Baby Bag

როგორ მოქმედებს ბავშვის ფსიქიკაზე, როდესაც ოჯახის ერთი წევრი უკრძალავს რაიმე ქმედებას, ხოლო მეორე უწონებს?

როგორ მოქმედებს ბავშვის ფსიქიკაზე, როდესაც ოჯახის ერთი წევრი უკრძალავს რაიმე ქმედებას, ხოლო მეორე უწონებს?
როგორ მოქმედებს ბავშვის ფსიქიკაზე, როდესაც ოჯახის ერთი წევრი უკრძალავს რაიმე ქმედებას, ხოლო მეორე უწონებს? - ამ საკითხზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი, მაკო გაგნიძე.
„ბავშვის აღზრდა თანამედროვე ოჯახისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ამოცანაა. ბავშვის პიროვნებად განვითარების პროცესი მნიშვნელოვანწილად არის დამოკიდებული იმაზე, თუ რა აღზრდის სტილს იყენებს ოჯახი. აღზრდის სტილი არის ის მეთოდი, რომლის გამოყენებითაც მშობელი ზრდის შვილს. აღნიშნული გულისხმობს შვილებისადმი დამოკიდებულებას, გარკვეული ტექნიკების და მეთოდების გამოყენებას, დაწყებული სიტყვიერი მოპყრობიდან, დამთავრებული სხეულებრივით. მშობლის, ოჯახის წევრების დამოკიდებულებას, მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს ბავშვის ფიზიკურ და ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე, ასევე ის აუცილებლად იქონიებს გავლენას მის მომავალზე, ამიტომ გამოყენებული აღზრდის მეთოდი მოითხოვს დიდ პასუხისმგებლობას. მნიშვნელოვანია ბავშვის ინდივიდუალიზმის, ტემპერამენტის, მოთხოვნილებების და საჭიროებების გათვალისწინება.“
- ხშირად, ოჯახის წევრების მოსაზრებები ერთმანეთს არ ემთხვევა. შესაბამისად, როდესაც ერთი უხსნის ბავშვს, რომ ეს არასწორია, ხოლო მეორე, პირიქით, მოუწონებს, ბავშვი გაურკვევლობაში რჩება. როგორ აისახება ეს სამომავლოდ ბავშვის ქცევაზე?
- მოგეხსენებათ, რომ აღზრდის ყველა სტილი ერთმანეთისგან განსხვავდება. თითოეული მათგანი ოჯახის წევრების მხრიდან განსხვავებულ დამოკიდებულებას და მიდგომას მოითხოვს. შესაბამისად, როდესაც არ არსებობს ერთიანი თანმიმდევრული მიდგომები, კონკრეტულად განსაზღვრული მკაფიო შეთანხმებული მოთხოვნები ოჯახის წევრების მხრიდან, მაგალითად, როდესაც ოჯახის ერთი წევრი უკრძალავს ბავშვს რაიმე ქმედებას და განუმარტავს, როგორც არასწორ საქციელს, მეორე კი მიუხედვად აკრძალვისა, ნებას რთავს და უწონებს აღნიშნულს. ასეთ შემთხვევაში საქმე გვაქვს აღზრდის ქაოტურ სტილთან, ოჯახის წევრების არაპროგნოზირებადი ქმედებები და რეაქციები ართმევს ბავშვს სტაბილურობის განცდას, ყოველივე ეს კი პროვოცირებას უწევს იმპულსურობას, დაბნეულობას, გაურკვევლობას, შფოთვას, აგრესიულობას, უკონტროლოობას.
ყველა ბავშვს გარკვეულწილად სჭირდება სტაბილურობა და მასში არსებული კონკრეტული მითითებების არსებობა ქცევასთან და სიტუაციის შეფასებასთან დაკავშირებით. ოჯახის წევრების განსხვავებული დამოკიდებულება და მიდგომები კი იწვევს აღნიშნულის დეფიციტს, ეს კი ბავშვს აყალიბებს დაუცველ, იმპულსურ, ზოგიერთ შემთხვევაში აგრესიულ, უკონტროლო პიროვნებად.
ასეთი აღზრდის სტილის დროს, ბავშვს ნაკლებად უვითარდება თვითკონტროლი, პასუხისმგებლობის გრძნობა საკუთარ თავთან, სხვებთან მიმართებაში, რაც უწიფრობას და დაქვეითებულ თვითშეფასებას გამოიწვევს.
- რას ურჩევდით, როგორ მიუდგნენ ამ საკითხს, რომ ბავშვს არ ჰქონდეს განცდა - მისი ოჯახი არ არის ერთიანი და ერთმანეთს არ სცემენ პატივს?
- ოჯახი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პიროვნების ფორმირებაში. სწორედ ოჯახზეა დამოკიდებული, თუ როგორ წარიმართება ბავშვის ფიზიკური, ემოციური, ინტელექტუალური და სოციალური განვითარება.
კვლევებმა ცხადყო, რომ ავტორიტეტული აღზრდის სტილი განაპირობებს ბავშვის უკეთეს ფიზიკურ და ფსიქიკურ განვითარებას.
ბავშვის ფსიქოლოგიური განვითარებისათვის დიდი მნიშვნელობა აქვს იმ გარემოს გავლენას, რომელშიც ის იზრდება. პასუხისმგებლობის და ადეკვატური სოციალური ქცევის მქონე პიროვნებად შედგომას კი მშობელთა დამოკიდებულებები განსაზღვრავს - ზრუნვა, სიმტკიცე, დისციპლინა. რა თქმა უნდა, აკრძალვები ყველა ბავშვის ცხოვრებაში არსებობს, ეს ბუნებრივი და საჭიროც კია, თუმცა უნდა იყოს წესების განსაზღვრული რაოდენობა და აუცილებელია მათ ეს მივაწოდოთ მოქნილად. ვეცადოთ, რომ მშობელთა მოთხოვნები არ ეწინააღმდეგებოდეს ბავშვის მოთხოვნებს, ხოლო უფროსებმა წესები შეათანხმონ ერთმანეთთან, რათა ბავშვს არ გაუჩნდეს ოჯახის არაერთიანობის განცდა და არ იფიქროს, რომ ოჯახის წევრები პატივს არ სცემენ ერთმანეთს და ერთმანეთის მოსაზრებებს. აღნიშნული წესების მიწოდება უნდა მოხდეს მეგობრული განმარტებითი ტონით (ბავშვის საჭიროების და ინდივიდუალიზმის გათვალისწინებით). „დასჯის“ შემთხვევაში სჯობს, მოვაკლოთ სასიამოვნო სტიმული, ვიდრე დავუმატოთ უსიამოვნო.

გარკვეული მოთხოვნების დროს იყავით მათ მიმართ ემპათიურნი. უთხარით, რომ ხვდებით  რა უნდა და თავს როგორ გრძნობს, ამა თუ იმ სიტუაციაში. დაეხმარეთ გამოსავლის ძიებაში, გარკვეული სირთულის დროს ჩაუნერგეთ რწმენა, დააიმედეთ (არა გადამეტებულად) მხარი დაუჭირეთ, გაამხნევეთ საკუთარი შვილები. ამასთან ერთად, არ დაგავიწყდეთ საკუთარი ფიზიკური და ფსიქიკური ჯანმრთელობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების​ ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს

მშობლები შვილებს ხშირად იმაზე მეტად ეხმარებიან, ვიდრე საჭიროა. უფროსებმა ბავშვების ნაცვლად არ უნდა იცხოვრონ. ბავშვი უნდა გაიზარდოს და განვითარდეს, მან დამოუკიდებლობა ადრეული ასაკიდანვე უნდა მოიპოვოს. აუცილებელი არ არის, რომ თქვენს შვილებს ყველაფერში დაეხმაროთ.

1. ბავშვების ნაცვლად არ ისაუბროთ

უცხო ადამიანს, რომელიც ბავშვს სახელს ეკითხება, პასუხი მშობელმა არ უნდა დაუბრუნოს. ხშირად ხდება, რომ მსგავს კითხვებზე უფროსები პატარების ნაცვლად პასუხობენ. როგორც კი ბავშვი ლაპარაკს იწყებს, მშობელმა მის ნაცვლად საუბარი უნდა შეწყვიტოს. მშობლები ბავშვის ნაცვლად ხშირად ლაპარაკობენ. ეს ყოველდღიურად ხდება მაღაზიაში, სამეზობლოში, ქუჩაში, პარკში. საბოლოოდ ბავშვი დამოუკიდებლად საუბრის შესაძლებლობას კარგავს. თუ ბავშვი დახმარებას გთხოვთ და არ იცის რა თქვას, ამ შემთხვევაში მისი დახმარება შეგიძლიათ. თუმცა საკუთარი სურვილით ეს არ უნდა გააკეთოთ. მომავალში, როდესაც ბავშვის ნაცვლად საუბარი მოგინდებათ, თავი შეიკავეთ და ეცადეთ, გაჩუმდეთ.

2. ბავშვთან ახლო მეგობრობას ნუ გადაწყვეტთ

ბევრი მშობელი ცდილობს შვილთან იმეგობროს და მისი ყველა საიდუმლო იცოდეს. ყველას კარგად გვესმის, რომ მშობელს შვილის დაცვა უნდა და ამას მასზე ზრუნვით აკეთებს. მიუხედავად ამისა, აჯობებს ყველაფერს სიღრმისეულად შევხედოთ. მეგობარი ის არის, ვისთანაც თანასწორივით საუბარი შეგიძლია. მეგობარს არაფერს უმალავ და მასთან გულწრფელი ხარ. მშობლებს სხვა როლი აქვთ: ისინი შვილებზე ზრუნავენ. არ არის აუცილებელი, რომ მშობელი შვილის ახლო მეგობარი გახდეს. უმჯობესია, რომ ბავშვმა უახლოესი მეგობრები თანატოლებში გაიჩინოს. დედა და მამა ბავშვის გვერდით უნდა იყვნენ მაშინ, როდესაც მას მხარდაჭერა ესაჭიროება. ბავშვს აუხსენით, რომ ურთიერთობაში მეტისმეტი სიახლოვე არ გსურთ და ერთმანეთისადმი პატივისცემის გამოჩენა აუცილებელია.

3. ბავშვის საჭიროებების და მოთხოვნილებების ერთპიროვნულად განსაზღვრა არ შეიძლება

მშობლები ხშირად შვილების ნაცვლად იღებენ გადაწყვეტილებას, თუ რომელი საჭმელი უნდა მოსწონდეთ მათ. რა თქმა უნდა, ყველამ ვიცით, რომ ბროკოლი სასარგებლოა, შოკოლადი კი პატარებისთვის არ შეიძლება. მიუხედავად ამისა, დედამ შვილი არ უნდა აიძულოს, რომ მას ბროკოლი მოსწონდეს. მსგავსი დამოკიდებულება ბავშვს თრგუნავს და მას მეამბოხეობისკენ უბიძგებს. მშობელი შვილის სურვილებსა და საჭიროებებში კარგად უნდა გაერკვეს. ბავშვის „მეს“ ნუ დათრგუნავთ. თუ გსურთ, რომ თქვენს შვილს ჯანსაღი ჩვევები ჰქონდეს, მას ეს იძულებით არ უნდა გააკეთებინოთ. ბავშვთან თბილი და მოსიყვარულე უნდა იყოთ.

4. ბავშვს ყოველთვის არ უნდა დაეხმაროთ

2-3 წლის ბავშვს ტანსაცმლის დამოუკიდებლად ჩაცმა და გახდა შეუძლია. ის თეფშის გარეცხვას და დასვრილი ტანსაცმლის სპეციალურ ყუთში ჩალაგებასაც შეძლებს. ამასთან, ამ ასაკში ბავშვს სურვილი აქვს, რომ ეს ყველაფერი დამოუკიდებლად გააკეთოს. როგორ იქცევიან მშობლები? მათი ნაწილი შვილებს ჩაცმაში მანამ ეხმარება, ვიდრე „ბავშვები“ არ დაოჯახდებიან. მშობლები ხშირად ამბობენ: „ის ამას დამოუკიდებლად ვერ შეძლებს.“ მშობლები ბავშვებს თავად აჭმევენ. ისინი შვილებს დამოუკიდებლად კვების შესაძლებლობას არ აძლევენ. შემდეგ მშობლებს უკვირთ, რომ თინეიჯერობის ასაკში ბავშვი საკუთარ ოთახს არ ალაგებს და დედას სახლის დალაგებაში არასდროს ეხმარება. ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, რომ დამოუკიდებლად იმოქმედოს.

5. ბავშვის ნაცვლად ნუ გადაწყვეტთ, როგორი გემოვნება აქვს მას

მშობლები ცდილობენ, რომ ბავშვს თავს მოახვიონ საკუთარი გემოვნება. მათ სურთ, რომ ბავშვმა ის წიგნები წაიკითხონ, რომლებიც თავად მოსწონთ, იმ ფილმებს უყურონ, რომელსაც თავად უყურებენ და იმ მუსიკას უსმინონ, რომელსაც თავად უსმენენ. მშობლებს, რა თქმა უნდა, მხოლოდ კეთილი მიზნები ამოძრავებთ, თუმცა ისინი ბავშვს ამგვარი ქცევით ინდივიდუალიზმს ართმევენ. ბავშვებს თქვენი გემოვნების შესახებ ხშირად ესაუბრეთ, თუმცა არასდროს დააძალოთ, რომ ის ფილმები ნახონ, რომლებიც თქვენ მოგწონთ.

6. ბავშვის მიერ შეგროვილი ფულის დათვლა

ბავშვები ხშირად აგროვებენ ფულს. მშობელი არ უნდა ცდილობდეს იმის გარკვევას, თუ რა რაოდენობის ფული აქვს შეგროვილი მის შვილს. ამაზე უარესია, როდესაც მშობლები ბავშვის ჩანთას ან საფულეს ჩუმად ჩხრეკენ. ბავსვს უფლება მიეცით, ფული ისე შეაგროვოს, როგორც თავად სურს. ბავშვს ფულის სწორად გამოყენება ასწავლეთ. მათ შესაძლებლობა მიეცით საკუთარ ფულს ისე მოექცნენ, როგორც სურთ.

7. თავად ნუ განსაზღვრავთ ბავშვის სურვილებსა და ინტერესებს

დედას სურს, რომ მისი ქალიშვილი მუსიკაზე ატაროს. ის ამას დიდი სიხარულით აკეთებს. დედას ბავშვი კვირაში სამჯერ დაჰყავს მუსიკის გაკვეთილებზე და უზომოდ ბედნიერია. მამა ვაჟს ფეხბურთზე ატარებს, რადგან თვლის, რომ ეს ბავშვისთვის საუკეთესო სპორტია. ბავშვების ნაცვლად მსგავს გადაწყვეტილებებს ნუ მიიღებთ. ყურადღებით დააკვირდით თქვენს შვილს. გაარკვიეთ, რა მოსწონს მას ყველაზე მეტად, შემდეგ კი ხელი შეუწყვეთ, რომ საყვარელი საქმიანობით დაკავდეს.

8. ბავშვის წარმატებას საკუთარ მიღწევად ნუ ჩათვლით

დედები სოციალურ ქსელებში ხშირად დებენ შემდეგი შინაარსის პოსტებს: „ვისადილეთ,“ „ვისეირნეთ,“ „გავიღვიძეთ.“ მართალია მშობლები შვილებს ყოველთვის ეხმარებიან, მაგრამ ბავშვის წარმატება საკუთარ მიღწევად არ უნდა ჩათვალოთ. ბავშვების ზრდასთან ერთად ეს ყველაფერი უფრო სერიოზულ ხასიათს იძენს. მშობლები შვილების წარმატებაზე ისე საუბრობენ, თითქოს ეს მხოლოდ მათი დამსახურებაა. თქვენი შვილის წარმატება უნდა გახარებდეთ, მაგრამ ამის გამოხატვა სწორად უნდა შეგეძლოთ.

9. ბავშვის დაბადების დღის საჩუქარი თქვენ არ უნდა აირჩიოთ

ბავშვს საუბარი თუ შეუძლია, მან თავად უნდა გადაწყვიტოს, რა საჩუქრის მიღება უნდა დაბადების დღეზე. აუცილებელი არ არის, რომ თქვენს შვილს კიდევ ერთი ახალი მაისური უყიდოთ. ბავშვს არჩევანის დამოუკიდებლად გაკეთება უნდა ასწავლოთ. ეს მას ცხოვრებაში ძალიან გამოადგება.

10. ბავშვის პირად ცხოვრებაში ზედმეტად არ უნდა ჩაერიოთ

თინეიჯერების მშობლები ბავშვების პირად ცხოვრებაში ხშირად ზედმეტად ერევიან. ბავშვებს ამ ასაკში ბევრი მეგობარი ჰყავთ, მათ ცხოვრებაში პირველად უყვარდებათ. ეს ყოველივე სავსებით ნორმალურია. ნუ დაუწყებთ ბავშვს დაკითხვას. ამგვარად ბავშვი ჩაიკეტება და თქვენთან საუბარს არ მოინდომებს. თქვენი შვილი თავად დაგელაპარაკებათ, თუ ეცოდინება, რომ მას გაუგებთ. ბავშვის მიმოწერა ჩუმად არასდროს წაიკითხოთ. თქვენს შვილს პირადი სივრცე დაუტოვეთ და ზედმეტი კითხვებით არ შეაწუხოთ.

მომზადებულია ​brightside.me - ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად