შეცდომებს ყველა ადამიანი უშვებს. დედებიც ბავშვებთან ურთიერთობისას ხშირად უშვებენ შეცდომას და საკუთარ შეცდომებზე სწავლობენ. ბევრ შეცდომას უშვებენ ბავშვებიც. ისინი თითქმის ყოველდღიურად ავლენენ ნაკლებად მოსაწონ ქცევას, როდესაც იზრდებიან და ვითარდებიან. როდესაც ბავშვი შეცდომას უშვებს, მთავარია, რომ მან თავი უფროსებთან კომფორტულად იგრძნოს და შეცდომის აღიარება არ გაუჭირდეს. მშობლებმა შვილებს ყველანაირი პირობა უნდა შეუქმნან იმისთვის, რომ მათ საკუთარ შეცდომებზე ღიად ისაუბრონ.
რატომ არის ასეთი რთული იმის აღიარება, რომ რაღაც გვეშლება? მშობლები ბავშვებს შეცდომებზე ღიად მიუთითებენ და მათ ხმამაღლა ადანაშაულებენ. ბავშვები კი პასუხისგმებლობის არიდებას ცდილობენ. ეს ნორმალური რეაქციაა, რადგან ადამიანი გაურბის ღიად საუბარს იმაზე, რომ მას რაღაც შეეშალა. ბავშვები აწმყოში ცხოვრობენ. ისინი დაშვებულ შეცდომას სწრაფად ივიწყებენ და მასზე რეფლექსია უჭირთ.
ბავშვმა რომ შეცდომის აღიარება ისწავლოს, მას მშობლისგან სათანადო მოდელი უნდა ჰქონდეს. ბავშვები ყველაფერს აკვირდებიან. ისინი ხედავენ, რომ დედა მათთან მიმართებაში ზოგჯერ შეცდომას უშვებს, თუმცა ამას არ აღირებს. თუ ბავშვი ხედავს, რომ დედამ დაშვებული შეცდომა აღიარა, ის თავს კომფორტულად გრძნობს. ეს მაშინაც ასეა, როდესაც დედა უმიზეზოდ გაუბრაზდა ბავშვს და ზედმეტი სიმკაცრე გამოიჩინა მის მიმართ.
ბავშვებს შეცდომის აღიარება ხშირად აშინებთ კიდეც, რადგან ფიქრობენ, რომ ეს მათ ზედმეტ პრობლემებს შეუქმნის. როდესაც ბავშვის შეცდომაზე საუბრობთ, სიმკაცრეს ნუ გამოიჩენთ. ამგვარად ის მიხვდება, რომ საკუთარი შეცდომის აღიარებაში საშიში არაფერია და ამაზე დედასთან მშვიდად ლაპარაკი შესაძლებელია.
ბავშვი გულახდილობას თუ გამოიჩენს და შეცდომას აღიარებს, ნაცვლად იმისა, რომ მას მკაცრად ესაუბროთ, გულწრფელობისთვის შეაქეთ. ბავშვს უთხარით, რომ მისი სიმამაცე დასაფასებელია და შეცდომის აღიარება კარგი საქციელია. ამის შემდგომ კი აუხსენით, თუ რატომ იყო მისი ქცევა მიუღებელი და რა გაკვეთილი უნდა მიიღოს დაშვებული შეცდომისგან. ბავშვთან ერთად განიხილეთ, რა უნდა გაეკეთებინა მას სხვაგვარად. ბავშვს თქვენი იდეები არ შესთავაზოთ. ეცადეთ, რომ საუბრით ის სწორ პასუხამდე მიიყვანოთ. გახსოვდეთ, შეცდომები სწავლისა და განვითარებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
,,ყველაფრის იუმორში გადატანა მეგობრულ ურთიერთობას შესაძლოა აძლიერებდეს, მაგრამ ქორწინებაში არამომგებიანია''
სიცილისა და დაცინვის თემაზე ფსიქოლოგმა გაგა ნიჟარაძემ პირველი არხის გადაცემაში ,,დღის კოდი'' ისაუბრა.
,,სიცილის წარმომავლობაზე დიდი კამათი იყო, ბევრ ადამიანს „უმტვრევია“ თავი. ითვლებოდა რომ სიცილსა და იუმორზე მონოპოლია ადამიანს აქვს, მაგრამ ამ ბოლო დროს აღმოაჩინეს, რომ მთლად ასე არ არის. უმაღლეს მაიმუნებში - შიმპანზეს, ორანგუტანგს, გორილას აქვთ იუმორის მსგავსი რამ, იცინიან ღიტინის დროს, სპეციფიკურ გამომეტყველებას ღებულობენ უწმაწურ ქმედებებზე, რომელსაც თვითონვე აკეთებენ და უხარიათ. რა თქმა უნდა, მას შემდეგ იუმორმა ფორმირება განიცადა და ბევრი მოსაზრება არსებობს თუ რატომ განვითარდა. პირველი, ეს არის სტრესის მოსახსნელი საშუალება და მეორე, ფლირტი. იუმორის მქონე ადამიანები, განსაკუთრებით მამაკაცები, წარმატებით სარგებლობენ საწინააღმდეგო სქესთან.''
გაგა ნიჟარაძის თქმით, ითვლება, რომ ადამიანს იუმორი უჩნდება პირველი წლის ბოლოდან. როდესაც ერთი წლის ბიჭი ან გოგო ხედავს, რომ დედამისი მის საწოვარიან ბოთლს იღებს და ვითომ სვამს, ამაზე ეღიმება. ესე იგი, ის ხედავს შეუსაბამობას, შეუსაბამობა კი აუცილებელი ნიშანია იუმორისა. ერთი ფრანგი ფსიქოლოგი აღწერს შესანიშნავ ამბავს. ზაფხულის დილაა, ის ზის თავის ოთახში და შემოდის მისი პატარა შვილიშვილი, სამი წლის გოგო. მიდის და ეუბნება- „ბაბუ, საღამომშვიდობისა“ (ამ დროს დილაა) და ამაზე ბავშვი იცინის. ეს არის დიდი ნაბიჯი ადამიანის განვითარებაში, როდესაც ის ხვდება, რომ შეუძლია გადატრიალების შექმნა სამყაროში, თავისი სიტყვით. ანუ, შეუძლია თქვას დილით - საღამომშვიდობის და ამით არ დაინგრევა ქვეყანა.
,,როდესაც ადამიანი ცუდ მდგომარეობაშია და ამ დროს, იუმორს არ კარგავს, ეს მის თავისუფლებაზე მეტყველებს. ცნობილ პოეტს, ფრანცუა ვიიონს ჩამოხრჩობა მიუსაჯეს და მან სიკვდილის წინ დაწერა - „რას იწონის ჩემი ტანი, ხვალ ჩემი კისერი გაიგებს“- ამას რომ დაწერ სიკვდილის წინ დიდი შინაგანი თავისუფლების მატარებელი უნდა იყო.''
როგორც ფსიქოლოგი აღნიშნავს, იუმორის გრძნობა არის ინდივიდუალური. სად გადის ზღვარი არ ვიცი, ვიღაცას აქვს, ვიღაცას არა. აი მაგალითად, მე წამიკითხავს ნაწარმოები, რომელიც თურმე იუმორისტულად არის დაწერილი, მაგრამ ვერ მივხვდი, გერმანული იუმორია ასეთი. ასევე, ეთნიკური იუმორიც თავისებურია, ის რაც ერთ ადგილას სასაცილოა, მეორეგან სრულიად შეუსაბამოა.
,,ხშირად, იუმორი არის თავდაცვის საშუალება. აი, ახლა მე რომ ჩამოვვარდე ამ სკამიდან, შევეცდები გავიცინო, რადგან ამ მარცხის გადაფარვას იუმორით შევძლებ. მაგალითად, საშუალო ასაკის მასწავლებელი, რომელიც მარტოა სახლში და დაჯდომის დროს ჩაუტყდა სკამი, არაფერს იტყვის, შეიძლება ქმარი მოიხსენიოს, რატომ არ იყიდა სკამიო და ა.შ. ის არ ეცდება იუმორი შემოიტანოს მოქმედებაში. ასევე იქნება პირველ კლასელებთან, რადგან ამ ბავშვების წინ ეს მარცხი მის თვითშფასებას ზიანს არ მიაყენებს, მაგრამ თუ იგივე მოხდა თანამშრომლების თანდასწრებით, მაშინვე დაიწყებს სიცილს,'' - დასძინა გაგა ნიჟარაძემ.
რამდენად შეიძლება დაცინვა იყოს მსუბუქი?
,,თუ რომის პაპს დასცინებ - ერთია და თუ შენს მეგობარს - მეორე. ყველაფრის იუმორში გადატანა მეგობრულ ურთიერთობას შესაძლოა აძლიერებდეს, მაგრამ ქორწინებაში არამომგებიანია. თუ პრობლემა იუმორში გადაჰყავს ქმარს, ცოლი ამას ვერ გაუგებს. ასე რომ, იუმორს თავისი ადგილი აქვს.
ასევე, არსებობს შავი იუმორი, როდესაც ვიცინით ისეთ რამეზე, რაზეც არ უნდა ვიცინოდეთ. შავი იუმორის განსაზღვრებაა ასეთი, რომ ის ჰგავს ფეხებს, ზოგს აქვს, ზოგს არა. ცნობილია, რომ შავკანიანები, შავკანიანების შესახებ ანეგდოტებზე არანაკლებად იცინიან, ვიდრე თეთრკანიანები. ეს იმის მაჩვენებელია რომ ორ ერს შორის გარკვეული დაძაბულობა არსებობს, მაგრამ სერიოზული არა. აი, ოსური ანეგდოტები იმ დღეს მოისპო, როდესაც ცხელ ფაზაში გადავიდა ქართულ-ოსური ურთიერთობები.
ბატონი ზიგმუნდ ფროიდი ამბობდა, რომ ანეგდოტის სამი ძირითადი თემა არსებობს: სექსი, ტუალეტი და პოლიტიკა. დიდი ხანია აღარ გამიგია პოლიტიკაზე ანეგდოტები (როგორც ორთქლის გამოშვების საშუალება), რაც შეიძლება იმის ნიშანი იყოს რომ არ ვართ ისე ცუდად, რომ ეს დაგვჭირდეს. ადამიანს, რომელსაც თვითონ უფლებები დათრგუნული აქვს და არ არის კარგად, ყველაზე ძლევამოსილი ფიგურა გამოჰყავს ისე, როგორც იდიოტი.''
,,ინტერნეტის დიდი ჭია არ ვარ და კარგად არ ვიცნობ ამ სამყაროს, მაგრამ შემიძლია ვთქვა, რომ როდესაც პასუხისმგებლობა მოხსნილია (ანონიმურობიდან გამომდინარე), ადამიანი აკეთებს უფრო უარყოფითს, ვიდრე მაშინ როდესაც ეშინია რომ გამოიჭერენ.''
