Baby Bag

„​ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები“

„​ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები“

როგორ აისახება ბავშვის ფსიქიკასა და თვითშეფასებაზე დაცინვა, დაშინება, შევიწროვება?-  ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი მარი ჯოხარიძე.

- როგორ აიახება ბავშვის ფსიქიკაზე დაცინვა და რა ზიანი შეიძლება მიაყენოს სამომავლოდ ამ გამოცდილებამ?

- დაცინვამ, დაშინებამ, შევიწროვებამ, რასაც ყველა უკვე ბულინგს ვეძახით, შესაძლოა ძალიან სერიოზულად იმოქმედოს ბავშვის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე, ადამიანის კეთილდღეობაზე.

ჩვენ ყურადღება უნდა გამოვიჩინოთ არა მხოლოდ იმ ბავშვების მიმართ, რომლებსაც დასცინიან, ავიწროვებენ, აშინებენ, არამედ მჩაგვრელების მიმართაც, ვინაიდან დიდი რისკია იმისა, რომ მათი ანტისოციალური ქცევა, დროსთან ერთად, უფრო ინტენსიური გახდება, მოიმატებს აგრესიაც. ისინი, ჩაგრული ბავშვების მსგავსად, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით და შფოთვით. ასევე აღსანიშნავია, ბავშვები, რომლებიც დამკვირვებლების როლში არიან. არ აქვს მნიშვნელობა რომელ მხარეს იჭერენ, შფოთვის მიზეზი შესაძლოა შიში იყოს, მათაც არ დასცინონ, ან განცდა იმისა, რომ თანატოლის დახმარება უნდოდათ და ვერ მოახერხეს.

ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები. ეს ყველაფერი შეიძლება აისახოს არა მარტო დაბალ აკადემიურ მოსწრებაზე, არამედ მომავალში მეგობრებთან, პარტნიორებთან, სანდო და ჯანსაღი ურთიერთობის დამყარებაზე.

- როგორ აისახება თვითშეფასებაზე?

- თვითშეფასება დიდ გავლენას ახდენს ადამიანის კეთილდღეობაზე, ჯანსაღი ურთიერთობების ჩამოყალიბებაზე, ხოლო თვითშეფასების ჩამოყალიბებაზე უამრავი რამ ახდენს ზეგავლენას, მათ შორის ცხოვრების ისტორია, გამოცდილება, სოციალური გარემოებები და სხვების რეაქციები ჩვენზე. შესაბამისად, დაცინვა, დაშინება ცუდად აისახება მათ თვითშეფასებაზე. ბავშვს შეიძლება ეგონოს, რომ რადგან დასცინიან, რაღაც პრობლემა აქვს, ე.ი. არ არის საკმარისად კარგი.
მახსოვს, სკოლაში რამდენიმე ბავშვმა კომენტარი გამიკეთა სიმაღლესთან დაკავშირებით. ვერ ვიტყვი, რომ ინტენსიურად დამცინოდნენ ან მავიწროვებდნენ, ეს იყო რამდენიმე უწყინარი ხუმრობა ჩემს სიმაღლეზე, თუმცა აღარ მინდოდა სკოლაში სიარული, მეგობრების ნახვა, ვიგონებდი მიზეზებს, ოღონდ სახლიდან არ გავსულიყავი. როდესაც გარეთ მიწევდა გასვლა, მეწყებოდა შფოთვა, იმის გამო, რომ ვინმე კიდევ დამცინებდა. ბავშვები ძალიან მგრძნობიარეები არიან, ერთმა სიტყვამაც შეიძლება იმოქმედოს მათ თვითშეფასებაზე და ქცევაზე.
- რა რეკომენდაციას მისცემდით მშობლებს?
- როდესაც მშობელი, მასწავლებელი ან უბრალოდ მზრუნველი პირი შენიშნავს, რომ ბავშვი დაძაბული, შეშინებული, გაღიზიანებულია, თავს არიდებს გარეთ გასვლას ან ისეთ აქტივობებში ჩართვას, რაც ადრე სიამოვნებდა, იწყებს სხვების დაცინვას ან შეშინებას, უნდა დავიწყოთ მიზეზების გარკვევა.
არ უნდა მივცეთ პირდაპირი მითითებები და რჩევები. საუბრის დროს ბავშვს უნდა შევუქმნათ მშვიდი და უსაფრთხო გარემო, უნდა გავგრძნობინოთ, რომ მას არ განვსჯით. ბავშვებს ხშირად უჭირთ მათთვის მტკივნეულ თემაზე საუბარი, ამიტომ მოთმინება გვმართებს! როდესაც ის დაიწყებს ისტორიის მოყოლას, არასდროს არ შევაწყვეტინოთ, მოუსმინეთ ბოლომდე და ეცადე ყველაფერი გაიგოთ სიტუაციაზე. მიზეზების გარკვევის შემდეგ უნდა განისაზღვროს დამცავი სტრატეგიები, რაც მომავალში დაეხმაარება ბავშვს.
საჭიროა მშობლების და მასწავლებლების ჩართულობა. კონფლიქტის მოგვარების სტრატეგიები არის აუცილებელი უნარ-ჩვევები, რომლებიც ადრეული ასაკიდანვე უნდა ისწავლებოდეს, როგორც ოჯახში, ასევე სკოლაში. ბავშვებმა უნდა ისწავლონ ნებისმიერი საკითხის ჯანსაღად გადაწყვეტა, უნდა იცოდნენ საკუთარი უფლებები, ჰქონდეთ სხვის მიმართ თანაგრძნობის გამოხატვის უნარი. როგორც ყოველთვის, ახლაც ვიტყვი, რომ საუკეთესო სწავლების მეთოდი მაგალითის მიცემაა და ამ შემთხვევაში, მშობელმა ბავშვს უნდა მისცეს პოზიტიური მაგალითი.
მშობლებს, ბაღს, სკოლას ძალიან დიდი როლი აქვს. ერთობლივი და დროული ჩართულობით, ფსიქოლოგის რეკომენდაციების გათვალისწინებით, შეგვიძლია ბავშვებს შევუქმნათ ჯანსაღი გარემო, რათა მჩაგვრელი არ დარჩეს მჩაგვრელად და მსხვერპლი მსხვერპლად ცხოვრების ბოლომდე.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედ​ების ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„აკრძალვებით იზრდება ადამიანი, ეს არის სწორედ ის, რაც თავისუფლებას გვასწავლის,“ - მარინა კაჭარავა

„აკრძალვებით იზრდება ადამიანი, ეს  არის სწორედ ის, რაც თავისუფლებას გვასწავლის,“ - მარინა კაჭარავა

​​ფსიქოლოგმა მარინა კაჭარავამ ბავშვის სწორად აღზრდისთვის აკრძალვების გამოყენების მნიშვნელობაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ აკრძალვები ადამიანს თავისუფლებას ასწავლის:

„მშობელს ძალიან უყვარს თავისი შვილი. დიდი ემოცია აზროვნების ფუნქციას უკან წევს. როდესაც ძალიან შეყვარებული ხარ, კარგად ვერ აზროვნებ. ნებისმიერი ემოცია: შიში, ბრაზი, აზროვნებას არხს არ უტოვებს. მე არ მინდა, რომ ვინმეს ჭკუა დავარიგო. მე თვითონ ჩემმა შვილებმა მასწავლეს ბევრი რამ და იმ ბავშვებთან, ვისთანაც მქონია ურთიერთობა. მათ სჭირდებათ პატივისცემა და გათვალისწინება. სასჯელი უნდა იყოს ღირსეული, მასთან შეთანხმებული, ვის დასჯასაც აპირებ. ​სასჯელი არ უნდა იყოს წრეგადასული და შეურაცხმყოფელი. აკრძალვებით იზრდება ადამიანი. აკრძალვები არის სწორედ ის, რაც თავისუფლებას გვასწავლის. არჩევანის საშუალებას გვაძლევს, მარჯვნივ წავიდეთ თუ მარცხნივ.“

მარინა კაჭარავას თქმით, მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვმა ნებისყოფა გამოიმუშავოს და ქცევის კონტროლი ისწავლოს:

„ცხოვრება საჩუქარს არ იძლევა ყოველდღიურად. სიცოცხლე ისედაც საჩუქარია. ზეფირის ცნობილი ექსპერიმენტი რომ არის, ის ოცი წუთი ძალიან გადამწყვეტია ბავშვისთვის, რომ მას შეუძლია მოითმინოს. ეს არის ქცევის კონტროლის დასწავლა, ნებისყოფის გამომუშავება, რაც მას ძალიან დასჭირდება.“

„ბავშვი აღბეჭდავს დედისა და მამის ურთიერთობების მოდელს და ეს მოდელი ხდება მისთვის ერთადერთი, რაც იცის. შეიძლება ბევრი რამ ისწავლოს, მაგრამ ყველაზე უკეთ მაინც ეს იცის. მძაფრი ემოციის დროს ან დედასავით იქცევი, ან მამასავით. ერთ-ერთ ნარკოლოგს ჰკითხეს, როგორ აირჩია პროფესია. მას ძმა ჰყავდა ნარკომანი. მან უპასუხა, რომ მამა ჰყავდათ ნარკომანი. ერთმა აირჩია იგივე გამკლავების მექანიზმი, მეორემ ანტისცენარი. ​ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ჩვენს ურთიერთობებს, სიტყვა-პასუხს. დედას რომ ეშინია ან მამას, შიშები მთლიანად ტრანსლირდება ბავშვზე,“ - აღნიშნულ საკითხებზე მარინა კაჭარავამ გადაცემაში „ქალების ნარატივი“ ისაუბრა.

წყარო:​ „ქალების ნარატივი“

წაიკითხეთ სრულად