როგორ ვასწავლოთ ბავშვს მოთმინება?

​ბევრი მშობლისთვის ნაცნობია ვითარება, როდესაც ბავშვი მოულოდნელად იცვლის ქცევას. პატარა, რომელიც მშვიდი ხასიათით გამოირჩეოდა, ისტერიკებს აწყობს, დაუმორჩილებელი ხდება და საკუთარ თავს აღარ ჰგავს. კეთილისმსურველები მშობლებს მაშინვე უწყებენ დარიგებას და ურჩევენ ბავშვი გამოცდილ ფსიქოლოგს მიუყვანონ. ზოგიერთი მიუღებელი ქცევა ბავშვისთვის მისი ასაკობრივი თავისებურებებიდან გამომდინარე სავსებით ბუნებრივია. ჩვენს სტატიაში ბავშვებში გავრცელებულ რთულ ქცევებზე გესაუბრებით, რომლებმაც არ უნდა შეგაშინოთ.

1. ბავშვი ყველა მოწოდებასა და თხოვნაზე უარით გპასუხობთ

ბავშვი მოულოდნელად ყველაფრისადმი ნეგატიურად განეწყობა და ​უარს ამბობს ნებისმიერ შეთავაზებაზე. მას საყვარელი ნივთებიც აღარ მოსწონს. მისი უარი ხშირად აგრესიული და უხეშია. როგორც წესი, „არას“ ეტაპი ბავშვს 2,5-3 წლიდან ეწყება, როდესაც ის საკუთარი თავის გაცნობას იწყებს. ის აცნობიერებს, რომ პიროვნებაა და საკუთარი სურვილები აქვს. მშობლებმა ამ დროს მოთმინება უნდა გამოიჩინონ. არ სცადოთ ბავშვის წინააღმდეგობის დაძლევა. არაფერი მოხდება, თუ ბავშვი თავად შეარჩევს ტანსაცმელს, რომელსაც ბაღში წასვლისას ჩაიცვამს. თუ ბავშვის უარს და ნეგატიურ განწყობას გაგებით მოეკიდებით, ის თავდაჯერებულ ადამიანად ჩამოყალიბდება. ამასთან თქვენი შვილი ყოველთვის გამოხატავს თქვენდამი მადლიერებას იმ თანადგომის გამო, რომელსაც მის მიმართ გამოიჩენთ.

2. ბავშვი გამუდმებით სვამს ერთსა და იმავე კითხვას

​ბავშვი ერთსა და იმავე კითხვას უბრალოდ კი არ სვამს, ის პასუხებსაც მოითხოვს. ზოგჯერ ეს უსასრულოდ მეორდება. საოცარი მოთმინების უნარის მქონე მშობლებსაც კი უჭირთ ბავშვის ცნობისმოყვარეობასთან მშვიდად გამკლავება. გამეორების დახმარებით ბავშვი უკეთ სწავლობს სიტყვების გამოყენებას, აინტერესებს, იცვლის თუ არა სიტყვა მნიშვნელობას სხვადასხვა დროსა და ვითარებაში. ამ გზით ის კომუნიკაციას სწავლობს. გახსოვდეთ, რომ ბავშვის მეტყველების უნარის განვითარებისთვის ფრაზებისა და სიტყვების გამეორება ძალიან სასარგებლოა. ბავშვის მიერ კითხვების გამეორებით დასმის ეტაპი აუცილებლად გაივლის, თქვენი ნეგატიური რეაქცია კი მასზე დიდ გავლენას მოახდენს. შესაძლოა, ბავშვს კომპლექსებიც ჩამოყალიბდეს.

3. ღამის განმავლობაში ბავშვი რამდენჯერმე იღვიძებს

ბავშვს ძილის რეჟიმი ჩამოყალიბებული ჰქონდა, მაგრამ ის მოულოდნელად ​იწყებს ღამით ხშირად გაღვიძებას, სამ საათზე თამაშს ითხოვს და ისტერიკასაც აწყობს. რაც უფრო ხშირად ხდება ეს, მით უფრო უჭირთ მშობლებს ამის ატანა. როგორც წესი, ძილის რეჟიმის დარღვევას ემოციური გადატვირთვა იწვევს. შესაძლოა, ბავშვმა ღამით აქტიურად ითამაშა, ბევრი ახალი ინფორმაცია მიიღო და ახალი უნარებიც შეიძინა. ეს ყოველივე მას მშვიდად დაძინების შესაძლებლობას ართმევს. ეცადეთ, ბავშვი აქტივობებით დღის პირველ ნახევარში დატვირთოთ. თუ ბავშვი ღამით გაიღვიძებს, ნუ გაუბრაზდებით. მასთან ერთად გარკვეული დრო გაატარეთ და კვლავ საწოლში დააბრუნეთ.

4. ბავშვი ამბოხს აწყობს და მშობლებს არ უსმენს

დილით მშობლები სამსახურში მიდიან, ბავშვს კი ბაღში ეჩქარება. ამ დროს ის სახეს და ხელებს ფაფაში ჰყოფს, ოთახში დარბის, კარადაში იმალება, რაც მშობელს მოთმინებას აკარგვინებს. ფსიქოლოგები გვარწმუნებენ, რომ ​ბავშვი ამ დროს ცუდად არ იქცევა. დილით მას უზარმაზარი ენერგია აქვს და ცდილობს ითამაშოს. ბავშვის პრობლემა იმაშია, რომ მისი სურვილი მშობლების ინტერესებთან თანხვედრაში არ მოდის. ეცადეთ დილით ადრე გაიღვიძოთ, რათა ბავშვმა ენერგიის დახარჯვა შეძლოს. თუ ამას ვერ ახერხებთ, მის ქმედებებს არასწორად ნუ შეაფასებთ და ეცადეთ, თქვენს შვილს გაუგოთ.

5. ბავშვი წვრილმანების გამო ტირის და ყვირის

ბავშვს მულტფილმის ყურებაზე უარს ეუბნებით, რის გამოს ის ​ყვირის და ისტერიკას აწყობს. თქვენ ბავშვს სჯით, რადგან გავიწყდებათ, რომ გუშინ თავად შესთავაზეთ მას მოგვიანებით მულტფილმების ნახვა. თქვენ არ გეცალათ და ბავშვის გულის მოგებას ცდილობდით. ბავშვებს თამაშის წესები ძალიან კარგად ესმით, თუ თამაში მათ სასარგებლოდაა. როდესაც რაღაც იცვლება და პატარები სურვილებს ვერ იკმაყოფილებენ, ეს მათ ფსიქიკაზე ძალიან ნეგატიურად ზემოქმედებს. ბავშვთან ურთიერთობისას გარკვეული წესები უნდა შეიმუშაოთ, რომელსაც არასდროს გადაუხვევთ.

6. ბავშვი ნივთებს ოთახში ფანტავს

​ბავშვი ფანქრებს იატაკზე ყრის, სათამაშოებს ოთახში ფანტავს. ის საწოვარას ძირს დაახლოებით ათჯერ აგდებს და ათივეჯერ ტირილით ითხოვს მის დაბრუნებას. ბავშვს იმპულსური ქცევა ახასიათებს. ტვინის ის უბნები, რომლებიც ქცევის კონტროლზეა პასუხისმგებელი, მას სათანადოდ განვითარებული ჯერ კიდევ არ აქვს. ნივთების გაფანტვის დროს ბავშვი კოორდინაციისა და ნატიფი მოტორიკის უნარებს ივითარებს. ის მიზეზ-შედეგობრივ კავშირებს იკვლევს. ბავშვი ამჩნევს, რომ ნივთის მოსროლის შემდეგ ის იატაკზე ეცემა. ბავშვს აუხსენით, რომელი ნივთების დაყრა შეიძლება და რომლის არა. მას ორი წლის ასაკიდან ამის გაგება თავისუფლად შეუძლია.

7. ბავშვმა ნორმალურად ჭამა შეწყვიტა

ბავშვი ყოველთვის კარგად იკვებებოდა, მაგრამ მოულოდნელად​ მადა დაუქვეითდა. ის საყვარელ საკვებზეც ხშირად ამბობს უარს. პედიატრები მადის დაქვეითების სხვადასხვა მიზეზზე საუბრობენ. შესაძლოა, ეს იყოს ჯანმრთელობის არასახარბიელო მდგომარეობა, კბილების ამოჭრის პროცესი ან გართობის სურვილი. ბავშვს არ სურს, რომ თამაშზე უარი თქვას და ისადილოს. ბავშვების მადაზე რაციონში ახალი საკვები პროდუქტების გამოჩენაც ახდენს გავლენას. პატარები კონსერვატორები არიან, მათ სიახლე აშინებთ. ბავშვის რაციონში სიახლე ფრთხილად შეიტანეთ. მას საკვებისადმი ნეგატიური განწყობა არ უნდა შეუქმნათ.

8. ბავშვი ხშირად აწყობს ისტერიკებს

ბავშვის ისტერიკა მშობლისთვის ყველაზე დიდი გამოწვევაა. ორი წლის პატარები ტირილს ხშირად გარკვეული სურვილის დაკმაყოფილების მიზნით იწყებენ, შემდეგ კი საკუთარ თავზე კონტროლს კარგავენ. ზოგჯერ ეს საჯარო სივრცეში ხდება, რაც ორმაგად რთულია.​ ისტერიკის მიზეზი გადაღლა, ემოციური გადატვირთვა, შიმშილი ან სხვა სახის უსიამოვნებაა. ბავშვი ისტერიკისთვის საბაბს ეძებს და შემდეგ ემოციებს ვეღარ აკონტროლებს. ძალიან კარგია, თუ ბავშვს ისტერიკის დაწყებისთანავე დაამშვიდებთ და რამით გაართობთ. თუ ბავშვმა კონტროლი დაკარგა, ის თავად უნდა დამშვიდდეს. როდესაც ბავშვი დაწყნარდება, მხოლოდ ამის შემდეგ უნდა გაესაუბროთ მას და მისი ემოციების გაგება სცადოთ.

მომზადებულია ​adme.ru-ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა