Baby Bag

მიეცით ბავშვს შესაძლებლობა იყოს ბავშვური, ჰქონდეს თავისი წარმოსახვითი ცხოვრება, ბევრი თავისუფალი დრო

მიეცით ბავშვს შესაძლებლობა იყოს ბავშვური, ჰქონდეს თავისი წარმოსახვითი ცხოვრება, ბევრი თავისუფალი დრო

მშობლები ხშირად შვილებისადმი ჭარბი მზრუნველობით გამოირჩევიან, რითაც ბავშვებს გარესამყაროსთან ჯანსაღი ურთიერთობის დამყარების შესაძლებლობას არ აძლევენ. ექვსი ან შვიდი წლის ბავშვის სკოლიდან გამოყვანა და სახლამდე უსაფრთხოდ მოცილება სავსებით ბუნებრივი მოვლენაა, მაგრამ როდესაც მშობელი სახლის ახლოს მდებარე სკოლიდან ათი ან თერთმეტი წლის ბავშვს საკუთარი მანქანით წამოიყვანს, ის ბავშვს სამყაროს გაცნობაში ხელს უშლის. როდესაც იცით, რომ ბავშვს სახლამდე შორი მანძილი არ აქვს გასავლელი და მის უსაფრთხოებას არაფერი ემუქრება, ნუ დატანჯავთ მას ზედმეტი ყურადღებითა და შეზღუდვებით. თუ თქვენ ოცდაათ წელს უკვე გადააბიჯეთ და გყავთ შვილები, რომლებიც სკოლაში დადიან, გაიხსენეთ, როგორი იყავით წლების წინ, როგორი ბავშვობა გქონდათ, რაზე ოცნებობდით, რა გაწუხებდათ.

მშობლებმა უნდა გაიხსენონ, რამდენად დამოუკიდებლები იყვნენ ბავშვობაში, ჰქონდათ თუ არა თავისუფალი დრო ბავშვური ფანტაზიების განსახორციელებლად, თუ მშობლების მიერ გაწერილი დღის გრაფიკით ცხოვრობდნენ და დროის უდიდეს ნაწილს მოწყენილობაში ატარებდნენ. თანამედროვე მშობლები შვილებს ხშირად უხდიან დაბადების დღის წვეულებებს. როდესაც რვა წლის ბავშვის წვეულებაზე მისი თანატოლები მოდიან, მათი მშობლები ყოველთვის შვილების გვერდით არიან. ისინი წვეულებაზე რჩებიან და ბავშვების თითოეულ მოქმედებას აკონტროლებენ. ჩვენ არ ვსაუბრობთ ერთ ან ორ გამონაკლისზე, მშობლების უდიდესი ნაწილი ასე იქცევა. როდესაც ბავშვები დაბადების დღის სიმღერას იმღერებენ, ტორტს დაჭრიან და მიირთმევენ, მშობლები მახლობლად დგანან და მათ თვალს არ აცილებენ.

ბავშვებს შორის კონფლიქტის პირველივე ნიშნებისთანავე მშობლები მათ ურთიერთობაში ჩარევას იწყებენ. ისინი თავს იმით იმართლებენ, რომ უნდათ, ყველა ბავშვმა თანასწორ პირობებში ითამაშოს. ბავშვებს შორის კონფლიქტში უხეშად ჩარევა პატარებს ართმევს შესაძლებლობას პრობლემების მოგვარება დამოუკიდებლად ისწავლონ. თუ ბავშვს და-ძმა არ ჰყავს, კონფლიქტის მოგვარებას ის მხოლოდ საკუთარ თანატოლებთან ურთიერთობით ისწავლის.

მშობლები თავიანთ ჰიპერმზრუნველობას ყოველთვის იმით ამართლებენ, რომ ბავშვის უსაფრთხოებაზე ზრუნავენ. თუ მთავარი პრიორიტეტი ბავშვის უსაფრთხოებაა, მაშინ სახლთან ახლოს მდებარე სკოლიდან შვილის მანქანით წამოყვანა ლოგიკური საქციელი ნამდვილად არ არის. სტატისტიკურად იმის ალბათობა, რომ ბავშვს რამე მანქანით მგზავრობისას დაუშავდეს გაცილებით მაღალია, ვიდრე ფეხით სიარულისას ტრავმის მიღების ან უცხო ადამიანის მიერ ძალადობრივი ქმედების გამოვლენის.

მშობლები ცდილობენ, რომ შვილებს მისცენ ყველაფერი, რაც თავად აკლდათ. თუ ისინი თვლიან, რომ მშობლებთან ურთიერთობა არასდროს ყოფნიდათ, ეცდებიან, შვილებთან მაქსიმალურად დიდი დრო გაატარონ. ამგვარად ისინი ბავშვის ცხოვრების ყველა ნიუანსს აკონტროლებენ და შვილს გამოცდილების მიღების შესაძლებლობას არ უტოვებენ. მთელი ცხოვრების მანძილზე მშობლის კალთას ამოფარებული ბავშვები სკოლის დასრულების შემდეგ დაუცველები რჩებიან. მათ არ იციათ, როგორ უნდა გაუმკლავდნენ ღალატს, უხეშ მოპყრობას, მატყუარა ადამიანებს და ა.შ. თუ შვილების თავისუფლებას ზედმეტი მზრუნველობით მეტისმეტად ზღუდავთ, ჯერ კიდევ არ არის გვიანი, რომ შეიცვალოთ. მიეცით ბავშვს შესაძლებლობა იყოს ბავშვური, ჰქონდეს თავისი წარმოსახვითი ცხოვრება, ბევრი თავისუფალი დრო. ამგვარად თქვენი შვილი არამხოლოდ ბედნიერ ადამიანად ჩამოყალიბდება, არამედ გამოცდილ და ძლიერ პიროვნებად, რომელმაც იცის, როგორ იცხოვროს.

არ არსებობს სწორი აღზრდის ერთადერთი მეთოდი. თქვენ უნდა გამონახოთ ისეთი მიდგომები, რომლებიც ყველაზე კარგად მუშაობს და თქვენს შვილს ბედნიერების შესაძლებლობას აძლევს. ბავშვმა აუცილებლად უნდა ისწავლოს, როგორ იურთიერთოს სხვა ადამიანებთან, თანატოლებთან და უფროსებთან, უნდა შეეძლოს ბუნებასთან კავშირის დამყარება. თუ თქვენი შვილი სკოლიდან დამოუკიდებლად წამოსვლას და ფეხით გასეირნებას არ მოისურვებს, ნუ შეშინდებით. ბავშვებს ხშირად არითმეტიკის სწავლაც არ სურთ, თუმცა ამას მაინც აკეთებენ. საბოლოოდ, თქვენი შვილი მადლობელი დაგრჩებათ, რადგან მას ცხოვრებაში უდიდესი გამოცდილების მიღებაში დაეხმარებით.

ბავშვები პრაქტიკული გამოცდილებით უდიდეს ცოდნას იძენენ. მიეცით მათ შესაძლებლობა, რომ ცხოვრებისეული გამოცდილება მიიღონ. ამისთვის აუცილებელია თანატოლებთან ინტერაქცია, არასტრუქტურირებული დღის გრაფიკი, თავისუფალი თამაში, თავგადასავლები, ბუნებასთან ურთიერთობა. თუ თქვენი შვილის დახმარება გსურთ, მიეცით მას შესაძლებლობა, იყოს ბავშვი.

მომზადებულია​ psychcentral.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

​უნდა ჩავრთოთ თუ არა უფროსი შვილები უმცროსების გაზრდის პროცესში, როგორ და რამდენად მიზანშეწონილია ეს?

​უნდა ჩავრთოთ თუ არა უფროსი შვილები უმცროსების გაზრდის პროცესში, როგორ და რამდენად მიზანშეწონილია ეს?

უნდა ჩავრთოთ თუ არა უფროსი შვილები უმცროსების გაზრდის პროცესში, როგორ და რამდენად მიზანშეწონილია ეს? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი, სოფო მელაძე.

- ხშირად მშობლები უმცროს შვილებს უფროსებს აზრდევინებენ, ან ავალდებულებენ დიდი დოზით მიიღონ მონაწილეობა ამ პროცესში. რამდენად მიზანშეწონილია ეს მიდგომა?

- აქ რამდენიმე ფაქტორია გასათვალისწინებელი - რამდენია ასაკობრივი სხვაობა დედმამიშვილებს შორის, რამდენად ყოველდღიური ხასიათი აქვს უფროსი შვილის დახმარებას, რამდენად სასურველ და საინტერესო აქტივობებში ვრთავთ მას, რას იღებს სანაცვლოდ აქედან და ა.შ. მისთვისაც საინტერესო უნდა იყოს პროცესში ჩართვა, უნდა იღებდეს შექებას ან რაიმე სასურველ ჯილდოს მაინც. პატარა და-ძმაზე ზრუნვა ბავშვს უვითარებს ემპათიის გრძნობას, მზრუნველობას, პასუხისმგებლობის გრძნობას და ასევე აგრძნობინებს თავს უფრო კომპეტენტურ და „დიდ“ ადამიანად, რაც ზრდის მის თვითშეფასებას. კარგია თუ ასეთ „დახმარებას“ ექნება სიტუაციური ხასიათი, მაგალითად: თუ დედას რამე სტკივა და უფროსი შვილი ეხმარება, დედას უცბად დაურეკეს და ბავშვმა საწოვარა გამოართვა მას და ა.შ. მნიშვნელოვანია, ამ დახმარებას ჰქონდეს მიზეზი და საჭიროება. თუ ამას აქვს ყოველდღიური და სავალდებულო ხასიათი, რა თქმა უნდა, ეს ბავშვისთვის სტრესის გამომწვევი მიზეზი გახდება. განსაკუთრებით თუ ბავშვი 7 წლამდე ასაკისაა და თამაშის მაგივრად, რაც ამ პერიოდში ბავშვის განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანესია, მშობელი აიძულებს ყოველდღე ბავშვმა „დედის ან მამის ფუნქცია“ შეითავსოს.
ასევე მნიშვნელოვანია, ამ მხრივ უსაფრთხოების გათვალისწინებაც. ჩვენ, უფროს შვილებს უნდა დავავალოთ ის, რაშიც უკვე თვითონაც მომწიფებულნი და დამოუკიდებელნი არიან. თუ ბავშვი თვითონ საჭიროებს ყურადღებას ან თვითონ არ არის ბოლომდე დამოუკიდებელი ყოველდღიური საჭიროებების დაკმაყოფილებაში, რა თქმა უნდა, ის უუნაროა ამ დროს უმცროს და-ძმაზე იზრუნოს.
- ხომ არ დავაკარვინებთ ამით ბავშვობის მნიშვნელოვან პერიოდს და დავაზიანებთ მათ ფსიქიკას?
- ამ თემაზე ძალიან საინტერესო თეორიები ჰქონდათ, ორ ფსიქოთერაპევტს, ზიგმუნდ ფროიდს და ალფრედ ადლერს. ფროიდის აზრით, ბავშვის როლი ოჯახში, მისი ურთიერთობები და-ძმებთან შემდგომში განაპირობებენ მისი პიროვნების ფორმირებას და სხვებთან ურთიერთობების ფორმებს. ადლერის აზრით, კი მნიშვნელოვანია იმის გათვალისწინებაც კი, თუ მერამდენეა ბავშვი დაბადების რიგით - დედისერთა, უფროსი, შუათანა თუ ნაბოლარა. როცა ბავშვი დედისერთაა, მშობლების მთელი ყურადღება მას ეკუთვნის, ანებივრებენ, ეჩვევა დიდი რაოდენობით ყურადღებას. ძირითადად არც აფრთხილებენ ხოლმე ბავშვს, რომ ოჯახში მატებაა და უცებ ის ხედავს პატარა დას ან ძმას, რომელმაც მისთვის ნაცნობი ყურადღება „მიითვისა“. უმეტესობას ამ დროს ეჭვიანობის და კონკურენციის გრძნობა უჩნდება, რის მოდიფიკაციას და ჩანაცვლებასაც ჩვენ ვახდენთ მსუბუქი, სიტუაციური ზრუნვით უმცროს დედმამიშვილზე. ამიტომ თუ ჩვენ ამ დროს ძალიან დავტვირთავთ, მოვწყვეტთ მისთვის საინტერესო აქტივობებს, თამაშებს, მეგობრებს, ეს უფრო გააღვივებს მის კონკურენტულ დამოკიდებულებას დედმამიშვილთან.
- გარდა უფროსი შვილებისა, თვითონ უმცროს ბავშვზეც უარყოფით ზეგავლენას ხომ არ მოახდენს დედის ნაკლები ჩართულობა?
- დედის ნაკლები ჩართულობა ყოველთვის მოქმედებს ბავშვის ცხოვრებასა და განვითარებაზე. ბავშვზე ზრუნვა ეს მხოლოდ მისი მატერიალური ან ფუნქციური დახმარება არაა, ეს ემოციური კავშირიცაა. რამდენად იდენტური იქნება 13 წლის მოზარდის და დედის შედარება ერთმანეთთან, როცა 13 წლის მოზარდი ამ ასაკში ფსიქოლოგიურად თუ ემოციურად საერთოდ არაა მომწიფებული „მშობლობისთვის“.
- ბევრი მშობელი მარტო ზრდის ბავშვებს, ამიტომ უწევთ დახმარება უფროს შვილებს სთხოვონ, თუმცა მოზარდებს პირადი სივრცე სჭირდებათ. როგორ უნდა მივუდგეთ შვილებს ასეთ სიტუაციაში?
- პირველ რიგში, მნიშვნელოვანია, რომ წინასწარ შევუთანმხდეთ უფროსს შვილს, რატომ და რისთვის, რამდენი ხანი და რა ფორმით გვჭირდება მისი დახმარება. ასე ვთქვათ, ვაგრძნობინოთ, რომ ეს იძულება არაა, ნებართვას ვიღებთ მისგანაც, მის აზრსაც ვითვალისწინებთ და არჩევანის საშუალება აქვს. ასეთი შეთანხმებების დროს ხაზი გაესმევა იმას, თუ რისი გადადება შეუძლია უფროს შვილს და რა არის იმდენად პრიორიტეტული, რომ ამ შემთხვევაში დედასაც მოუწევს მასზე მორგება. მნიშვნელოვანია ვაგრძნობინოთ ჩვენი სიყვარული და მადლიერება ამ დახმარებისთვის, წავახალისოთ მისი დახმარება და მისი ინტერესებიც ჩავრთოთ ამ პროცესში. მაგალითად, „თუ შენი დაიკოს ოთახში იქნები, სანამ სძინავს შეგიძლია შენს საყვარელ ფილმებს უყურო.“ შეჯამების სახით რომ ვთქვათ, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ უფროსი შვილის ინტერესებიც, არჩევანის საშუალება დავუტოვოთ და დავაფასოთ მისი ძალისხმევა.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად