მოინანიოს. ეს „ხომ არ“ ფორმა არის ძალიან ადამიანური,“ - აცხადებს მარინა კაჭარავა.

წყარო:​ ნაშუადღევს

წაიკითხეთ სრულად