Baby Bag

10 სტერეოტიპი, რომელიც თანამედროვე მშობლებმა წარსულში უნდა დატოვონ

10 სტერეოტიპი, რომელიც თანამედროვე მშობლებმა წარსულში უნდა დატოვონ

ადამიანების დიდი ნაწილი თვლის, რომ ადამიანის ღირსეულ პიროვნებად ჩამოყალიბებაში მშობლები და აღზრდა უდიდეს როლს ასრულებს. ბედნიერი ბავშვობის მთავარ საწინდარს ბედნიერი მშობლების ყოლა წარმოადგენს. თანამედროვე მშობელს გარკვეული სტერეოტიპები ხელს უშლის, რომ თავი ბედნიერად იგრძნოს და შვილს მშვიდი ატმოსფერო შეუქმნას. ჩვენს სტატიაში იმ 10 სტერეოტიპის შესახებ გესაუბრებით, რომელიც თანამედროვე მშობლებმა უნდა დაივიწყონ და წარსულში დატოვონ.

  • 1.დანაშაულის შეგრძნება მოუწესრიგებელი სახლის გამო

ბავშვის დაბადების შემდეგ სახლის მოწესრიგება მშობლის ერთ-ერთ მთავარ საზრუნავს წარმოადგენს. ბავშვები იატაკზე დახოხავენ და ყველა ნივთს პირში იდებენ, რის გამოც ჰიგიენას უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება, თუმცა აუცილებელი არ არის სახლში სრულად სტერილური გარემო იყოს. ბავშვის იმუნური სისტემა იმაზე ძლიერია, ვიდრე ეს უფროსებს ჰგონიათ. მშობლებმა ზოგჯერ თავს დასვენების უფლება უნდა მისცენ. სიმშვიდე და კარგი განწყობა ხშირად მოწესრიგებულ სახლზე მნიშვნელოვანია.

  • 2.მცდელობა, რომ ყოველთვის იდეალურად გამოიყურებოდე

ახალბედა დედები ძალიან ბევრს ფიქრობენ იმაზე, თუ როგორ უნდა გამოიყურებოდნენ. ისინი ცდილობენ, რომ არამხოლოდ ბავშვი იყოს იდეალურ ფორმაში, არამედ თავადაც ყოველთვის მოწესრიგებულები იყვნენ, ამასთან არც სახლი დატოვონ უყურადღებოდ. ზოგიერთ დედას ბავშვის გაჩენიდან რამდენიმე თვის მანძილზე ზოგჯერ დღის განმავლობაში შხაპის მიღების დროც კი არ რჩება. ამ შემთხვევაში დედებმა გარკვეულ ხრიკებს უნდა მიმართონ. ბავშვის ძილის დროით ისარგებლონ, ან ბავშვი აბაზანაში შეიყვანონ, როდესაც თავს იწესრიგებენ.

  • 3.გამუდმებით სახლში ყოფნა

გადაწყვეტილება იმის შესახებ, თუ როდის შეიძლება ბავშვის საჯარო სივრცეში გაყვანა, პედიატრმა უნდა მიიღოს და არა ოჯახის ახლობლებმა ან ნათესავებმა. თუ ბავშვი ჯანმრთელია, მასთან ერთად საჯარო სივრცეში გასვლა დაბადებიდან რამდენიმე თვეში შეგიძლიათ. მშობლებმა საკუთარ სურვილებსა და ოცნებებზეც უნდა იფიქრონ. აუცილებელი არ არის ყოველთვის ნათესავების, კეთილმოსურნე ახლობლების და მეგობრების რეკომენდაციებს დაეყრდნოთ.

  • 4.სირცხვილის შეგრძნება ატირებული ბავშვის გამო

ბავშვები საჯარო სივრცეში ხშირად აწყობენ ისტერიკებს. ეს იმას არ გულისხმობს, რომ ისინი საზოგადოებაში არ უნდა გაიყვანოთ. სიტყვები „არ იტირო,“ ბავშვს ხშირად ესმის, როგორც ემოციების გამოხატვის აკრძალვა და ბრძანება, რომ თავი ყოველთვის ბედნიერად იგრძნოს. მშობლებს არ უნდა რცხვენოდეთ იმის, რომ ზოგჯერ ბავშვი მოსაწონად არ იქცევა. ბავშვი ჩვეულებრივი ადამიანია. მას აქვს უფლება დაიღალოს, მოიწყინოს და გაბრაზდეს.

  • 5.სირცხვილის შეგრძნება ბავშვური ქცევის გამოვლენის გამო

ბავშვები ხშირად იმეორებენ მშობლების ქცევებს. ეს გართობის და მხიარულების ჩვევასაც ეხება. თამაშის უნარებს მშობლებთან ერთად გართობა ყველაზე უკეთ ავითარებს და ეს ბავშვის ჩამოყალიბებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.

  • 6.ადრეულ ასაკში ბავშვის განათლებაზე ზრუნვა

მშობლები და ექსპერტები ჯერ ვერ თანხმდებიან იმაზე, უნდა ვასწავლოთ თუ არა ბავშვებს ადრეული ასაკიდან. ამ პროცესს თავისი დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს. მართალია, სკოლაში მისულ ბავშვს ადრეულ ასაკში მიღებული გამოცდილება ეხმარება, თუმცა მცირეწლოვან ბავშვს მეცადინეობა ბავშვობის ბედნიერ წუთებს ართმევს. ნებისმიერი მშობელი თავად წყვეტს, როგორ მოიქცეს ამ შემთხვევაში.

  • 7.რწმენა, რომ შეიძლება იდეალური მშობელი გახდე

იდეალური მშობლობა ნამდვილად არ არის ის მიზანი, რომლისკენაც უნდა მივილტვოდეთ. ამას მშობელი ხშირად მიჰყავს ნევროზულობამდე და ემოციურ გადაწვამდე. არაფერია უცნაური იმაში, რომ დრო ვერ გამონახოთ ყველაფრის გასაკეთებლად და არც იმაში, რომ ყველა წვრილმანზე გაღიზიანდეთ, როდესაც გადაღლილი ხართ.

  • 8.გამუდმებული შიში, რომ მზრუნველობით ბავშვს გაათამამებთ

ჩვილი ბავშვის გათამამება შეუძლებელია. 9 თვემდე ბავშვს უფროსებით მანიპულაციის უნარი არ აქვს. ის მხოლოდ იმ შემთხვევაში ტირის, თუ რაღაც აწუხებს. მაშინაც კი, როდესაც ბავშვი მთელი დღის განმავლობაში ხელში გიჭირავთ, თქვენ მას არ ათამამებთ. ჩვილები თავს დაცულად გრძნობენ, როდესაც მშობელი მათ გვერდით არის.

  • 9.ბავშვისა და საკუთარი თავის ცრემლებამდე მიყვანა აკრძალვებით

ცნობილია, რომ ეკრანთან დროის გატარება ბავშვისთვის საუკეთესო აქტივობად არ მიიჩნევა. მართალია, ბავშვს მულტფილმების ყურებისას გარკვეული ზღვარი აუცილებლად უნდა დაუწესოთ, მაგრამ როდესაც დაღლილი ხართ და გრძნობთ, რომ დაუყოვნებლივ გჭირდებათ მოსვენება, შეგიძლიათ, ნახევარი საათით ბავშვს უფლება მისცეთ საყვარელ ანიმაციას უყუროს, თქვენ კი ამოისუნთქოთ. უკიდურეს შემთხვევებში ბავშვისა და საკუთარი თავის ცრემლებამდე მიყვანას სჯობს ორივე განიტვირთოთ.

  • 10.თავის მოვლაზე უარის თქმა

საკუთარი თავისთვის დროის გამონახვა და განტვირთვა ყველა მშობელს სჭირდება. თუ შესვენებას არ აიღებთ, ეს თქვენზე და პატარაზეც ნეგატიურად აისახება. როდესაც დედა ან მამა გადაწყვეტს, რომ რამოდენიმე საათი საკუთარ თავს დაუთმოს, აჯობებს ბავშვი ბებია-ბაბუასთან, ნათესავთან ან ძიძასთან დარჩეს.

მომზადებულია: ​brightside.me– ს მიხედვით

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს
​მშობლები შვილებს ხშირად იმაზე მეტად ეხმარებიან, ვიდრე საჭიროა. უფროსებმა ბავშვების ნაცვლად არ უნდა იცხოვრონ. ბავშვი უნდა გაიზარდოს და განვითარდეს, მან დამოუკიდებლობა ადრეული ასაკიდანვე უნდა მოიპოვოს....

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,თუკი თავად მშობელი 24/7-ზე სმარტფონით ხელშია, ძალიან რთული იქნება ბავშვის ან მოზარდის დარწმუნება, რომ სხვა სახის აქტივობა უფრო საინტერესო და სასარგებლოა''

,,თუკი თავად მშობელი 24/7-ზე სმარტფონით ხელშია, ძალიან რთული იქნება ბავშვის ან მოზარდის დარწმუნება, რომ სხვა სახის აქტივობა უფრო საინტერესო და სასარგებლოა''

რა უარყოფითი და დადებითი მხარეები აქვს კომპიუტერულ თამაშებს და რა ფსიქოლოგიური პრობლემების წინაშე აყენებს მოზარდებს ვირტუალურ სამყაროში დიდი დროის გატარება? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge - ს კლინიკური ნეიროფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი ესაუბრა. 

- დღესდღეობით, ბავშვები ძალიან დროს ატარებენ გაჯეტებთან, თამაშობენ კომპიუტერულ თამაშებს. რა ნეგატიურ ზეგავლენას ახდენს ეს ბავშვების ფსიქიკაზე?

- კომპიუტერული თამაშები დღეს, გართობის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ფორმაა. ამ სახით განტვირთვას ასევე ძლიერ შეუწყო ხელი არსებულმა ეპიდვითარებამ და იზოლაციის აუცილებლობამ. სახლის პირობებში უფრო რთულია მოძრავი თამაშების ორგანიზება და ზოგჯერ შეუძლებელიც კი, შეზღუდული სივრცის გამო. 

რაც შეეხება ნეგატიურ ზეგავლენას, ამ მხრივ დღეისათვის უკვე ბევრი კვლევის მონაცემი მოგვეპოვება. თუკი შედარებით ადრეული კვლევები ფოკუსირებული იყო კომპიუტერული თამაშებისა და აგრესიის კვლევაზე, უკანასკნელი წლების მონაცემები, ძირითადად ეხება ეკრანთან გატარებული დროის (ამ შემთხვევაში ითვლება, ტელევიზორიც, სმარტფონიც და ნებისმიერი სხვა ეკრანიც) ზეგავლენას ბავშვის და მისი ფსიქიკის განვითარებაზე. 

პირველი რაც უნდა აღინიშნოს, ეს არის დიდი ხნით უმოძრაოდ ჯდომა ეკრანთან. მოძარაობა ბავშვის განვითარების უმნიშვნელოვანესი პირობაა. განსაკუთრებული დატვირთვა, ფიზიკურ აქტივობას აქვს 3 წლამდე ასაკში, სწორედ ამიტომ ამ ასაკის ბავშვებისთვის, ეკრანთან ყოფნა არ არის რეკომენდებული. 

3 წლიდან დასაშვებია მხოლოდ შეზღუდული დროით ეკრანთან ურთიერთობა, ხოლო 6-12 წლის ასაკში არ არის რეკომენდებული მიყოლებით 1 საათზე მეტი ჯდომა ეკრანთან. 

საქმე ის გახლავთ, რომ ფიზიკური აქტივობა პირდაპირ ზეგავლენას ახდენს თავის ტვინის განვითარებაზე და შესაბამისად, მნიშვნელოვნად განაპირობებს ფსიქიკურ განვითარებასაც. სივრცის შესწავლა, რეალურ ობიექტებთან ურთიერთობა სრულიად სხვა გამოცდილებაა და ააქტივებს თავის ტვინის ბევრად მეტ უბანს, ვიდრე ვირტულური რეალობა, რაც უმნიშვნელოვანესია ფსიქიკის ჯანმრთელი განვითარებისათვის. 

აქვე აღვნიშნავდი იმ ფიზიკურ პრობლემებს, რასაც იწვევს კომპიუტერთან ან სმარტფონთან განსაკუთრებით დიდი დროის გატარება ეს გახლავთ ჭარბი წონა, რაც გამოწვეულია ფიზიკური აქტივობის შეზღუდვით და საგრძნობლად გახშირებული ახლომხედველობა. რაც შეეხება, თავის ტვინის განვითარებას და ფსიქიკას. სამეცნიერო კვლევების მონაცემების თანახმად, კომპიუტერული თამაშები, არა მხოლოდ ახდენენ ზეგავლენას თავის ტვინზე, არამედ თავის ტვინის სტუქტურასაც კი ცვლიან!

- ამბობენ, რომ ზოგიერთი თამაში, პირიქით პოზიტიურად აისახება ბავშვის გონებრივ განვითარებაზე. კონკრეტულად რა დადებითი მხარეები შეიძლება ჰქონდეს თამაშებს?

- ყველაზე ხშირად კომპიუტერული თამაშების მიმართ გვხვდება ორნაირი დამოკიდებულება. ან არარეალისტურად დადებითი, ან ხდება ამ სახის აქტივობის დემონიზირება. რეალობა ის არის, რომ მედალს, როგორც ყოველთვის, ორი მხარე აქვს. ნამდვილად არსებობს თამაშები, რომლებიც აუმჯობესებს ისეთ ფსიქიკურ ფუნქციებს, როგორიცაა ყურადღება, მუშა მეხსიერება, გარკვეული ამოცანების გადაწყვეტა. ამ შემთხვევაში, კვლევების მონაცემებით, მოთამაშეები განსხვავდებიან არამოთამაშეებისგან, არა მხოლოდ ფსიქიკური მონაცემებით, არამედ მათი თავის ტვინის აქტივობაც მნიშვნელოვნად განსხვავდება. 

უფრო მეტიც, არსებობს, თერაპიული მიზნით შექმნილი თამაშები, რომელთა დანიშნულებაა ფსიქიკური ფუნქციების განვითარების სიმულირება. ოღონდ აქ უნდა ხაზგასმით აღინიშნოს, რომ ასეთი სახის თერაპია ყოველთვის მიმდინარეობს სხვა მეთოდებთან კომბინაციაში და მხოლოდ კომპიუტერული თამაშებით არ შემოიფარგლება. 

რატომ ხდება ასე? - საქმე ის გახლავთ, რომ ვირტულურად მიმდინარეობს ძალიან სპეციფიკური უნარების გავარჯიშება და მათი გადატანა რეალურ ცხოვრებაში ძალიან შეზღუდულია. რაც ნიშნავს იმას, რომ ხშირად მოთამაშეს შეუძლია საათზე მეტიც კი იყოს ყურადღებით, თამაშის პირობებში, მაგრამ რეალურ ცხოვრებაში ამ ხნის მანძილზე კონცენტრირება სხვა სახის სტიმულებზე არ შეეძლება. ეს ეხება მეხსიერებასაც და სხვა ფუნქციებსაც. 

საერთო ჯამში, შეიძლება ითქვას, რომ თუ მოხდება სწორი თამაშების შერჩევა, შესაბამისი კონტროლი (დროის თვალსაზრისით) და ბავშვის ხელშეწყობა, არ შემოიფარგლოს მხოლოდ ამ სახის გასართობით, რათა არ მოხდეს ინტერესების შევიწროვება, მხოლოდ ვირტუალური რეალობით, ამ აქტივობასაც შესაძლებელია გარკვეული დადებითი ზეგავლენა ჰქონდეს.

- გაჯეტებზე დამოკიდებული ბავშვები ნაკლებად ურთიერთობენ რეალურ მეგობრებთან და ვირტუალურ სამყაროში არიან მოქცეულნი. რა ფსიქოლოგიური პრობლემები შეიძლება შეუქმნას ამან ბავშვებს მომავალში, როდესაც იძულებულნი იქნებიან სოციუმში იყვნენ?

- ცნობილია, რომ კომპიუტერული თამაშები შესაძლოა იწვევდნენ დამოკიდებულებას (ნივთიერებაზე დამოკიდებულების მსგავსად), რაც უფრო მეტად გვხვდება სასკოლო ასაკის ბავშვებთან და მოზარდებთან (ასევე ზრდასრულ პირებთანაც). ეს ფენომენი არის ცნობილი ინტერნეტ თამაშების აშლილობის სახელით- “Internet gaming disorder.”

დამოკიდებულების შემთხვევაში, თავის ტვინში ზიანდება დაჯილდოვების სისტემა. იცვლება იმ სტრუქტურების ფუნქციონირება, რომლებიც უზრუნველყოფს ისეთ ფუნქციებს, როგორიცაა მოტივაცია, სიამოვნების მიღება, ახალი ქცევის დასწავლა. შესაბამისად, იცვლება ქცევაც, ბავშვი იღებს სიამოვნებას ამ სახის აქტივობით, მოტივირებულია მხოლოდ ეს მოქმედება განახორციელოს და ძალიან უჭირს ახალი უნარ-ჩვევების ათვისება და სხვა ინტერესების გაჩენა. 

კომპიუტერული თამაში სიამოვნების ნეიროტრანსმიტერის დოფამინის გამოყოფას უწყობს ხელს, მსგავსი ეფექტი აქვს სტიმულანტების ინტრავენურ შეყვანასაც, როგორიცაა ამფეტამინი, რაც თავის მხრივ იწვევს იმას, რომ ამ ნივთიერების ბუნებრივი გამოყოფა (კომპიუტერული თამაშის გარეშე) იკლებს. შესაბამისად, თამაშის გარეშე ბავშვს ან მოზარდს აქვს დაქვეითებული გუნება-განწყობილება და ბუნებრივია, ეს ამძაფრებს ლტოლვას თამაშის მიმართ. თამაშებზე ადიქცია აღწერილია სადიაგნოსტიკო და დაავადებათა სახელმძღვანელოებში „Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5)“ და „11th Revision of the International Classification of Diseases (ICD-11)“.

ასეთი მდგომარეობა ხასიათდება შემდეგი პრობლემებით:

  • ინტერესთა შევიწროვება - აინტერესებს მხოლოდ თამაში;
  • ატარებს ძალიან დიდი დროს კომპიუტერთან- ათენებენ ღამეებს;
  • აღკვეთის მდგომარეობის განვითარება - გაღიზიანება, შფოთვა, აგრესია, როდესაც არ აქვთ წვდომა თამაშზე (არ აქვს მნიშვნელობა რა მიზეზით);
  • ტოლერანტობა - კომპიუტერთან სულ უფრო მეტი დროის გატარების მოთხოვნილება;
  • ტყუილები და უპასუხისმგებლობა - მალავენ რამდენი ხანი ითამაშეს, არ ასრულებენ სხვა ვალდებულებებს (მეცადინეობა, პირადი სივრცის მოწესრიგება);
  • თამაშის გამოყენება შვების მიღების მიზნით, თუ ბავშვი არის ცუდ ხასიათზე, განაწყენდა, გაუცრუვდა იმედები;
  • კარგავენ მეგობრებს, უცივდებათ ახლობლებთან ურთიერთობა, რადგან მხოლოდ ამ ინტერსით არიან შეპყრობილნი.

- რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ შვილებს ასეთ დროს?

- რიგ ქვეყნებში, მაგალითად, ჩინეთი, სამხრეთ კორეა, აღნიშნული მდგომარეობა უკვე განიხილება, როგორც დამოკიდებულების სახე და შესაბამისად, არსებობს თერაპიული პროგრამებიც.

დახმარების ყველაზე კარგი გზა არის პრევენცია. მშობლის ამოცანა არის ბავშვის ეკრანთან გატარებული დროის და შინაარსის კონტროლი. ეს ეხება არა მხოლოდ თამაშებს, არამედ სოციალურ ქსელებსაც. რადგან ემოციური ინტელექტის განვითარებისათის ბავშვს სჭირდება რეალური სიტუაციები და არა ვიტუალური პლატფორმა. 

მშობელმა უნდა უზრუნველყოს მრავალფეროვანი გარემო და შესთავაზოს გართობის სხვა ალტერნატივები. ძალიან მნიშვნელოვანია პირადი მაგალითი, თუკი თავად მშობელი 24/7-ზე სმარტფონით ხელშია, ძალიან რთული იქნება ბავშვის ან მოზარდის დარწმუნება რომ სხვა სახის აქტივობა უფრო საინტერესო და სასარგებლოა. ბავშვები სწავლობენ მოდელირებით, ამიტომ პირველ რიგში მშობლებმა უნდა მივცეთ ჯანსაღი ცხოვრების წესის მაგალითი. ფიზიკური აქტივობა და გარე სივრცეში გართობა (მათ შორის მშობლებთან ერთად) უნდა იყოს ბავშვის ცხოვრების აუცილებელი ნაწილი. 

განვითარებულ ქვეყნებში არის ძალიან კარგი ტრენდი ,,დიჯითალ დეტოქსი“, როდესაც შაბათ-კვირას მთელი ოჯახი ატარებს გაჯეტების გარეშე. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ამის გათვალისწინება, დღეს, როდესაც ძირითადმა საქმიანობამ და სწავლა-განათლებამაც ვირტუალურ სოვრცეში გადაინაცვლა, დატვირთვა თვალებზე, უმოძრაობა დიდი გამოწვევა გახდა. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მშობლემა უზრუნველყონ ეკრანის გარეშე გართობა და ფიზიკური აქტივობა.

იმ შემთხვევაში, თუ ბავშვს უკვე უვლინდება ზემოთ ჩამოთვლილი ქცევითი პრობლემები, საჭიროა მივმართოთ სპეციალიტს და გავიაროთ კონსულტაცია.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად