რატომ არის ბუშტი ბავშვისთვის ყველაზე სახიფათო სათამაშო?

​ფსიქოლოგი ზაზა ქოიავა „პოსტ ალიონში“ სოციალური სტიგმატიზაციის მანკიერი მხარეების შესახებ საუბრობს და აღნიშნავს, რომ საზოგადოებაში დამკვიდრებული სტერეოტიპები ადამიანებს თვითსტიგმატიზაციისკენ უბიძგებს:

„სტიგმა არის გავრცელებული სოციალური მოსაზრება, სტერეოტიპი, რომელიც ან საზოგადოების ჯგუფზე, ან ერთ კონკრეტულ ადამიანზე აქვთ. სტიგმა რამდენიმე მიმართულებით იშლება. ერთი არის ფიზიკურ ნაკლთან დაკავშირებით, მეორე შეიძლება იყოს გარკვეული ტიპის დაავადებასთან დაკავშირებით. სოციალური სტიგმატიზაცია უფრო მძიმე ფორმაა, როდესაც გაქვს წარმოდგენა, რომ გენეტიკურად ვიღაცის ბაბუა გიჟი იყო და ისიც გიჟი იქნება ან „ეს ოროსანია, ცხოვრებაში არ უსწავლია და...“ ამის შემდგომ ადამიანში შემოდის თვითსიგმატიზაცია. გავრცელებული სტერეოტიპული მოსაზრება ადამიანს თვითსტიგმატიზაციის ზონაში აყენებს. მას თავადაც სჯერა ამ ყველაფრის. მაგ. ფერადკანიანებს სჯერათ, რომ ამერიკელებთან შედარებით უფრო დაბალი ინტელექტი აქვთ, რომ რაღაც უნდა დააშაონ, ცალკე უნდა იცხოვრონ. სამწუხაროდ, ეს ჯერ კიდევ ასეა. ქალების ნაწილსაც სჯერა, რომ მამაკაცების მსგავსად ბევრ რამეს ვერ გააკეთებენ, ვერ შეძლებენ. ისინი უფრო დაბალ ხელფასზე არიან თანახმა. თვითსტიგმატიზაციის პროცესი ძალიან მნიშვნელოვანია.“

ზაზა ქოიავას თქმით, სტიგმატიზაცია იმაზე მეტია, ვიდრე დისკრიმინაცია და ძალიან ნეგატიური ფენომენია:

„სტიგმატიზაციის შემთხვევაში ადამიანი შეიძლება მთლიანად დეკლასირებული იყოს. სტიგმატიზაცია დისკრიმინაციაზე მეტია, ხოლო თვითსტიგმატიზაცია კომპლექსზე მეტი. ფსიქოლოგიაში ძალიან მნიშვნელოვანია ადამიანის პრესტიჟი, თუ როგორ ეჩვენება ის საზოგადოებას. მათ ჰგონიათ, რომ თუ რამეს დაფარავენ და უფრო კარგი კუთხით ეჩვენებიან ადამიანებს, ეს უკეთესია, რადგან სხვაგვარად საზოგადოება მათ გარიყავს, ცუდს გაუკეთებს. სინამდვილეში, XXI საუკუნეში ხშირად სტიგმატიზაცია ადამიანს მოტივაციას აძლევს, რომ ბევრი რამ დაამტკიცოს, უფრო წინ წავიდეს, მეტად განვითარდეს.“

„დაბალი თვითშეფასება იწვევს სტიგმატიზაციას. ძალიან მნიშვნელოვანია აღზრდის პროცესი, თუ რა საზოგადოებაში ტრიალებს ბავშვი, რა ესმის მას ყოველდღიურად. ბოდიშს ვიხდი ამის თქმისთვის, მაგრამ „დებილი ხარ, შვილო, ვერასდროს ვერაფერს ისწავლი, შენი ძმა ნახე როგორ კარგად სწავლობს,“ - მთელი ცხოვრება ამის ძახილი ნიშნავს იმას, რომ ის ადამიანი მართლა იდიოტი გამოვა, ვერაფერს გააკეთებს, უკაცრავად ამის თქმისთვის. იშვიათ შემთხვევაში, შეიძლება, ამან მოტივაცია მისცეს ადამიანს, რომ რამე დაამტკიცოს. ხშირ შემთხვევაში, როდესაც ავტორიტეტი პიროვნება, დედა, უფროსი ძმა, მასწავლებელი მუდმივად ამას გაძახებს, შესაძლებელია, რომ ტვინმა ეს დაიპროგრამოს, კომპლექსად იქცეს და სტიგმად ჩამოყალიბდეს,“ - აღნიშნავს ზაზა ქოიავა.

წყარო: ​პოსტ ალიონი