Baby Bag

როდის არის ბავშვის ფეხის წვერებზე სიარული საშიში და რა შემთხვევაში უნდა მივმართოთ ექიმს?

როდის არის ბავშვის ფეხის წვერებზე სიარული საშიში და რა შემთხვევაში უნდა მივმართოთ ექიმს?

ბავშვები სიარულის სწავლისას ფეხის წვერებზე ხშირად დადიან. მოგვიანებით, როდესაც ისინი დამოუკიდებლად გადაადგილებას ახერხებენ, მიწაზე ტერფს სრულად დგამენ და თავისუფლად მოძრაობენ. მცირეწლოვანი ბავშვების უდიდესი ნაწილი იატაკზე ფეხის სრულფასოვნად დადგმას 3 წლის ასაკიდან იწყებს. მანამდე ისინი გადაადგილებისას ტერფს მთლიანად არ იყენებენ. თუ ბავშვი სამი წლის ხდება, მაგრამ ის მაინც ვერ ახერხებს სრულფასოვნად სიარულს და ტერფის მიწაზე დადგმას, მშობელმა დახმარებისთვის პედიატრს უნდა მიმართოს.

თითის წვერებზე სიარული, შესაძლოა, სხვადასხვა მიზეზით იყოს გამოწვეული. ერთ-ერთია ნევროლოგიური დაზიანებები, მაგ. ცერებრული დამბლა ან კუნთოვანი დისტროფია, რომელიც გენის მუტაციის შედეგად ვითარდება. როდესაც ბავშვს მსგავსი ტიპის დარღვევები აქვს, ის ვერ ახერხებს, რომ ტერფი გადაადგილებისთვის გამოიყენოს, რის გამოც იძულებულია თითის წვერებს დაებჯინოს და ისე იმოძრაოს.

ფეხის წვერებზე სიარულს ხშირად ორთოპედიული დეფექტებიც იწვევს, მაგ. ტერფის დეფორმაცია ან კალკანუსის აპოფიზიტი. ფეხის არეში სტრუქტურული ცვლილებები ბავშვს ხელს უშლის, რომ ფეხი მიწაზე ბოლომდე დადგას, რადგან ეს მისთვის ძალიან მტკივნეულია.

ზოგიერთი ბავშვი, რომელსაც ფიზიოლოგიურად შეუძლია ფეხი იატაკს ბოლომდე დააბჯინოს, ამჯობინებს, რომ თითის წვერებზე იაროს. როგორც წესი, ასეთ ბავშვებს სხვადასხვა ქცევითი თავისებურებაც ახასიათებთ. შესაძლოა, ისინი რიტუალურ ქცევას ხშირად ახორციელებდნენ ან გამოწვევებთან გამკლავებას უფრთხოდნენ. ასეთ შემთხვევაში, შესაძლოა, თითის წვერებზე სიარული აუტიზმის ან განვითარების დარღვევის მანიშნებელიც იყოს.

ხშირად ჯანმრთელი ბავშვებიც, რომლებსაც სამედიცინო ჩვენება არ აქვთ, ფეხის წვერებზე დადიან. ეს ჩვევაა და არა დაავადება. როდესაც ექიმი თითის წვერებზე სიარულის გამომწვევ ყველა შესაძლო სამედიცინო პრობლემას გამორიცხავს, ის აუცილებლად გეტყვით, რომ ბავშვს ჩვევაში აქვს ფეხის წვერებზე სიარული. ზოგიერთი კვლევით დგინდება, რომ ბავშვები სიარულის მსგავს ჩვევას მემკვიდრეობითაც იძენენ. აღმოჩნდა, რომ იმ ჯანმრთელი ბავშვების მშობლების დიდი ნაწილი, რომლებსაც თითის წვერებით გადაადგილება მოსწონთ, მცირეწლოვან ასაკში თავადაც ფეხის წვერებზე დადიოდა.

ჯანმრთელი ბავშვების 5-12 %-ს ფეხის წვერებზე სიარული ახასიათებს, თუმცა მედიკოსები გადაადგილების თავისებურების მიზეზის დადგენას დღემდე ვერ ახერხებენ. შესაძლოა, მიზეზი გენეტიკური იყოს. რამდენიმე კვლევით ასევე დადგინდა, რომ ბავშვებს, რომლებსაც ფეხის ტერფის იატაკზე დადგმა უჭირთ, მეტყველების პრობლემებიც აქვთ, მათ მოტორული და სენსორული უნარების განვითარებაც უძნელდებათ.

ბავშვებს, რომლებსაც ჩვევაში აქვთ ფეხის წვერებზე სიარული წვივის კუნთები ეჭიმებათ. მათ დროსთან ერთად უფრო უჭირთ ქუსლის მიწაზე დადგმა და სპორტული აქტივობებით დაკავებისას ფიზიკურ ტკივილს განიცდიან.

ბავშვის იდიოპათიური სიარული, როდესაც მას ჩვევაში აქვს ფეხის წვერებზე დგომა, კონკრეტული საშუალებებით არ იკურნება. ამ შემთხვევაში საუკეთესო მკურნალი დროა. ბავშვი დროსთან ერთად დამძიმდება, მისი სხეულის მასა მოიმატებს, რის გამოც მას გაუჭირდება გადაადგილების ჩვეული სტილის ერთგულება.

ბავშვს ხშირად შეახსენეთ, რომ ტერფი სრულად დადგას იატაკზე, მას გაწელვის ვარჯიშები შეასრულებინეთ, ეცადეთ, შვილს შედარებით მძიმე ფეხსაცმელი ჩააცვათ, კარგია, თუ პატარას ორთოპედიული ფეხსაცმლით ატარებთ. როდესაც ბავშვს წვივის კუნთები მეტისმეტად ეძაბება და მას გადაადგილება უჭირს, შესაძლოა, ქირურგიული ჩარევა გახდეს საჭირო. არსებობს შემთხვევები, როდესაც ბავშვები ქირურგიული ჩარევის შემდეგ 13 წლის მანძილზე აგრძელებდნენ ფეხის წვერებზე სიარულს.

ფეხის წვერებზე მოსიარულე ბავშვების მშობლებისთვის მკურნალობის მეთოდებთან დაკავშირებით რჩევის მიცემა ექიმებსაც უჭირთ. მთავარია, რომ სამ წლამდე ასაკის ბავშვი, რომელიც თითის წვერებზე დადის, პროფესიონალს დროულად აჩვენოთ, რათა მკურნალობა და დახმარება დაგვიანებული არ აღმოჩნდეს.

მომზადებულია ​theconversation.com- ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლის განმავლობაში ორსულდება, ხოლო 95% - ორი წლის განმავლობაში“

„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლის განმავლობაში ორსულდება, ხოლო 95% - ორი წლის განმავლობაში“
როდის ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე და რა შეიძლება იყოს ძირითადი გამომწვევი მიზეზები? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი ლელა ირემაძე ესაუბრა. 

​- ქალბატონო ლელა, რა არის უნაყოფობა და როდის ვსაუბრობთ მასზე?

- იმ შემთხვევაში, როდესაც ერთწლიანი, რეგულარული, დაუცველი სქესობრივი კონტაქტის ფონზე არ დგება ორსულობა, ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე, თუ ქალის ასაკი:

  • < 35 წლამდეა
  • > 35 წელზე ზემოთ ასაკის ქალებში - ეს პერიოდი მცირდება 6 თვემდე.
  • > 40 წელზე ზემოთ - 3 თვემდე
უნაყოფობა შეიძლება იყოს პირველადი და მეორადი. პირველადია უნაყოფობა, როდესაც ქალს არცერთი ორსულობა არ ჰქონია, ხოლო მეორადია უნაყოფობა, როდესაც ქალს აქვს მინიმუმ ერთი ორსულობა ანამნეზში.

ქალის ასაკი და წყვილის სქესობრივი თანაცხოვრების პერიოდის ხანგრძლივობა მნიშვნელოვანია, უნაყოფობის დროული დიაგნოსტიკისა და შემდგომი მენეჯმენტის განსაზღვრის თვალსაზრისით.

- დღესდღეობით, პროცენტულად რამდენად გავრცელებულია წყვილებში უშვილობა?

- დღეისათვის მსოფლიოში რეპროდუქციული ასაკის 8-12% არის უნაყოფო, ანუ ყოველი 7 წყვილიდან 1 წყვილი. 48 მილიონი წყვილი. 186 მილიონი ადამიანი; (Worldwide ( Ombelet et; al)) PubMed 2019)

- ძირითადად რითია გამოწვეული უშვილობა და რომელი სქესის წარმომადგენლებში უფრო ხშირია ეს პრობლემა?

- უნაყოფობის მიზეზები შეიძლება იყოს მამაკაცისმიერი, ქალისმიერი, კომბინირებული (ქალისმიერი+მამაკაცისმიერი ფაქტორი); იმუნოლოგიური, ასევე უცნობი/გაურკვეველი ეტიოლოგიის.

  • ქალისმიერი მიზეზები გვხვდება შემთხვევათა – 40-45%-ში
  • მამაკაცისმიერი ფაქტორი - 35-40%
  • ქალისა და მამაკაცის ერთად - 15%
  • გაურკვეველი გენეზის უნაყოფობა -10%
ქალისმიერი მიზეზები შეიძლება იყოს - ფალოპის მილების, საკვერცხეების, საშვილოსნოს ორგანული და ან ფუნქციური პათოლოგიური ცვლილებები, ასევე ენდოკრინული დარღვევები.

ფალოპის მილების ანატომიური და ფუნქციური დაზიანებით გამოწვეული უნაყოფობა, ქალის უნაყოფობის 40-60%-ს შეადგენს. ფალოპის მილებს ახასიათებთ ძალზე რთული ნეიროენდოკრინული რეგულაცია, რომელიც მათ სატრანსპორტო ფუნქციას განაპირობებს. ამ ფუნქციის მოშლა საბოლოოდ იწვევს სპერმატოზოიდისა და კვერცხუჯრედის გადაადგილების, მათი შერწყმის შედეგად წარმოშობილი გამეტების, შემდგომ კი ემბრიონის საშვილოსნოს ღრუსკენ ტრანსპორტირების პროცესის რღვევას, რაც უნაყოფობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზია.

საშვილოსნოს პათოლოგიებით გამოწვეულ უნაყოფობაში მნიშვნელოვანია - საშვილოსნოს თანდაყოლილი პათოლოგიები (ძგიდე, ორრქიანი, ერთრქიანი), ფიბროიდები, ადენომიოზი, ენდომეტრიოზი, ენდომეტრიუმის სტრუქტურა/ ხარისხი, პოლიპები.

საკვერცხისმიერი ფაქტორი - ძირითადად ანოვულაცია, რაც უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებს შორის მნიშვნელოვან ადგილს იკავებ. იგი გულიხმობს ფოლიკულიდან კვერცხუჯრედის გამოთავისუფლების პროცესის რღვევას.

ჰორმონული დარღვევებიდან აღსანიშნავია - ჰიპოთალამო - ჰიპოფიზურ სისტემაში მიმდინარე პათოლოგიური ცვლილელბი.

მამაკაცისმიერი ფაქტორი - განპირობებულია სპერმაში სპერმატოზოიდების რაოდენობრივი, მოძრაობითი და მორფოლოგიური პათოლოგიური ცვლილებებით.

ასევე ძალზედ მნიშვნელოვანი და გასათვალისწინებელია - გარემო ფაქტორების (ტოქსინები), ცხოვრების წესის (მწეველობა, ალკოჰოლის მოხმარება, სიმსუქნე) გავლენა ნაყოფიერებაზე.

- აქვს თუ არა მნიშვნელობა ქალის ასაკს?

- ოვარიული რეზერვი (კვერცხუჯრედების მარაგი საკვერცხეებში) ქალის შვილოსნობის პოტენციალის მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორია, უფრო მეტიც, გენეტიკური შვილის ყოლის ერთადერთი წყაროა. მნიშნელოვანია ის ფაქტორი, რომ კვერცხუჯრედების მარაგი მცირდება/იხარჯება ასაკის მატებასთან ერთად. გარდა კვერცხუჯრედების რაოდენობრივი შემცირებისა, მცირდება კვერცხუჯრედების ხარისხიც (უპირატესად 35 წლის შემდეგ). სწორედ ამ ფაქტორების გამო განსხვავებულია ქალის დაორსულების სიხშირე 35 წლამდე და მის შემდეგ ასაკში, მაგალითად, ბუნებრივ ციკლებში:

  • 25 წლის ასაკში - ერთ ციკლში - საშ. - 25%;
  • 35 წლის ასაკში - 15%-ია
  • 37 წლის ასაკში 10%, 40 წლის შემდეგ 4-5%

    ​ინ ვიტრო ციკლში
  • < 35 წლამდე - საშუალოდ 45-50%-ია
  • 35-38 წწ - 30-35%
  • 40-42 წწ - 8-10%
  • < 42 წწ - 3-5%.
აღნიშნული, ქალის რეპროდუქციულ სისტემაში მიმდინარე ასაკდამოკიდებული ფიზიოლოგიური პროცესია. გასათვალისწინებელია, ფიზიოლოგიიდან გადახრის შემთხვევები ანუ ადრეულ ასაკში (35-30 წლამდე), სხვადასხვა მიზეზის (გენეტიკური, აუტოიმუნური, იდიოპათიკური და სხვ) გამო შემცირებული ფოლიკულური მარაგის არსებობა, რის გამოც ორსულობის სიხშირე ასაკის მიუხედავად მნიშვნელოვნად დაბალია.

აღნიშნულიდან გამომდინარე, საჭიროა ყველა რეპროდუქციული ასაკის ქალმა, ვინც გეგმავს ორსულობას, დროულად მიმართოს რეპროდუქტოლოგს, გამოიკვლიოს საკვერცხის მარაგი და შედეგის მიხედვით დაგეგმოს ორსულობა.

ასევე მნიშვნელოვანია, ფსიქოლოგიური ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა, რაც დღეისათვის საკმაოდ ხშირად გვხვდება.

ძირითადი მიზეზები, რომლებიც იწვევენ ფსიქოლოგიურ უნაყოფობას:

  • სისტემატური სტრესი სამსახურში;
  • თავის დადანაშაულება უნაყოფობაში, ან ფიქრი იმაზე, რომ ეს არის სასჯელი თქვენი ცხოვრების წესის გამო;
  • ფინანსური თუ საყოფაცხოვრებო პრობლემები, რაც ბავშვის დაბადებას უკავშირდება;
  • ბოლო პერიოდში განცდილი სერიოზული ფსიქოლოგიური რყევა;
  • გარშემომყოფების მხრიდან გამუდმებული პრესინგი, ანუ გამუდმებული შეკითხვები: არ ხართ ორულად, არ გეგმავთ ორსულობას, რატომ არ ორსულდებით? 

ფსიქოლოგიური უნაყოფობის დროს მნიშვნელოვანია მკურნალი ექიმის მხარდაჭერა, ზოგიერთ შემთხვევაში საჭირო ხდება ფსიქოლოგის ჩართულობა.

- დედები ხშირად ეუბნებიან თავიანთ ქალიშვილებს, არ გაცივდეთ, ბავშვი არ გეყოლებათო. მითია თუ რეალურად შესაძლებელია მომავალში ამან პრობლემა გამოიწვიოს?

- რა თქმა უნდა, მითია. მცირე მენჯის ღრუს ანთებას ინფექცია იწვევს და არა ცივზე ჯდომა ან მსგავსი.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად