Baby Bag

„გააცანით თქვენი თავი შვილებს, გაიცნონ თქვენი სიღრმე, თქვენი წარსული,“ - შალვა ამონაშვილი

„გააცანით თქვენი თავი შვილებს, გაიცნონ თქვენი სიღრმე, თქვენი წარსული,“ -  შალვა ამონაშვილი

აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა სახლში დარჩენილ ბავშვებთან ერთად დროის საინტერესოდ გატარებისთვის მშობლებს მეტი გულახდილობისკენ მოუწოდა. მისი თქმით, უფროსებმა შვილებს საკუთარი თავი უკეთ უნდა გააცნონ:

„ჩემო ძვირფასებო, ახლა ისეთი დრო დაგვიდგა, ​როდესაც ბავშვი უფრო დიდხანს არის სახლში. ვუყურებთ როგორ მიეჯაჭვა კომპიუტერს, როგორ იქცევა და ა.შ. ბავშვიც უფრო დიდხანს შემოგვყურებს ჩვენ. ერთობის სიძნელე რაღაც პრობლემად იქცევა ჩვენთვის. ბავშვები ისე არ იქცევიან, როგორც ჩვენ გვინდა, მაგრამ ბავშვებს რომ ჰკითხოთ, არც მშობლები იქცევიან ისე, როგორც მათ უნდათ. რა გავაკეთოთ ჩვენ, ვისარგებლოთ ამ მდგომარეობით თუ ჩავყვეთ, რაც არის ეს არის?! უნდა ვისარგებლოთ, რასაკვირველია. პირველ რიგში, რას გირჩევდით, იცით?! გააცანით თქვენი თავი თქვენს შვილებს. გგონიათ, რომ თქვენი შვილები გიცნობენ თქვენ? რას ფიქრობთ, როგორ ცხოვრობთ, რა განცდები გაქვთ, საითკენ გინდათ წაიყვანოთ ოჯახი, ​ცხოვრებისგან რა გინდათ მიიღოთ, რას ვერ იღებთ და რა წარმატებას ელით, გგონიათ, რომ ეს იციან თქვენმა ბავშვებმა?! მათ ეს არ იციან. იციან, რომ მამა ხარ, დედა ხარ, ხან კანფეტებით გაახარებ, ხან საყიდლებით და ა.შ.“

შალვა ამონაშვილის თქმით, მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვმა მშობელი სიღრმისეულად გაიცნოს:

„გააცანით თქვენი თავი შვილებს, გაიცნონ თქვენი სიღრმე, თქვენი მშობლები გაიცნონ, თქვენი წარსული გაიცნონ, ფესვები უნდა გაიცნონ, გვარი გაიცნონ თქვენი. მე არ ვიცი ამას როგორ გააკეთებთ. ​ლექციები კი არ უნდა უკითხოთ ბავშვს, მაგრამ რაღაც საუბრები ჩაუტაროთ. ქუჩაში გაისეირნებთ თუ პარკში, ელაპარაკეთ ამაზე ბავშვებს, რომ ბავშვმა პირი დააღოს და თქვას: „მამა, შენ ასეთი რაღაცები გქონია ცხოვრებაში, ასეთი განცდები გქონია?! დედა, რამდენისთვის გაგიძლია შენ თურმე?!“ მამებისთვის ბიჭები პირველი მეგობრები არიან. სხვა მეგობრები, რომლებიც თქვენ გყვანან, მეორადია. დედებისთვის ქალიშვილები პირველი დობილები არიან. სხვა დობილებმა მეორე ადგილზე გადაინაცვლონ.“

შალვა ამონაშვილმა მშობლებს ურჩია, ბავშვებს კეთილშობილური ქცევის მაგალითი ხშირად მისცენ:

„არ ეცადოთ, რომ ბავშვი თქვენს ჭკუაზე ატაროთ. ახლა არ მკითხოთ, მაშ თავის ჭკუაზე იაროსო?! ​არც თქვენს ჭკუაზე უნდა ატაროთ ბავშვი და არც თავის ჭკუაზე. მარტო დაანახეთ რაც შეიძლება ბევრი კეთილშობილი ქცევა, დაანახეთ თქვენი მოთმინება, თქვენი სიყვარული, თქვენი განცდები. უჩვენეთ ეს, ნახოს ბავშვმა, როგორ აკეთებთ თქვენ მის მაგივრად საქმეს, როგორ ჩაიკარით თქვენ გულში მისგან შეურაცხყოფა. მან ეს უნდა დაინახოს ბევრი, რომ თავის სინდისს მიადგეს ბოლოს. უცბად კი ვერ მიადგება, ათასი მაგალითი უნდა დაინახოს, ათასჯერ მარცხი უნდა განიცადოს, რომ ერთხელ თქვას, თურმე რა დედა მყოლიაო, სირცხვილი არ არის, ასე რომ ვიქცევიო?! ხდება ხოლმე ასეთი რამ. მე ჩემს ბავშვობაში ეს ბევრჯერ განვიცადე. ამან უფრო გამზარდა, ვიდრე ვიღაცების თითის ქნევამ. ბავშვები არ ატაროთ თქვენს ჭკუაზე, მათაც მოუსმინეთ, როგორც თქვენ გინდათ, რომ მოგისმინონ. დაჰყევით ზოგჯერ მათ ნებას.“

შალვა ამონაშვილის თქმით, ბავშვებისთვის ხმაური ცხოვრების წესია, რაც მშობელს არ უნდა აღიზიანებდეს:

„ბავშვების ხმაურს უნდა გაუძლოთ. როდესაც ორი ბავშვია სახლში, რასაკვირველია, რაღაც ძვრები იწყება. თუ სამია, მთელი მიწისძვრაა. ოთხი და ხუთი ბავშვი თუა, ამოიფრქვევა ყველაფერი. ​ბავშვები იმიტომ კი არ ხმაურობენ და ყვირიან, რომ თქვენ ნერვები მოგიშალონ. ეს მათი ცხოვრების წესია. ამ ცხოვრებაში ისინი ადამიანები ხდებიან. ეს ყველაფერი არ დაიწუნოთ. არ თქვათ: „ახლავე ხმა ჩაიკმიდეთ, ოთახებში შებრძანდით!“ კარგია, რომ მამამ მათთან ერთად იცელქოს, იხმაუროს. დედა ვითომ აწყნარებს. ეს ყველაფერი პედაგოგიკაა. ჩაჰყევით ბავშვების ქცევა-ყოფას, შეერიეთ მათში. ბავშვი გახდით, რომ იმათ მამა დაინახონ თქვენში. ვიდრე თქვენ ბავშვობას არ დაიწყებთ ბავშვთან, ის თქვენ როგორც მამას ვერ დაგინახავთ. იქნებით მხოლოდ კაცი, რომელიც იმუქრება, ბრაზობს და პირველი სიტყვა მასზეა მინდობილი. ასეთ მამას რაღაც დროს შვილი გაექცევა, დაშორდება.“

შალვა ამონაშვილმა აღნიშნა, რომ ბავშვებთან ერთობლივი საქმიანობა და მათთან ერთად თამაში, ურთიერთობას მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს:

„გამონახეთ ერთობლივი საქმიანობის გზები. თამაშობთ თქვენს შვილებთან ჭადრაკს?! ხან უნდა შეეხვეწო: „​შვილო, დავიღალე, აღარ შემიძლია, მოდი, ჭადრაკი მეთამაშე. დამეხმარე რა, შენი ჭირიმე!“ ვითომ იმას იშველიებთ. გაისეირნეთ ბავშვთან ერთად, მონახეთ რაღაც მშვიდი ადგილი, რაღაც ეჩურჩულეთ ერთმანეთს, რაღაცები გაანდეთ. ერთად გადით სადღაც, დაიკარგეთ ტყეში.“

„მიხედეთ იმასაც, რამდენად ნამდვილად მამები ხართ და დედები ხართ. ახლანდელი ბავშვი სინათლის ბავშვიაო, იტყვიან ხოლმე. ​სხვა ჯიშის ბავშ​ვები იბადებიან ახლა. ამ სხვა ჯიშის ბავშვებს სხვანაირი მამები და დედები უნდათ. თუ ბავშვს ხშირად უქნევთ თითს, არ ვარგა, თუ ხშირად ეუბნებით: „არა,“ არ ვარგა. საჭიროა მეგობრობა, სულიერი ერთობა. როდესაც სულიერი ერთობა გაქვთ, მამის ნახევარი სიტყვაც კანონი ხდება,“ - აღნიშნულ თემებზე შალვა ამონაშვილმა „ამონაშვილის აკადემიის“ პირდაპირ ეთერში ისაუბრა.

წყარო: ​ამონაშვილის აკადემია

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„ბავშვები უკვე ზღვარზე არიან, თუ ჩვენც მივემატეთ მათ, რა ვითარება შეიქმნება ოჯახში?! რომ ა...
​აკადემიკოსი შალვა ამონაშვილი პანდემიის პირობებში მშობლებსა და მასწავლებლებს ბავშვებთან ურთიერთობის გაუმჯობესებისთვის საინტერესო რჩევებს აძლევს. ის აღნიშნავს, რომ კორონავირუსის პანდემიის პირობებში მაქ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

ოჯახის როლი მომავალი თაობის აღზრდაში

ოჯახის როლი მომავალი თაობის აღზრდაში

ოჯახი და ოჯახური აღზრდა ადამიანის სოციალიზაციის მიკროფაქტორთა სიაში უპირველესია და ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია. იგი მომავალი თაობის სოციალიზაციის ყველაზე მძლავრი ინსტიტუტია, სადაც ხდება მოზარდი თაობის ჩამოყალიბება.

ოჯახი ვალდებულია, ბავშვს მთელი ცხოვრების გზაზე „სამყოფი“ აღზრდა მისცეს. ოჯახის პასუხისმგებლობა ჯერ კიდევ ბავშვის მუცლად ყოფნის პერიოდიდან იწყება და ცხოვრების ბოლომდე გრძელდება. სკოლამდე მთელი პასუხისმგებლობა ოჯახს ეკისრება, თუმცა სკოლის პერიოდში და შემდგომაც ეს ფუნქცია სრულიადაც არ კნინდება, პირიქით, კიდევ უფრო იზრდება. ასე რომ, როგორც უკვე აღვნიშნე, ოჯახი ბავშვისთვის ყველაზე პირველი და უმთავრესი სკოლაა. ცხადია ყველა მშობლის სურვილია, აღვზარდოთ ჯანსაღი შვილები-ჯანსაღი სხეულით, ჯანსაღი ფსიქიკით და ჯანსაღი ურთიერთობებით, რაც დღეისდღეობით საკმაოდ გართულებულია, თუმცა მშობლებს ვურჩევდი, სერიოზულად მოეკიდონ შვილების აზრებს და გრძნობებს, დაინტერესდნენ მათი საქმიანობით, იდეებით, პრობლემებით, აჩვენონ, რომ მათთვის მნიშვნელოვანია ყველაფერი, რასაც ისინი ფიქრობენ და აკეთებენ, წაახალისონ, ხაზი გაუსვან იმას, რაც კარგად გამოსდის და არა იმას, რაც არ გამოსდის, ასწავლონ ბავშვს ზრუნვა, ზრუნვა მშობლებსა და ერთმანეთზე, ასწავლონ თანაგრძნობა, დაეხმარონ იმაში, რომ გაუგონ ადამიანებს და გაუჩნდეთ მათი დახმარების სურვილი, შეეცადონ, ბავშვმა თავი იგრძნოს საჭირო და მნიშვნელოვან პიროვნებად. თუ ადრეული ასაკიდან დავაკისრებთ მისი უნარების შესაბამის მოვალეობებს, ამით საკუთარი ძალების რწმენასაც განუმტკიცებთ და ხელს შევუწყობთ მასში პასუხისმგებლობის გრძნობის განვითარებას და რაც ყველაზე მთავარია ეცადონ, ხშირად აგრძნობინონ შვილს, რომ უყვართ და პატივს სცემენ მის პიროვნებას. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი არ არის საკმარისი აღზრდისთვის, მაგრამ ზემოთ ჩამოთვლილი დებულებები დაეხმარება მშობლებს შვილებთან ჯანსაღი ურთიერთობის და კომუნიკაციის დამყარებაში, რაც ჩემთვის ყველაზე მთავარია, რადგანაც მშობლებთან გაუცხოვება ბავშვის არასწორი აღზრდის ერთ-ერთი ყველაზე ღრმა საფუძველია, რადგანაც მშობლებთან გაუცხოვებული ბავშვი მარტივად ექცევა სხვა ადამიანთა გავლენის ქვეშ, ეს გავლენა კი შეიძლება დადებითიც იყოს და უფრო მეტ შემთხვევაში უარყოფითიც.

ოჯახის როლის მნიშვნელობაში ისიც კი გვარწმუნებს, რომ მისი როლის უგულებელყოფა თვით სპარტის დესპოტურმა სკოლამაც კი ვერ შეძლო. დიახ, სწორედ ოჯახში სწავლობს ბავშვი ფუნდამენტურ ღირებულებებს, ბავშვი ოჯახში ვითარდება, იზრდება და საზოგადოების წევრად ყალიბდება. სწორედ ოჯახში, ამ პატარა ორგანიზმში უყალიბდება ბავშვს ზრდილობა, ზნეობა, ეტიკეტი და კარგი ქცევა. ოჯახში სწავლობენ უფროსებისადმი პატივისცემას, პატარებისადმი გულისხმიერებას, მეგობრებისადმი გულითად და ჰუმანურ მოპყრობას. თუ ადამიანი ოჯახში სათნოებას არის მოკლებული და არ იღებს შესაბამის აღზრდას, საზოგადოებას პრობლემებს უქმნის. მგრძნობიარე და სხვების პატივისმცემელი ადამიანი მხოლოდ ჰარმონიულ, სიყვარულითა და ზრუნვით სავსე ოჯახურ გარემოში შეიძლება აღიზარდოს. ბავშვის აღზრდაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს მშობლების როლი და მათი დამოკიდებულება. ასეთ გარემოში აღზრდილი თაობები არიან გაწონასწორებული და საზოგადოებისათვის სასარგებლო. არაჯანსაღ ოჯახში აღზრდილი ბავშვი კი შესაძლოა სოციალიზაციის მსხვერპლიც კი გახდეს, რაც, სამწუხაროდ, არც თუ ისე იშვიათია, ამას, რა თქმა უნდა, მრავალი ფაქტორი განაპირობებს, მაგრამ ერთ-ერთი მიზეზი შემდეგია: დღევანდელი თანამედროვე ოჯახი ჩართულია საზოგადოებრივი ცხოვრების მრავალ სფეროში. სამწუხაროდ, ოჯახის შიდა ფსიქოლოგიურ კლიმატზე მოქმედებს როგორც პოლიტიკური, ისე სოციალურ-ეკონომიკური ფაქტორები, თავისუფალი დროის უქონლობა, მუდმივი აუცილებლობა დამატებითი შემოსავლის ძიებისა, დაძაბულობა და სტრესი. ფსიქოლოგიური გადატვირთვა გამოიხატება იმაში, რომ მშობლები ხშირად არიან გაღიზიანებული, დაღლილი და ზოგჯერ უარყოფითი ემოციების მსხვერპლნი არიან ბავშვები. ამგვარად, ბავშვების განწყობა, ხასიათი მთლიანად დამოკიდებული ხდება მშობლების განწყობაზე და ხასიათზე, რაც საბოლოო ჯამში ცუდად აისახება ბავშვის ფსიქოლოგიაზე და მის ურთიერთობებზე მშობლებთან, მეგობრებთან და ა.შ.

აგრეთვე, დედ-მამას შორის ურთიერთობა და მათი ზნეობრივი დონე ისეთი ფაქტია, რომელიც ყველაზე მეტად მოქმედებს მოზარდის ჩამოყალიბებაში. იმ შემთხვევაში, თუ მშობლები თავიანთი საქციელით ბავშვის გონებაში ტოვებენ კვალს, როგორც უპასუხისმგებლო ადამიანები, მატყუარები, მოზარდის ცნობიერებიდან ამ კვალის ამოშლა ძალიან ძნელია, ხშირ შემთხვევაში კი სრულიად შეუძლებელიც კი. ამის გამო მშობელი ვალდებულია, იმ უსაზღვრო სითბოსა და სიყვარულთან ერთად ბავშვს კარგი ადამიანობის მაგალითიც უჩვენოს, რადგან მშობელი შვილისთვის გარკვეულ ასაკამდე ავტორიტეტია და ბაძავს მის ყველა ქმედებას, ასე რომ, თავად მშობელმა უნდა გადაწყვიტოს საკუთარი შვილის ცხოვრებაში, იგი გმირი იქნება თუ ანტაგონისტი.

ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია ბავშვის ასაკობრივი თავისებურებების გათვალისწინება, რადგან სწორედ ამაზეა დამოკიდებული ბავშვის ფიზიკური, გონებრივი და სოციო-ვოლიტური განვითარება, ოჯახური აღზრდაც სწორედ ამ ყველაფერს უნდა შევუფარდოთ და გავითვალისწინოთ თითოეული ასაკის შემთხვევაში ბავშვის/მოზარდის შინაგან სამყაროში მიმდინარე პროცესები. აქ კი უკვე მშობლის განათლების მნიშვნელობა იწევს წინა პლანზე, რადგანაც ხშირად მშობლებს არ ესმით მათი შვილის ქცევის მიზეზი, ამისი პასუხი კი მარტივია - მისი ასაკობრივი თავისებურებები.

კიდევ ერთი პრობლემა, რომელიც ცუდ გავლენას ახდენს მოზარდის შემდგომ სოციალურ განვითარებაზე არის მშობელთა ჰიპერმზრუნველობა, მისი გახანგრძლივებული „ბავშვურობა“, ცხოვრების სირთულეებისადმი მოუმზადებლობა, დამოუკიდებლად პრობლემების გადაჭრის უუნარობა, რის შედეგადაც ის ადვილად ექცევა უფრო გამოცდილი მეგობრების გავლენის ქვეშ და არ შესწევს უნარი თავად მიიღოს მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები, გაუმკლავდეს ცხოვრების სირთულეებსა და გამოწვევებს, მოახდინოს საკუთარი შესაძლებლობების რეალიზება, რამაც საბოლოო ჯამში უკვე ზრდასრულ ასაკში მისი ლუმპენობაც კი შეიძლება გამოიწვიოს.

საბოლოოდ, ზემოთ აღნიშნული საკითხები ოჯახისა და ოჯახური აღზრდის შესახებ, რა თქმა უნდა, არასრულია და ეს საკითხი ამოუწურავია. მე შევეხე ყველაზე საინტერესო რამდენიმე საკითხს და ვეცადე წარმომედგინა მათი დადებითი და უარყოფითი მხარეები, შევეცადე წარმომედგინა ოჯახის უდიდესი მნიშვნელობა ბავშვის მომავალი სოციალური განვითარების კუთხით. ასე რომ, კიდევ ერთხელ შევაჯამებ და ვიტყვი, რომ ოჯახი შესაძლოა იყოს საუკეთესო და სახიფათო გარემო ბავშვის სოციალიზაციის პროცესში, რაც ყველა მშობელმა უნდა გაიაზროს საკუთარ შვილთან ურთიერთობის პროცესში.

ავტორი: ლიკა ბაბლუანი
წაიკითხეთ სრულად