Baby Bag

​რას ნიშნავს ბავშვისთვის ჩახუტება და რა ნეგატიური ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს პატარაზე მისმა ნაკლებობამ?

​რას ნიშნავს ბავშვისთვის ჩახუტება და რა ნეგატიური ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს პატარაზე მისმა ნაკლებობამ?

რას ნიშნავს ბავშვისთვის ჩახუტება და რა ნეგატიური ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს პატარაზე მისმა ნაკლებობამ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.

- ქალბატონო ლელი, რას ნიშნავს პატარებისთვის ჩახუტება?

- ადამიანები სამყაროს აღიქვამენ 5 გრძნობის ორგანოს მეშვეობით, როგორებიცაა: მხედველობა, სმენა, გემო, ტაქტილური შეხება და ყნოსვა. ფიზიკური შეხება წარმოადგენს ერთ-ერთ მნიშვნელოვან კომპონენტს, რომელიც ხელს უწყობს გარე სამყაროსთან ურთიერთობას. მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანები საკუთარ მდგომარეობას სიტყვებით გადმოვცემთ, შეხებით ვაწვდით სხვა ადამიანებს ინფორმაციას საკუთარი ემოციებისა და განწყობის შესახებ. მუცლად ყოფნის პერიოდშიც კი ნაყოფს ესმის დედის ხმა და შეხებაზე რეაგირებს მოძრაობით. როდესაც არის ემოციური კონტაქტი, ბავშვი უფრო მშვიდი იბადება. რა თქმა უნდა, ბავშვისთვის მნიშვნელოვანია იმ საჭიროებების დაკმაყოფილება, როგორებიცაა: ჭამა, ჩაცმა, განათლების მიცემა და სხვა, თუმცა გაცილებით მნიშვნელოვანია ბავშვის ემოციურ განვითარებაზე ზრუნვა. მან უნდა იგრძნოს, რომ უყვართ.

ჩახუტება - ეს არის ფიზიკური სიახლოვის ფორმა, რომლის მეშვეობითაც ადამიანები ერთმანეთის მიმართ გამოხატავენ დადებით ემოციებს - სიყვარულს და სითბოს, ეს სჭირდება, როგორც ბავშვს, ისე ზრდასრულ ადამიანს იმისათვის, რომ თავი იგრძნოს კომფორტულად, მშვიდად და ჰქონდეს პოზიტიური განწყობა.
ჩახუტება გავლენას ახდენს ადამიანის ფიზიკურ და ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე.
ჩახუტების დროს აქტიურდება თავის ტვინის ქერქქვეშა სტრუქტურები. ხდება ოქსიტოცინის და დოფამინის გამოყოფა, რომელიც პასუხისმგებელია ემოციურ და ფიზიკურ მდგომარეობაზე, შესაბამისად, მცირდება ტკივილის, სტრესის და შფოთვის დონე. ამ დროს სტაბილურდება გულ-სისხლძარღვთა და სასუნთქი სისტემის მუშაობა.
​ბავშვები, რომლებიც იზრდებიან თბილ და მშვიდ გარემოში, სადაც ერთმანეთს ეფერებიან, ეხუტებიან, გამოხატავენ სიყვარულს, უფრო მეტად ემპათიურები არიან, აქვთ მაღალი თვითშეფასება, უადვილდებათ განცდებთან და სტრესთან გამკლავება, შეუძლიათ საკუთარი ემოციების რეგულაცია. ჩახუტება და შეხება იწვევს უსაფრთხოების და დაცულობის განცდას, ბავშვი ფიქრობს, რომ ის მნიშვნელოვანი, სასურველი ადამიანია და უყვართ.

​- თუკი მშობელი არასდროს ეხუტება ბავშვს, რა ნეგატიური ზეგავლენა შეიძლება ჰქონდეს ამას ბავშვზე?

​- ბავშვს, რომელსაც აქვს სიყვარულის და სითბოს ნაკლებობა, უუარესდება ნერვული სისტემის მუშაობა, ორგანიზმში გამოეყოფა სტრესის ჰორმონი კორტიზოლი. თუ ბავშვს უწევს დიდი ხნის განმავლობაში ნეგატიურ ემოციებში ყოფნა, აღნიშნული ჰორმონი გავლენას ახდენს მის ფიზიკურ და ფსიქიკურ მდგომარეობაზე, ქვეითდება იმუნური სისტემა, გავლენას ახდენს მეხსიერებაზე და ვერბალურ უნარებზე. თავს გრძნობს მარტოსულად, არის ჩაკეტილი და შესაძლებელია მომავალში გაუჭირდეს ურთიერთობები ან დაკარგოს რეალობის შეგრძნება. მათ არ შეუძლიათ გასცენ სიყვარული სხვის მიმართ, არიან აგრესიულები, გაღიზიანებულები, ზრდასრულობაში შესაძლებელია, ჰქონდეთ სიცარიელის შეგრძნება ან განუვითარდეთ ადამიანების შიში, რაც შეიძლება იყოს დეპრესიის გამომწვევი მიზეზი. ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ მშობლები, რაც შეიძლება ხშირად ჩაეხუტონ თავიანთ შვილებს, ყველა ბავშვისთვის მნიშვნელოვანია თბილი, მეგობრული გარემო, რომ მასზე ზრუნავდნენ და უყვარდეთ.

​- როდესაც ბავშვს უცნობები ეხუტებიან, ამ დროს როგორ უნდა დავარიგოთ, მივცეთ ჩახუტების უფლება თუ არა?
- ზრდასრულისთვისაც და ბავშვისთვისაც, რა თქმა უნდა, უსიამოვნოა უცხო ადამიანის მხრიდან ჩახუტება, განსაკუთარებით, ბავშვებში, ამ დროს, გამოიყოფა სტრესის ჰორმონი კორტიზოლი. ისედაც ჩახუტება გვსიამოვნებს ახლოებლი და ჩვენთვის ნაცნობი ადამიანისგან.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა ხდება, როდესაც ბავშვის სურვილს, რომ დედას ეთამაშოს, მშობელი აიგნორებს?

ფსიქოლოგი მზიკო დალაქიშვილი„სხვა შუადღეში“ თამაშის მნიშვნელობის შესახებ საუბრობს და მის შემეცნებით დანიშნულებას უსვამს ხაზს:

„ერთ-ერთ ბავშვს ჰკითხეს, რა არის თამაში. ყოველთვის საინტერესოა, თვითონ ბავშვი როგორ ახასიათებს თამაშს. ბავშვმა იფიქრა და უპასუხა: „ეს არის პროცესი, სადაც არ გეუბნებიან, რა უნდა გააკეთო, სადაც შენ ხარ შენ.“ თამაში არის პროცესი, რომელშიც ადამიანი პოულობს საკუთარ თავს, საკუთარ სამყაროს ეხება, საკუთარი სამყაროს შეხებით ეხება გარესამყაროს, გარესამყაროსთან ურთიერთობით უკეთ ეცნობა საკუთარ თავს და საკუთარ ადგილს ცხოვრებაში.“

მზიკო დალაქიშვილის თქმით, მშობლის პირველი კონტაქტი ბავშვთან მის განვითარებაზე უდიდეს ზეგავლენას ახდენს:

„კონტაქტი არის ყველაზე მნიშვნელოვანი, პირველი კონტაქტი, ბავშვი რომ დაიბადა და თვალები გაახილა, როგორ დახვდი შენ: მომღიმარი სახით დახვდი? მოანდომე მას შენთან ურთიერთობა? პირველივე წუთებიდანვე უმნიშვნელოვანესია, როგორი ენერგეტიკით, როგორი განწყობით დავხვდებით ბავშვს. ბავშვი სანამ საუბარს დაიწყებს, რაღაც ბგერებს გამოთქვამს, ეს უკვე თამაშია. აქედან იწყება ყველაფერი. შენზეა დამოკიდებული ბავშვი „აღუს“ რომ გეტყვის, პასუხს გასცემ, თუ იგნორს გაუკეთებ, იმიტომ, რომ სხვა საქმე გაქვს. „აღუზე“ საპასუხო რეაქციით იწყება ბავშვის სურვილი იკონტაქტოს თუ არ იკონტაქტოს გარემოსთან.“

მზიკო დალაქიშვილი აღნიშნავს, რომ მშობლის მხრიდან ბავშვის თამაშის სურვილის უგულებელყოფა მასზე ნეგატიურ ზეგავლენას ახდენს:

„არსებობს ვიდეოები, თუ როგორი შედეგები მოჰყვება, როდესაც ბავშვის სურვილს, რომ დედას ეთამაშოს, მშობელი აიგნორებს. რა ხდება ასეთ დროს? დედა ხედავს ბავშვის მოთხოვნილებას და ის წყვეტს მასთან კავშირს. რა ემართება ამ დროს ბავშვს? მას ეცვლება მიმიკა, აბსოლუტური ტრანსფორმაცია ხდება მის სამყაროში. ის გარემოზე ბრაზდება და ნელ-ნელა იკეტება. ამ ჩაკეტვას ისევ თამაში შველის. დედა რომ ისევ უღიმის, გარემოდან მიდის სტიმული და ბავშვი უბრუნდება სამყაროს.“

„თუ მშობელს არასდროს სცალია და ბავშვის თამაშის მოთხოვნილება არ კმაყოფილდება, ასეთ დროს ბავშვები მაინც პოულობენ გამოსავალს და თვითონ იწყებენ თამაშს. ბავშვმა რომ თამაში შეძლოს, მას, პირველ რიგში, შეგრძნება სჭირდება. შეგრძნება იწყება კონტაქტით. თუ დედას ხელში არ უჭირავს და არ იცის შეხება, როგორ გადავიდეს შემდეგ ეტაპზე? დიდი მნიშვნელობა აქვს ატმოსფეროს, რომელსაც ვუქმნით ბავშვს. ბევრ მშობელს აქვს მოთხოვნილება, რომ რაც შეიძლება მეტი სათამაშო ჰქონდეს ბავშვს. სულ რომ არ უყიდოთ ბავშვს სათამაშოები და ქვიშაში რომ იყოს, სადაც გარშემო ხეებია, ერთი ადამიანი მაინც რომ ჰყავდეს, ვისაც აღმოჩენებს გაუზიარებს, ის მაინც გააკეთებს აღმოჩენებს. თითოეული აღმოჩენის შემდეგ ბავშვის წარმოსახვა ფართოვდება. რაც მთავარია, ბავშვი თამაშის დროს არის შემოქმედი. სიტუაციიდან გამომდინარე ის იწყებს შემოქმედებით აზროვნებას,“ - აცხადებს მზიკო დალაქიშვილი.

წყარო:​ სხვა შუადღე

წაიკითხეთ სრულად