Baby Bag

როგორ დავეხმაროთ ბავშვს კარგი მანერების ათვისებაში?

როგორ დავეხმაროთ ბავშვს კარგი მანერების ათვისებაში?
ბავშვისთვის კარგი მანერების სწავლება საკმაოდ რთული და ხანგრძლივი ​პროცესია. ზოგიერთ პატარას ეტიკეტის წესების სრულად ასათვისებლად, შესაძლოა, 8 წელიც კი დასჭირდეს. თავაზიანი ქცევის წესების ათვისება ნებისმიერ ბავშვს შეუძლია. ჩვენს სტატიაში გამოცდილ და ეფექტურ საშუალებებს გაგაცნობთ, რომელთა დახმარებით ბავშვებს ყოველდღიურ მაგალითზე დაყრდნობით კარგი მანერების ათვისებაში დაეხმარებით.

ასწავლეთ ბავშვს სხვების მაგალითზე

ხშირ შემთხვევაში ბავშვები ოჯახის წევრებზე მეტად უცხო ადამიანებს უსმენენ და უჯერებენ კიდეც. დახმარებისთვის თქვენს მეგობრებს, ნათესავებს და მასწავლებლებს მიმართეთ. თუ თქვენი შვილები თქვენი ახლობლის სახლში დაუდევრად იქცევიან და ოჯახის ნივთებს აზიანებენ, უთხარით თქვენს მეგობარს, რომ ბავშვებს შენიშნვა მისცეს და აუხსნას, რომ ასე მოქცევა დაუშვებელია. სახლში დაბრუნების შემდეგ კი თქვენს შვილებს იმავე საკითხზე სხვაგვარად გაესაუბრეთ. აუხსენით, რომ ისინი არასწორად მოიქცნენ, მაგრამ თქვენი მეგობრის სიტყვებს ნუ გამოიყენებთ. თქვენი სათქმელი განსხვავებულად ჩამოაყალიბეთ. აუცილებელია, რომ ერთსა და იმავე საკითხზე ბავშვებს რამდენიმე ადამიანი დაელაპარაკოს. პატარები ასე უკეთ შეძლებენ ეტიკეტის წესებში გარკვევას.

გამოიყენეთ პოზიტიური სიტყვები

კარგი მანერების ათვისების პროცესი ბავშვისთვის სასიამოვნო და საინტერესო უნდა იყოს. სწავლებას დამსჯელი ან ავტორიტარული ხასიათი არ უნდა ჰქონდეს. აუხსენით თქვენს შვილს, რომ კარგი მანერების დასწავლით ისინი სოციუმში მეტი წარმატების მიღწევას შეძლებენ, ადამიანებს მათ მიმართ მეტი პატივისცემის გრძნობა გაუჩნდებათ, რის გამოც ნებისმიერ ოჯახში სასურველი სტუმრები იქნებიან. უთხარით მას, რომ კარგი მანერების მქონე ადამიანები სასურველ მიზნებს გაცილებით მარტივად აღწევენ, რადგან მათ მიმართ საზოგადოებას მეტი ნდობა აქვს, ვიდრე იმ ადამიანებისადმი, რომლებსაც სოციუმში ქცევის წესებზე წარმოდგენა არ აქვთ.

მიზნის მიღწევაში იუმორიც დაგეხმარებათ

თუ თქვენი პატარა თხოვნით მოგმართავთ, მაგრამ წინადადების ბოლოს არ ახსენებს სიტყვას „გთხოვ,“ მისი მოქმედება გააშარჟეთ და სახის სასაცილო გამომეტყველება მიიღეთ. ბავშვი კარგ განწყობაზე დადგება, რის შემდეგაც შეგიძლიათ აუხსნათ, თუ როგორ მოიქცეს, როდესაც ადამიანს თხოვნით მიმართავს.

ასწავლეთ თამაშის დახმარებით

ბავშვთან ერთად საინტერესო თამაშები ითამაშეთ, რომელთა დახმარებით ის სოციუმში სწორად მოქცევას ისწავლის. გაითამაშეთ უცხო ადამიანთან პირველი შეხვედრისა და გაცნობის სცენა, ან წარმოიდგინეთ, რომ თქვენს შვილთან ერთად სუპერმაკეტში პროდუქტებს ყიდულობთ. ბავშვს თამაშის დახმარებით ასწავლეთ, როგორ უნდა მოიქცეს, როდესაც ადამიანს პირველად ხვდება ან სუპერმარკეტში რომელიმე პროდუქტის შეძენა სურს.

ასწავლეთ ოჯახური სადილების დახმარებით

ოჯახური სადილების დახმარებით თქვენს შვილებს მაგიდასთან სწორად მოქცევის წესებს მარტივად ასწავლით, გარდა ამისა მათთან მეტად დაახლოვდებით. ასწავლეთ თქვენს შვილს, როგორ დაღეჭოს საკვები უხმაუროდ, როგორ გამოიყენოს დანა-ჩანგალი, როგორ მოიქცეს რესტორანში ან ოჯახში სტუმრად ყოფნისას. თუ თქვენს შვილს რომელიმე საკვები არ მოსწონს, აჩვენეთ მას, როგორ უნდა თქვას კულტურულად უარი მის მირთმევაზე. ბავშვი ოჯახურ გარემოში თავს თავისუფლად და მშვიდად გრძნობს, რის გამოც ეტიკეტის ათვისებას მარტივად ახერხებს.

ისადილეთ გარეთ ბავშვებთან ერთად

ვიდრე ბავშვებს რესტორანში ან წვეულებებზე წაიყვანდეთ, თქვენთან ერთად სასადილოდ რამდენჯერმე წაიყვანეთ. შეარჩიეთ ისეთი კაფეები, რომლებშიც საბავშვო სივრცე სათანადოდ არის მოწყობილი. ასწავლეთ თქვენს შვილს მენიუს მშვიდად და უხმაუროდ დათვალიერება, შეკვეთის გაკეთება და მომსახურე პერსონალთან კულტურულად მოქცევა. შეგიძლიათ ბავშვები თქვენთან ერთად მაღაზიებშიც ატაროთ, რათა თქვენს მაგალითზე სოციუმში ქცევის წესები სათანადოდ აითვისონ.

გაითვალისწინეთ თქვენი შვილის აზრები და იდეები

როდესაც თქვენი შვილი სხვა ადამიანის ქცევას აკრიტიკებს და თვლის, რომ მან ეტიკეტის წესები დაარღვია, ბავშვს ყურადღებით და გულდასმით მოუსმინეთ. ჰკითხეთ თქვენს შვილს, თავად როგორ მოიქცეოდა მსგავს ვითარებაში. ასწავლეთ პატარას პატივისცემის გამომხატველი სიტყვები, რომელთა დახმარებით ის უფროსებთან, მასწავლებლებთან და უცხო ადამიანებთან კულტურულ საუბარს შეძლებს.

პრაქტიკას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს


ბავშვებს კარგი მანერების ათვისებაში ყოველდღიურად უნდა დაეხმაროთ. თუ ის საჩუქრის მიღებისას მადლობას არ იხდის, შეახსენეთ, რომ მისი ქცევა სწორი არ არის. ბავშვი თქვენს მაგალითზე ყოველდღიურად უნდა ხედავდეს, რომ ადამიანები კომპლიმენტის ან საჩუქრის მიღებას მადლობით პასუხობენ. როდესაც პატარა თხოვნით მოგმართავთ, ყოველთვის შეახსენეთ, რომ წინადადების ბოლოს სიტყვა „გთხოვ“ აუცილებლად უნდა თქვას. ყოველდღიური პრაქტიკის დახმარებით ბავშვი ეტიკეტის წესების ათვისებას ადვილად შეძლებს და ზრდილობიანი ქცევა მისი ცხოვრების განუყოფელ ნაწილად იქცევა.

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

​რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი და რა რეაგირება უნდა ჰქონდეთ გარშემომყოფებს?

​რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი და რა რეაგირება უნდა ჰქონდეთ გარშემომყოფებს?

რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი და რა რეაგირება უნდა ჰქონდეთ გარშემომყოფებს? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ქცევითი თერაპევტი მაკო გაგნიძე.

- რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი?

- ბავშვები განვითარების სხვადასხვა ეტაპზე არც თუ ისე იშვიათად მიმართავენ აგრესიულ ქცევას. ხშირად გარშემომყოფთა ქცევაზე დაკვირვების შედეგად დაისწავლიან აგრესიულ ქცევას, შესაბამისად, მათ განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ოჯახის, სამეზობლოს, სკოლის, ზოგადად, სოციუმის ფაქტორი, რადგან სწორედ იქ და მათზე დაკვირვებით იღებს ქცევის პირველ გამოცდილებას. აგრესიით კომუნიკაცია შესაძლოა, ბევრად უფრო რთულ და სიღრმისეულ პრობლემებზე მიუთითებდეს, ვიდრე მხოლოდ დასწავლილი ქცევა, ის ხშირად სოციალური და ემოციური პრობლემების მანიშნებელია.

ასევე გარემოს სხვადასხვა მახასიათებელი, რომელშიც ადამიანი იმყოფება, ზრდის ან ამცირებს აგრესიული ქმედებების ალბათობას. გარდა ამისა, ადამიანის ინდივიდუალური მახასიათებლები მნიშვნელოვან როლს თამაშობს აგრესიული ქცევის გამოვლინებაში. ბავშვის აგრესიული ქცევის ჩამოყალიბებაზე შესაძლოა, გავლენა მოახდინოს უამრავმა ფაქტორმა, როგორც სამედიცინო დიაგნოზმა, ასევე სოციალურმა ფაქტორებმა.

აღსანიშნავია, რომ ბოლო დროს იზრდება იმ სამედიცინო კვლევების რაოდენობა, რომლებიც ადასტურებენ ტელეეკრანებზე ნანახი ძალადობის სცენების ხელშეწყობას და აუდიტორიის აგრესიის დონის ამაღლებას.

- რა ფორმებით შეიძლება გამოვლინდეს აგრესიული ქცევა?

- არსებობს აგრესიული ქცევის სხვადასხვა ფორმა, თუმცა ალბათ მნიშვნელოვანია ყურადღების გამახვილება ფიზიკურ და ვერბალურ აგრესიაზე. ფიზიკური აგრესია არის ფიზიკური ძალის გამოყენება სხვა ადამიანის მიმართ (მაგალითად, დარტყმა, საგნების სროლა). ვერბალური აგრესია, მაგალითად, ყვირილი, გინება, ლანძღვა, მუქარა, სიტყვიერი შეურაცხყოფა. პატარა, კერძოდ, სკოლამდელ ასაკში აგრესიულ ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს გარკვეული ფუნქცია, იყოს არასასურველის არიდებით გამოწვეული, ან სასურველის მისაღებად განხორციელებული. ამ შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია ურთიერთშეთანხმება და სწორი ფორმის სწავლება.

- რა უნდა იცოდეს გარშემომყოფმა იმისთვის, რომ სწორად გაუმკლავდეს გამოვლენილ აგრესიას?

- აბსოლუტურად გასაგებია, რომ „ბუნებრივი“ აგრესიული პოტენციალი არსად არ ქრება, უბრალოდ ბავშვმა უნდა ისწავლოს საკუთარი იმპულსების კონტროლი, ან მათი გამოხატვა საზოგადოებაში მისაღები ფორმით. სწორედ აქ, მნიშვნლოვანია სოციუმი, რაზეც ზემოთ ვისაუბრეთ - ოჯახი, აღზრდის ტიპი, მშობლის და შვილის ემოციური ფონი. გავიმეორებ და კიდევ ერთხელ აღვნიშნავ, რომ ბავშვისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი მაგალითი, მშობლის ქცევა და დამოკიდებულებაა, ამიტომ აგრესიული ქცევის პრევენციის ერთ-ერთი მთავარი პირობაა მშობლის სიზუსტე საკუთარ თავთან და შვილთან მიმართებაში. ის (მშობელი)  უნდა ეცადოს, რომ არა მხოლოდ შეგონებით, არამედ საკუთარი ქცევითი მაგალითით ბავშვი პატარა ასაკიდანვე მიაჩვიოს პრობლემების აგრესიული მეთოდების გარეშე გადაჭრას, გამოსავლის მშვიდად ძიებას და პოვნას. ყველა ბავშვი არის ინდივიდუალური, თუკი მშობლის ძალისხმევის მიუხედავად პრობლემა მაინც დაუძლეველია, დაიხმარეთ სპეციალისტი (ფსიქოლოგი, ქცევითი თერაპევტი). კომპეტენტური სპეციალისტის რეკომენდაციით, სხვადასხვა ტექნიკით შესაძლებელია აღმოვფხვრათ პრობლემა.

- რა შემთხვევაში შეიძლება გამწვავდეს მდგომარეობა?

- არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება აგრესიაზე აგრესიითვე პასუხი. ასეთ დროს მდგომარეობა ნამდვილად გამწვავდება, შესაძლოა გაჩნდეს დამატებითი სირთულეებიც. მშობელი-შვილის ურთიერთობის სირთულე, დამატებითი ქცევითი სირთულეები, ამიტომ თუკი მშობელი ვერ უმკლავდება გარკვეულ გამოწვევებს, სჯობს მიმართოს სპეციალისტს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად