სამზარეულოში ტრიალი და კერძების მომზადება პანდემიით გამოწვეულ სტრესთან გამკლავების ერთ-ერთი საუკეთესო საშუალებაა

სიახლეები

„ვითომდა ვირუსის გასანადგურებლად, ვებრძვით ჩვენს ადამიანურ ფასეულობებს მთლიანად და კატეგორიულად, ტოტალიტარულად, რაც აბსოლუტურად შეუძლებელია, თეორიულადაც კი და სინამდვილეში ნაბიჯ-ნაბიჯ ვინადგურებთ ფასეულობებს“

3 წლის წინ

გერმანიაში მომუშავე ქართველი ექიმი იაგო ფრანგიშვილი სოციალურ ქსელში აქტუალურ თემაზე საინტერესო პოსტს აქვეყნებს. ​MomsEdu.ge გთავაზობთ მის ჩანაწერს:

​„აშშ-ს სოციალიზმს უკიჟინებდნენ კონსერვატივები და მეცინებოდა. ახლა უკვე არა. აშშ არის ისრაელის და ავსტრალიის შემდეგ დიდი ქვეყანა, რომელმაც აცრა სავალდებულო გახადა სამედიცინო პერსონალისათვის. აქ უნდა გავარკვიოთ, შედის თუ არა ტექნიკური პერსონალი, სერვისი... ალბათ შედის, ისრაელიც ასე აკეთებს.

აი, ეს გადაწყვეტილება მართალია, სოციალისტობამიწერილი ჯო ბაიდენის დროს მოხდა, მაგრამ დაიწყო იმით, რომ უკიდურესად კონსერვატიულმა ამერიკული კლინიკების ასოციაციამ გადაწყვიტა პირველმა ასე და ჯო ბაიდენი, ჩაჰყვა და დაჰყვა, ვერ გეტყვით სიამოვნებით თუ ცოტა მაინც სინდისის ქენჯნით.
​
​ყოველგვარი „მაგრამის“ გარეშე. გადაწყვეტილება ჩრდილოკორეულია, ჩინური პარტოკრატიულ ავტორიტარულიც კი არაა.
​

​სადისკუსიოდ რამდენიმე თემა შემოაგდო საჭიროდ კონდიციონირებულმა სისტემურმა რგოლებმა. მაგალითად, სუგერირება იმისა, რომ აცრილი ნაკლებად ვირუსგადამდებიაო. პაციენტს აუცრელ პერსონალთან კონტაქტი ამიტომ შეეშინდებაო. აუცრელს მისი ჯანმრთელობის ხარჯები გადავახდევინოთო, ესეც იყო. ვითომდა, თხილამურზე ფეხმოტეხილი ან ჯამპინგით მხარნაღრძობის მკურნალობას არ იხდიდეს დაზღვევა, ან კბილის ექიმი გეუბნებოდეს, შენი დაზღვევა არ იხდის, ბევრ ტკბილეულს მიირთმევო.
​

​მოკლედ, ყველა სახის ტვინსარეცხი ამოლაგდა და დალაგდა ამ გადაწყვეტილების მიღების სამზარეულოში.
​

​უფრო სწორი კი იქნებოდა შედარება, რომ ყველა სახის ინსტრუმენტი დალაგდა საოპერაციო მაგიდაზე და პაციენტი ტვინის ამპუტაციისათვის უკვე კარგა ხანია ნარკოზშია.
​

​განსაკუთრებული სიმძიმის იარაღი კი ისევ და ისიც ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა დაგვიდო - „ჩვენ ვართ ომში და იძულება ბუნებრივია“.

​ამ ყველა იარაღის ერთადერთი მიზანია იმ ვითომდა ფაქტის, დამტკიცებული ფაქტის, ადამიანების ტვინში ჩაბეჭდვა, რომ ადამიანები კორონათი იღუპებიან და კორონა რომ მოვსპოთ, ეს ადამიანები არ დაიღუპებიან.

​ამიტომაც ომია.

​ომი ხომ მარტივად იმას ნიშნავს, რომ ადამიანები ბრძანებით იღუპებიან, არაბუნებრივი სიკვდილით იღუპებიან და ამ პროცესის შეწყვეტა შეგიძლია.

​ომის წესები კი სხვაა, ვიდრე თავისუფალი და მშვიდობიანი ცხოვრებისა.

​ომში მძიმე იარაღითაც უნდა იბრძოლო.

​ომში უნდა იყო ტოტალიტარული და ყველა სფერო აკონტროლო.

​​აი, ესაა მთელი საოპერაციო მაგიდა და ინსტრუმენტარიუმი. ვისაც სურვილი აქვს, მივიდეს და გახდეს ნეიროქირურგი.
​

​​წინასწარვე ვიტყვი საკუთარ და პირად აზრს, რომ დიახ, ჩვენ მართლაც ომში ვართ.

​ოღონდაც ეს ომი საკუთარი თავის წინააღმდეგ ომია.

​ჩვენ ვებრძვით საკუთარ თავს, საკუთარ შინაგან არსებას, საკუთარ გენეტიკურ დეტერმინაციულ თვისებებს, როგორებიცაა: თავისუფლება, თავისუფალი გადაადგილება, ადამიანებთან სოციალური და პიროვნული კონტაქტი, ადამიანთან სხეულებრივი კონტაქტი, ჩახუტება, ხელგადახვევა, კოცნა. პრიმატებშიც კი ეს ყველაფერი უდიდესი, განუსაზღვრელი მნიშვნელობისაა და ამის წინააღმდეგ ვებრძვით საკუთარ თავს.

​ვებრძვით ჩვენს ადამიანურ ფასეულობებს მთლიანად და კატეგორიულად, ტოტალურად, გასანადგურებლად, ვითომდა ვირუსის გასანადგურებლად, რაც აბსოლუტურად შეუძლებელია, თეორიულადაც კი და სინამდვილეში კი ნაბიჯ-ნაბიჯ ვინადგურებთ ფასეულობებს.

​აი, ესაა ნამდვილი და ვიზუალიზირებული ომი, ჩემთვის პირადად. ესაა ის, რასაც მე ვხედავ.

​ამ ბრძოლაში რაც უფრო მძიმე იარაღს გამოვიყენებთ, მით უფრო დავზიანდებით.

​რაც უფრო მეტ იძულებას და ტოტალიტარიზმს შემოვიტანთ, მით უფრო დავჩაჩანაკდებით სულიერად.

​თავისუფლების სახელით დამონებაც ისტორიული გაკვეთილია.

​განსაკუთრებით სოციალიზმის და სტალინიზმის ქვეყნების მოქალაქეებს გამოგვიცდია ეს. მაგრამ მოვეშვათ ახლა ემოციებს და ფაქტებს შევხედოთ. რა ხდება ფაქტობრივად?
​

უკვე 18 თვეა მინიმუმ გასული კორონავირუსის გავრცელების მართლაც და აფეთქებიდან. პანდემია გამოცხადდა. ამ 18 გასულ პანდემიურ თვეში 1 მილიონ მოსახლეზე დაკარგა:
​

პერუმ - 5 859 ადამიანი

უნგრეთმა - 3 116

ბრაზილიამ - 2 577

ამერიკამ - 1 883

ინდოეთმა - 303

საქართველომ - 1 440
​
​სიკვდილიანობის მაჩვენებელი წლიურად დაახლოებით 0,6%-დან 0,7%-მდეა.

​

ასეა თითქმის ყველგან უკვე, რამეთუ იქ, სადაც ჯანდაცვა საუკეთესოა, ადამიანები დიდხანს ცხოვრობენ, ბევრია ღრმად მოხუცი და ეს სიკვდილიანობის მაჩვენებელს ზრდის.
​

იქ, სადაც ჯანდაცვა სუსტია, სამაგიეროდ, ბევრია პროცენტულად ახალგაზრდა და სიკვდილიანობის პროცენტს ეს ამცირებს.

​ასე რომ, დაახლოებით წლიური სიკვდილიანობა მოსახლეობის 0,6%-ს შეადგენს.

1 მილიონ მოსახლეზე ეს დაახლოებით 6 000 ადამიანი გამოდის.
​

ასეა უკვე ათეული წლები და ეს რიცხვი დაახლოებით 5%-ის ფარგლებში თუ მერყეობს, ამას დიდ მერყეობას უწოდებენ.
​
​პანდემიის ეპოქაში ზოგადი სიკვდილიანობა უცვლელია, სტაბილურია ამ 0,6 დან 0,7%-ის ფარგლებში სხვადასხვა ქვეყნისათვის და რომელიმე ქვეყნას თუ 0,6% ჰქონდა, დაახლოებით ასე დარჩა და მერყეობა საერთოდ ამ 0,6%ის 5%-ს არ აღემატება.

​
​ასევეა პერუშიც.

​

იქაც, 1 მილიონ პერუს მოქალაქეზე წლიურად დაახლოებით 6 000 ადამიანი იღუპება, პანდემიის წელიწად-ნახევარზე გადაანგარიშებით კი ბუნებრივად პერუში ამ პერიდში გარდაცვლილთა რაოდენობა იქნებოდა 9 000 ადამიანი ყოველ მილიონზე.
​

აქედან 5 859 დაიღუპა კორონათი.

​ანუ ეს ადამიანები რომ გადაგვერჩინა და დაგვეცვა კორონასაგან, მაშინ პერუში ერთ მილიონ მოსახლეზე 18 თვეში იქნებოდა 3141 ადამიანი, ანუ ერთ წელიწადში 2120 ადამიანი დაიღუპებოდა? და პერუს სიკვდილიანობის მაჩვენებელი იქნებოდა 0,3%? მსოფლიო ისტორიაში დღემდე არარსებული 0,3% იქნებოდა მაგალითად პერუში სიკვდილიანობის მაჩვენებელი, კორონა რომ არ ყოფილიყო?
​
​საუბრობს ვინმე სტატისტიკაზე, სიკვდილიანობაზე? ჯერჯერობით - არა.

​
​შემდეგი პრობლემა ცოტათი უფრო რთულია გასაგებად.

​

პანდემიას თუ დავუმატებთ იმ ფაქტს, რომ ჯანდაცვის სისტემა ამ პერიდში მაინც უმნიშვნელოვანესი რგოლია და იმასაც თუ გავითვალისწინებთ, რომ ჯანდაცვის და სოციალური თანხები სახელმწიფოს ყველაზე დიდი გასავალია, ფულის დიდი ფაქტორია, მაშინ თემა ფულს ვერ ამოვიღებთ დისკუსიიდან.
​
​პანდემიით დიდი ფულის შოვნა რომ შეიძლება, ეს ონლაინ ვაჭრობამ დაამტკიცა, ეს ფარმაინდუსტრიამ დაგვიმტკიცა. ამაზე არ ვსაუბრობ, ეს ჩვეულებრივი მოვლენაა და რაც მეტია მოთხოვნილება, მით უფრო მეტია ფასიც. მე ვსაუბრობ კლინიკების და სახელმწიფოების გარკვეული სტრუქტურების კორონავირუსის ფაქტორით მოგებაზე. თუკი ხარ კლინიკა, რაც მეტი კორონიანი გყავს, მით უფრო მეტ ფულს იღებ. ესაა ფაქტი და ამას ვერავინ წაუვა. გინდაც ფეხნაღრძობი იყოს ადამიანი და ამიტომ ესაჭიროებოდეს მკურნალობა, თუ აქვს კორონა, უკვე კლინიკა გაცილებით უფრო დიდ მოგებაშია, ვიდრე ჩვეულებრივი ავადმყოფის დროს. ჯანმრთელობის პრობლემა ინაცვლებს სადღაც უკან და უმთავრესი ხდება დიაგნოზი „კორონა“.

​

იტალიაში, ესპანეთში, პორტუგალიაში და ევროპის ბევრზე ბევრ ქვეყანაში სურდოიანი პაციენტებით გაავსეს სპორტული დარბაზები თუ სარდაფები თუ კორიდორები კლინიკებმა.

​სახელმწიფომ ფულის ყულაბას უკონტროლოდ მოხადა თავი.

​სულელი უნდა იყო კლინიკის შეფი, რომ 200-საწოლიანი საავადმყოფი 1500 საწოლიანად კიარა, 1500 ადამიან სადარბაზედ არ გადააკეთო.

​გვახსოვს პორტუგალიაში სასწრაფო მანქანების რიგები და ისიც, რომ ტაქსის ფირმებმა სასრაფოდ გადააკეთეს მათი მოდიდო მანქანები და მინიტრასპორტერები „პაციენტის სატრანსპორტე“ საშუალებად.

​სასტუმროები, კორონას იზოლატორული სასტუმროები, მარტო საქართველოში კი არ ყოფილა, ყველა ნეპოტისტურმა ქვეყანამ და არაერთმა ასეთად აქამდე არცნობილმა გამოიყენა ეს ხერხიც.

​ღარიბი სახელმწიფოებისათვის ხომ ცალკე დიდ ყულაბაში და რაც მეტია კორონადიაგნოზი, მით მეტია ფულიც. პოლიტიკური მანიპულაციების და დიქტატორულის კორონათი ალიბიზაციაზე არაფერს ვამბობ. ესეც ვიცით. ეს თემები ამ 18 თვის შემდეგ მარგინალურადაა დისკუტირებული.

​რამდენიმე კვირის წინ დაიწყო გერმანიაში პროკურატურამ კლინიკების კვლევა, რომ მაგალითად, პაციენტთა 30%-ს მაინც არ ესაჭიროებოდა ინტენსიურში წოლაო.

​​რამდენი კორონავირუსის მატარებელი დაიღუპა არასწორი სამედიცინო მართვით, ან იზოლაციის უმოძრაობაში თრომბოემბოლიით, არასწორი და აგრესიული მედიკაციით, ნაადრევი მართვითი სუნთქვით, ეს ყველაფერი სიბნელითაა მოცული. დაიწყო ამ თემებზე ნელა საუბარი გერმანიაში... თუმცა, მერე წყალდიდობის თემამ წალეკა ეს დისკუსიაც. ასეა, ადამიანი თავისუფალ ცხოვრებას და თავისუფლებისაკენ სწრაფვას უპირველესად ბუნება და შემთხვევითობა ებრძვის, ესაა ჩვენი ხვედრიც რომ ქვა აღმართში წამოგეწევა კიდეც.

​შემდეგი უდიდესი თემაა აცრის, როგორც ასეთის, აბსოლუტური გაფეტიშება ყველა ასაკის ადამიანისათვის.

​ჩუტყვავილა უმეტესწილად ბავშვების დაავადებაა და თუ არ ხარ აცრილი, ყოველ მეორე ჩვილს კლავს. მუცელში მყოფ დაუბადებელ ბავშვს კლავს ჩუტყვავილა, თუკი ორსულს და ჩუტყვავილიან ბავშვს ან მოზარდს კონტაქტი ჰქონდათ.

​​კორონას სიტუაციაში ჯერ კიდევ არაა გამოქვეყნებული სიკვდილიანობისა და ასაკის ერთის მხრივ და ასაკს მიმატებული სხვა დაავადებების სტატისტიკა. ეს უდიდესი სახელმწიფო საიდუმლოსავითაა.

​რამდენიმე კვირა იდო გერმანიის 21 წლამდე ასაკის გარდაცვლილთა სტატისტიკა რობერტ კოხის ინსტიტუტის ვებ-გვერდზე და უცებ გაქრა, ისევე როგორც, გააქრეს ინტენსიურში ინვაზიურ და არაინვაზიურ მართვით სუნთქვაზე მყოფთა სტატისტიკაც. შეთქმულებაა? - არა. უბრალოდ ამ ინსტიტუტმა თქვა, რომ ინტერპრეტაციის არასასურველი მომენტების გამო ადამიანები რომ არ დავაბნიოთ, ვიღებთ ამ სტატსიტიკას გვერდიდანო. 

​რა იყო ის სტატისტიკა?

​გერმანიაში პანდემიის 16 თვეში და ეს სტატისტიკა მაისამდე იყო, ამ 16 თვეში პანდემიის დროს გერმანიაში გარდაიცვალა 21 წლამდე ასაკის 7 022 ახალგაზრდა, ბავშვი და ჩვილი. ამათგან კორონათი გარდაიცვალა - 21 მოზარდი და ბავშვი. ამ ბავშვების არც დაავედებათა და არც სხვა სახის ჯანმრთელობის სტატისტიკა არ ვიცით. არადა, მნიშვნელოვანია იმისთვის, რომ ნამდვილი სარისკო ჯგუფები გავარკვიოთ.

​რამდენად გაიზარდა ახალგაზრდების და მოზარდების სიკვდილიანობა კორონას პერიოდში? გერმანიაში - საერთოდ არა.

​სარისკო ჯგუფების თემა კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია მოხუცებულობის ასაკში. რომელი უფრო სარისკოა, კორონას შიშით მოხუცის იმობილიზება, ფსიქიურად შელახული მოხუცი და აქტიური მოძრაობის ადამიანის იზოლირება საწოლში თუ სავარძელში და მერე ამ ყველაფრით გართულება, თუ კორონას მატარებლობა?

​რამდენად კლავს შიში ამ ასაკში და ამ მენტალურ მდგომარეობაში ადამიანს და რამდენად ფილტვის ანთება კორონას გამო?

​ფილტვის ანთება ხომ საერთოდ ცალკე თემაა ასაკოვნებში და სიკვდილიანობის დაახლოებით 30%-ს შეადგენდა ყოველთვის. გაიზარდა ეს მაჩვენებელი? თუ კლებსიელას და პნევმოკოკის ნაცვლად ახლა კორონას ფილტვის ანთება კლავს? ეს თემებიც საერთოდ სიბნელეა ამ 18 თვის მერეც კი. სამაგიეროდ კი მიდის დიდი სპეკულირება თემაზე, რომ აცრა ყველაფრისაგან გვიხსნის.

​აცრილი ავადმყოფი ისევეა გადამტანი, როგორც არაცრილი და ეს ყველა ექიმმა კი არა, სტუდენტმა და გუგლის მფლობელმა იცის.

​აცრამ შეიძლება დაგიცვას მძიმე გართულებისაგან, ოღონდაც არა ინფიცირებისაგან.

​რატომ არ ვსაუბრობთ იმაზე, რომ ყველას, ვისაც ეშინია, ვინც ასაკოვანია, ვისაც სხვა დაავადებები აქვს, აიცრან და არიან დაცულები, აქ 18 წლის ახალგაზრდის უსიმპტომო კორონამატარებლობა რა პრობლემას უნდა გიქმნიდეს, თუკი ვაქცინა მუშაობს?

​როგორ შეიძლება იმაზე ფიქრი, რომ ვირუსს გააქრობ, არც ჩუტყვავილა გამქრალა. როგორც კი არ აცრი ბავშვს, დაახლოებით ყოველ მესამე ბავშვს დაემართება და შეიძლება დაღუპოს. ამიტომაც, ვიცრით არა იმიტომ, რომ არ მივიღოთ ვირუსი, არამედ იმიტომ, რომ არ გავხდეთ მძიმედ ავად, გადავიტანოთ მსუბუქი ფორმით.

​სადაა აქ მიზანმიმართულობა ან ახსნა, რომ აუცრა აუცილებლად და ზეწოლით ბავშვს, ახალგაზრდას თუ ვინმე სხვას, რომელსაც ეს არ სურს?

​რაა ამგვარი აცრის მიზანი, ვის არგებს ამგვარი აცრა?

​ისრაელი უკვე მესამე წრეზე ცრის, მაგრამ სიკვდილიანობის იმ 0,6 თუ 0,7%-ს ვერაფრით გააქრობს, რამეთუ, ადამიანები ვართ მოკვდავები, ადამიანებს არ შეუძლიათ მთელი ცხოვრება დარჩნენ ჯანმრთელები და 120 წლის ასაკში „ძილში გაიპარონ“, თუკი ესეც კატასტროფად არ გამოვაცხადეთ როდესმე.

​მედიცინა ორგვარია

​ერთია მედიცინა როგორც მეცნიერება, რომელიც იკვლევს დაავადებას, მის წარმოშობას, განვითარებას და დამარცხების, მის წინააღმდეგ ბრძოლის გზას და მეორე მედიცინაა ადაიმიანი. ესაა ინდივიდუალური და ერთი კონკრეტული ადამიანის მკურნალობა.

​აი, ეს მეორე, ინდივიდუალური მედიცინა კი იმ მეცნიერებაზე, ადამიანის სურვილზე და ამ მეცნიერების გამოყენების დროსა თუ ინტენსივობაზეა დაფუძნებული.

​წესითა და რიგით, მედიცინა, როგორც ზოგადად ავადმყოფობათა მეცნიერება, შეიქმნა მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ, რომ უმკურნალოს ერთ კონკრეტულ ავადმყოფს.

​მედიცინა ადამიანის, ინდივიდის სურვილზეა ბაზირებული, დაფუძნებული და მის არსებობას მხოლოდ და მხოლოდ ამიტომ აქვს აზრი. აი, ეს უნდა გაითვალისწინოს ექიმმა. თუ არა, სტალინსაც კი სურდა მასე სურვილით რაღაც-რაღაცები და რა გამოვიდა ამ კოლექტივიზმით, დავინახეთ. ჩინელებმა სოფლები გამოასახლეს კერძო ეზო-სახლკარიდან და რამდენიმე კვირით რკინის კონტეინერებში შეასახლეს. ესაა ტოტალიტარული მიდგომა. აი, ესაა ის ომი, რომელსაც ყველანაირად უნდა ვებრძოლოთ, რომ არ გადაიქცეს ტოტალურ ომად, არ გადაიქცეს საკუთარი თავის წინააღმდეგ მიმართულ ომად, რომლის შედეგიც იქნება ადამიანობისა და ადამიანი ფასულობების სრული დაკარგვა,“ - წერს ექიმი იაგო ფრანგიშვილი.

წაიკითხეთ სრულად