Baby Bag

როგორ დავეხმაროთ ბავშვს კარგი მანერების ათვისებაში?

როგორ დავეხმაროთ ბავშვს კარგი მანერების ათვისებაში?
ბავშვისთვის კარგი მანერების სწავლება საკმაოდ რთული და ხანგრძლივი ​პროცესია. ზოგიერთ პატარას ეტიკეტის წესების სრულად ასათვისებლად, შესაძლოა, 8 წელიც კი დასჭირდეს. თავაზიანი ქცევის წესების ათვისება ნებისმიერ ბავშვს შეუძლია. ჩვენს სტატიაში გამოცდილ და ეფექტურ საშუალებებს გაგაცნობთ, რომელთა დახმარებით ბავშვებს ყოველდღიურ მაგალითზე დაყრდნობით კარგი მანერების ათვისებაში დაეხმარებით.

ასწავლეთ ბავშვს სხვების მაგალითზე

ხშირ შემთხვევაში ბავშვები ოჯახის წევრებზე მეტად უცხო ადამიანებს უსმენენ და უჯერებენ კიდეც. დახმარებისთვის თქვენს მეგობრებს, ნათესავებს და მასწავლებლებს მიმართეთ. თუ თქვენი შვილები თქვენი ახლობლის სახლში დაუდევრად იქცევიან და ოჯახის ნივთებს აზიანებენ, უთხარით თქვენს მეგობარს, რომ ბავშვებს შენიშნვა მისცეს და აუხსნას, რომ ასე მოქცევა დაუშვებელია. სახლში დაბრუნების შემდეგ კი თქვენს შვილებს იმავე საკითხზე სხვაგვარად გაესაუბრეთ. აუხსენით, რომ ისინი არასწორად მოიქცნენ, მაგრამ თქვენი მეგობრის სიტყვებს ნუ გამოიყენებთ. თქვენი სათქმელი განსხვავებულად ჩამოაყალიბეთ. აუცილებელია, რომ ერთსა და იმავე საკითხზე ბავშვებს რამდენიმე ადამიანი დაელაპარაკოს. პატარები ასე უკეთ შეძლებენ ეტიკეტის წესებში გარკვევას.

გამოიყენეთ პოზიტიური სიტყვები

კარგი მანერების ათვისების პროცესი ბავშვისთვის სასიამოვნო და საინტერესო უნდა იყოს. სწავლებას დამსჯელი ან ავტორიტარული ხასიათი არ უნდა ჰქონდეს. აუხსენით თქვენს შვილს, რომ კარგი მანერების დასწავლით ისინი სოციუმში მეტი წარმატების მიღწევას შეძლებენ, ადამიანებს მათ მიმართ მეტი პატივისცემის გრძნობა გაუჩნდებათ, რის გამოც ნებისმიერ ოჯახში სასურველი სტუმრები იქნებიან. უთხარით მას, რომ კარგი მანერების მქონე ადამიანები სასურველ მიზნებს გაცილებით მარტივად აღწევენ, რადგან მათ მიმართ საზოგადოებას მეტი ნდობა აქვს, ვიდრე იმ ადამიანებისადმი, რომლებსაც სოციუმში ქცევის წესებზე წარმოდგენა არ აქვთ.

მიზნის მიღწევაში იუმორიც დაგეხმარებათ

თუ თქვენი პატარა თხოვნით მოგმართავთ, მაგრამ წინადადების ბოლოს არ ახსენებს სიტყვას „გთხოვ,“ მისი მოქმედება გააშარჟეთ და სახის სასაცილო გამომეტყველება მიიღეთ. ბავშვი კარგ განწყობაზე დადგება, რის შემდეგაც შეგიძლიათ აუხსნათ, თუ როგორ მოიქცეს, როდესაც ადამიანს თხოვნით მიმართავს.

ასწავლეთ თამაშის დახმარებით

ბავშვთან ერთად საინტერესო თამაშები ითამაშეთ, რომელთა დახმარებით ის სოციუმში სწორად მოქცევას ისწავლის. გაითამაშეთ უცხო ადამიანთან პირველი შეხვედრისა და გაცნობის სცენა, ან წარმოიდგინეთ, რომ თქვენს შვილთან ერთად სუპერმაკეტში პროდუქტებს ყიდულობთ. ბავშვს თამაშის დახმარებით ასწავლეთ, როგორ უნდა მოიქცეს, როდესაც ადამიანს პირველად ხვდება ან სუპერმარკეტში რომელიმე პროდუქტის შეძენა სურს.

ასწავლეთ ოჯახური სადილების დახმარებით

ოჯახური სადილების დახმარებით თქვენს შვილებს მაგიდასთან სწორად მოქცევის წესებს მარტივად ასწავლით, გარდა ამისა მათთან მეტად დაახლოვდებით. ასწავლეთ თქვენს შვილს, როგორ დაღეჭოს საკვები უხმაუროდ, როგორ გამოიყენოს დანა-ჩანგალი, როგორ მოიქცეს რესტორანში ან ოჯახში სტუმრად ყოფნისას. თუ თქვენს შვილს რომელიმე საკვები არ მოსწონს, აჩვენეთ მას, როგორ უნდა თქვას კულტურულად უარი მის მირთმევაზე. ბავშვი ოჯახურ გარემოში თავს თავისუფლად და მშვიდად გრძნობს, რის გამოც ეტიკეტის ათვისებას მარტივად ახერხებს.

ისადილეთ გარეთ ბავშვებთან ერთად

ვიდრე ბავშვებს რესტორანში ან წვეულებებზე წაიყვანდეთ, თქვენთან ერთად სასადილოდ რამდენჯერმე წაიყვანეთ. შეარჩიეთ ისეთი კაფეები, რომლებშიც საბავშვო სივრცე სათანადოდ არის მოწყობილი. ასწავლეთ თქვენს შვილს მენიუს მშვიდად და უხმაუროდ დათვალიერება, შეკვეთის გაკეთება და მომსახურე პერსონალთან კულტურულად მოქცევა. შეგიძლიათ ბავშვები თქვენთან ერთად მაღაზიებშიც ატაროთ, რათა თქვენს მაგალითზე სოციუმში ქცევის წესები სათანადოდ აითვისონ.

გაითვალისწინეთ თქვენი შვილის აზრები და იდეები

როდესაც თქვენი შვილი სხვა ადამიანის ქცევას აკრიტიკებს და თვლის, რომ მან ეტიკეტის წესები დაარღვია, ბავშვს ყურადღებით და გულდასმით მოუსმინეთ. ჰკითხეთ თქვენს შვილს, თავად როგორ მოიქცეოდა მსგავს ვითარებაში. ასწავლეთ პატარას პატივისცემის გამომხატველი სიტყვები, რომელთა დახმარებით ის უფროსებთან, მასწავლებლებთან და უცხო ადამიანებთან კულტურულ საუბარს შეძლებს.

პრაქტიკას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს


ბავშვებს კარგი მანერების ათვისებაში ყოველდღიურად უნდა დაეხმაროთ. თუ ის საჩუქრის მიღებისას მადლობას არ იხდის, შეახსენეთ, რომ მისი ქცევა სწორი არ არის. ბავშვი თქვენს მაგალითზე ყოველდღიურად უნდა ხედავდეს, რომ ადამიანები კომპლიმენტის ან საჩუქრის მიღებას მადლობით პასუხობენ. როდესაც პატარა თხოვნით მოგმართავთ, ყოველთვის შეახსენეთ, რომ წინადადების ბოლოს სიტყვა „გთხოვ“ აუცილებლად უნდა თქვას. ყოველდღიური პრაქტიკის დახმარებით ბავშვი ეტიკეტის წესების ათვისებას ადვილად შეძლებს და ზრდილობიანი ქცევა მისი ცხოვრების განუყოფელ ნაწილად იქცევა.

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“
როდის ვსაუბრობთ მამაკაცისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობაზე, რა არის მიზეზები და ექვემდებარება თუ არა მკურნალობას? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს, საერთაშორისო რეკომენდაციებზე დაყრდნობით ესაუბრა რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი, თსუ-ის დოქტორანტი, ლელა ირემაძე.

- ქალბატონო ლელა, რამდენად მაღალია მამაკაცთა უშვილობის მაჩვენებელი?

- უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებს შორის, მამაკაცის ფაქტორი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და წამყვანი გახლავთ, უფრო მეტიც, თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს.

დღეისათვის, მსოფლიოში ყოველი მე-7 რეპროდუქციული წყვილი უნაყოფოა, 2-3 წლის წინ ეს მაჩვენებელი 10-დან 1-ს შეადგენდა. აღნიშნული მიუთიუთებს პროცესის ზრდაზე. ხეშლემწყობ მიზეზებს შორის, მძიმე ეკოლოგიური ვითარება და არახელსაყრელი სოციალური ფაქტორები მოიაზრება. ამ მხრივ, ჩვენი ქვეყანაც არ არის გამონაკლისი.

- ძირითადად რა არის მამაკაცის უშვილობის მიზეზი?

- მამაკაცის უნაყოფობა არის მამაკაცის მიზეზით ქალის დაორსულების შეუძლებლობა. გამომწვევი მიზეზი მრავალია, მათ შორის წამყვანი გახლავთ:

  • იდიოპათიური;
  • გენეტიკური;
  • ენდოკრინული;
  • ვარიკოცელე;
  • იმუნოლოგიური;
  • შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები;
  • შარდ-სასქესო ორგანოების თანდაყოლილი ან შეძენილი პათოლოგიები და სხვა.
იდიოპათიური ანუ გაურკვეველი გენეზის ფაქტორი - ყველაზე ფართოდ გვხვდება სხვა მიზეზებს შორის და შემთხვევათა 40-50%-ს შეადგენს. ამ შემთხვევაში, გარდა სპერმოგრამისა, სხვა სისტემებში დარღვევა პრაქტიკულად არ არსებობს.

გენეტიკური ფაქტორი - მამაკაცისმიერი უნაყოფობის გამომწვევი მიზეზების შემთხვევაში 20-30-%-ში გვხვდება, იგი გულისხმობს ქრომოსომულ დარღვევას (რაოდენობრივი, სტრუქტურული), მონოგენური დაავადებების (ცისტური ფობროზი) არსებობას, მიტოქონდრიულ მუტაციებს, გენეტიკურად განპირობებულ ენდოკრინულ დარღვევებს.

ენდოკრინული ფაქტორი - მნიშვნელოვანი მიზეზია სხვა ფაქტორებს შორის, გვხდება 25-30%-ში. ენდოკრინული დარღვევებიდან ხშირია - ჰიპერპოლაქტინემია, ჰიპო/ჰიპერთირეოზი, ინსულინრეზისტენტობა ასოცირებული ჭარბ წონასთან/სიმსუქნესთან და სხვა.

ვარიკოცელე - ზოგად პოპულაციაში გვხვდება მამაკაცთა 15-16%-ში, ხოლო უნაყოფო მამაკაცების 30-35%-ში. უნაყოფობის შემთხვევაში ვარიკოცელეს მკურნალობის სტრატეგია (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია მის ხარისხზე და პაციენტის ჩივილებზე (ტკივილი, დისკომფორტი სათესლე ჯირკვლების პროექციაზე). მსუბუქი ხარისხის და/ან ასიმპტომური ვარიკოცელე არ საჭიროებს მკურნალობას.

სხვა მიზეზებს შორის მნიშვნელოვანია - ჭარბი ალკოჰოლის, თამბაქოს, ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარება, ფიზიკური/სპორტული ზედატვირთვა, დღე-ღამური ბიორიტმის (ძილ-ღვიძილის საათები) დარღვევა, ანამნეზში ჩატარებული ქიმიოთერაპია და სხვა.

- რა კვლევებია საჭირო მამაკაცის შემთხვევაში?

- პირველი რიგის კვლევა გახლავთ სპერმოგრამა (სპერმოგრამა - ეაკულატის (სათესლე სითხის) გამოკვლევაა), რომლის ჩატარებას, მიღებული შედეგის სწორად შეფასებას დიდი მნიშვნელობა აქვს.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ მოწოდებული ბოლო რეკომენდაციის მიხედვით, ნორმალური სპერმოგრამის პარამეტრებია:

- საჭიროა თუ არა ანალიზისთვის სპეციალური მომზადება?



- დიახ,  საჭიროა სპეციალური მომზადება. ამ შემთხვევაში მამაკაცმა სქესობრივი ცხოვრებისა და მასტურბაციისგან <2 და >5 დღის განმავლობაში თავი უნდა შეიკავოს. ამ პერიოდში რეკომენდებულია შეიზღუდოს ჭარბი ალკოჰოლი, სპეციფიკური მედიკამენტები.

სპერმოგრამის შედეგის მიხედვით განისაზღვრება სხვა დამატებითი კვლევების საჭიროება, როგორებიცაა: სათესლე ჯირკვლების ულტრასონოგრაფია, ჰორმონული ანალიზები, კარიოტიპირება, შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები და სხვა.

- შესაძლებელია თუ არა მკურნალობა და რამდენად ეფექტურია?

- მკურნალობის მენეჯმენტი (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებზე, ამდენად,  გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება პაციენტის სწორ და დროულ დიაგნოსტიკას. ხშირად მსუბუქი დარღვევების დროული გასწორების შემდეგ, მოკლე დროში, წყვილი ბუნებრივი გზით იღებს ორსულობას. საჭიროების შემთხვევაში მოწოდებულია ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI), როდესაც სახეზეა: საშუალო ან მძიმე დარღევა სპერმოგრამაში, ობსტრუქციული ან არაობსტრუქციული აზოოსპერმია, ანამნეზი წარუმატებელი მედიკამენტური თერაპია, წარუმატებელი საშვილოსნოსშიდა ინსემინაციები და სხვა.

დღეისათვის, რეპროდუქტოლოგიის განვითარებამ პრაქტიკულად გადაწყვიტა წყვილის უნაყოფობის პრობლემა. თითქმის არ არსებობს გამოუვალი მდგომარეობები, მათ შორის მამაკაცთა უნაყოფობის თვალსაზრისით. მძიმე დარღვევების არსებობისას ინ ვიტრო (IVF/ICSI) განაყოფიერების ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია წყვილმა იყოლიოს საკუთრი გენეტიკური შვილი.

პროგნოზი განისაზღვრება რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტორით, მათ შორის წამყვანია:

სპერმოგრამის დარღვევის ტიპი (მსუბუქი, საშუალო, მძიმე); უნაყოფობის ხანგრძლივობა); უნაყოფობის ტიპი (პირველადი, მეორადი); პარტნიორის (ქალი) ასაკი, მისი ფერტილიზაციის სტატუსი.

ექიმის მიერ პროგნოზის სწორად განსაზღვრას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება წყვილის წარმატებაში.

ამჟამად მამაკაცის უნაყოფობის ნებისმიერ შემთხვევაში არსებობს გამოსავალი, მაშინაც კი, როდესაც საქმე გვაქვს აზოოსპერმიასთან (ობსტრუქციული (ეაკულატში სპერმატოზოიდები არ არსებობა). დამხმარე ქირურგიული ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია სათესლე ჯირკვლებიდან ან მისი დანამატიდან სპერმატოზოიდების ან მისი წარმომქმნელი უჯრედების აღება და გამოყენება, ინ ვიტრო განაყოფიერებითვის (IVF/ICSI). არაობსტრუქციული აზოოსპერმიის შემთხვევაში რეკომენდებულია სპერმ-დონაცია და ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI).

მამაკაცის უნაყოფობის შემთხვევაში ასევე კეთდება საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია (საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია გულისხმობს ქალის საშვილოსნოში სპერმის ხელოვნურად შეყვანას), თუ არის შემდეგი ჩვენება:

  • გაურკვეველი გენეზის უნაყოფობა;
  • მსუბუქი დარღვევა სპერმოგრამაში;
  • გაიშვიათებული სქესობრივი კავშირი;
  • პოტენციის დაქვეითება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად