Baby Bag

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე კვიტაიშვილი.

- ზოგადად, რა არის ექსპრესიული მეტყველება?

- მეტყველების ექსპრესიულობა არის უნარი ნათლად, დამაჯერებლად და ამავე დროს, რაც შეიძლება მოკლედ, გამოხატოს საკუთარი აზრები და გრძნობები, ინტონაციის დაუფლების უნარი, სიტყვების არჩევა, წინადადებების აგება, ფაქტების შერჩევა, მაგალითები.

- როგორ ამოვიცნოთ რომ ბავშვს ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა აქვს? (რა ახასიათებს?)

- ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა არის მეტყველების განვითარების სპეციფიკური დარღვევის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის დროსაც ბავშვის სასაუბრო მეტყველების გამოყენების უნარი მინიმალურ დონეზე დაბალია, რაც გამოიხატება მეტყველების ზოგადი განუვითარებლობით, არსებობს ლექსიკის სიღარიბე, სიტყვიერი განზოგადების დაბალი დონე, მეტყველების დეტალური განცხადების სირთულეები, აგრამატიზმები (სიტყვიერი დაბოლოებების გამოყენებაში შეცდომები, სიტყვების ფორმირების დარღვევა), წინადადებების, ზმნების გამოყენების სირთულეები. დამახასიათებელია არავერბალური მინიშნებების, ჟესტების ადეკვატური გამოყენება, კომუნიკაციის სურვილი.

მიუხედავად იმისა, რომ ნორმალური მეტყველების განვითარება ძალზე ინდივიდუალურია, ორი წლის ასაკში ცალკეული სიტყვების, მასთან დაკავშირებული მეტყველების წარმონაქმნების, ან სამი წლისთვის 2-3 სიტყვისგან შემდგარი მარტივი ფრაზების არარსებობა უნდა ჩაითვალოს დაყოვნების ნიშნად.

ექსპრესიული მეტყველების დარღვევის მიმანიშნებელი შეიძლება იყოს შემდეგი ნიშნები:

ბავშვს 2 წლამდე არ აქვს მეტყველება სიტყვების სახით და 3 წლისთვის მარტივი ფრაზები, მცირე ლექსიკით შემოიფარგლება, სირთულეები სინონიმების არჩევისას, თხრობა, წინადადების არასწორი სტრუქტურა, მეტყველებაში შეცდომები, სიტყვების შემოკლებული გამოთქმები, წინადადებების, ნაცვალსახელების არასწორი გამოყენება, არსებითი სახელების უარყოფის შეუძლებლობა.

- როგორ ხდება ექსპრესიული მეტყველების განვითარება და რა უნარებია ამისთვის საჭირო?

- განსაზღვრეთ რა ტემპით უნდა წაიკითხოთ ლექსი (საშუალო, სწრაფი, ნელი). ასევე, მონაცვლეობით თქვით წინადადება თხრობითი ინტონაციით, თქვით სიხარულით, სიამოვნებით, გაკვირვებით, ეჭვით. მონაცვლეობით მეტყველება ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვისა და დედის ცხოვრებაში, ის საშუალებას აძლევს ადამიანებს გამოხატონ თავიანთი სურვილები და საჭიროებები, აზრები და იდეები, დაიცვან თავიანთი თვალსაზრისი, განავითარონ ენის გამოყენება წერილობით და წარმატებულად იურთიერთონ სხვებთან. ბავშვებისა და მშობლების შემთხვევაში კი – ერთმანეთის გაგება და სტრესული სიტუაციების თავიდან აცილება. როდესაც ენა კარგად არის განვითარებული (ბავშვს აქვს საკმაოდ ფართო ლექსიკა, კომპეტენტურად გამოხატავს თავის აზრებს, იცის როგორ აღწეროს შეგრძნებები, მოქმედებები, მოვლენები, მკაფიოდ პასუხობს კითხვებს), ეს მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მის ცხოვრებას და უხსნის დიდ შესაძლებლობებს სხვადასხვა წრეში კომუნიკაციისთვის. 

მარიამ ჩოქური

„ჩვენ მოგვეთხოვება ბავშვისთვის მეტყველებით გამდიდრებული გარემოს შექმნა,“- ნეიროფსიქოლოგი თ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, რომ ბავშვის ენობრივი უნარების განვითარებისთვის მას ცოცხალი სამეტყველო გარემო შეუქმნან:„ჩვენ უნდა ველაპარაკოთ ჩვენს ბავშვებს. ძალიან ბევრი კვლევა ამბობს...
„მეტყველების დაწყების ვადების კრიტერიუმები ძალიან შეიცვალა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი ბაკურ კოტ...
​ბავშვთა ნევროლოგმა ბაკურ კოტეტიშვილმა დაინტერესებული მშობლის კითხვას უპასუხა. მშობელი ღელავდა, რადგან მისი ოთხი წლის შვილი მხოლოდ ცალკეულ სიტყვებს იმეორებდა სტერეოტიპულად, თუმცა წინადადებებს არ წარმო...
„შეიძლება ორი წლის ასაკში ამით თავი დავიმშვიდოთ, რომ მამამ გვიან დაიწყო მეტყველება და მოდი...
​ფსიქიატრმა ტატა ბაზღაძემ ბავშვებში მეტყველების დაგვიანების პრობლემის შესახებ ისაუბრა და ის ძირითადი ნიშნები დაასახელა, რომლის დროსაც მშობელმა აუცილებლად უნდა მიმართოს სპეციალისტს:„ზოგიერთი მშობელი ორ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგვიძლია გავაკეთოთ, სანამ სპეციალისტს მივმართავთ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

7 შოკისმომგვრელი ფაქტი საბავშვო საფენების შესახებ

7 შოკისმომგვრელი ფაქტი საბავშვო საფენების შესახებ

თანამედროვე დედებისთვის საბავშვო საფენები ერთ-ერთ ყველაზე საჭირო და აუცილებელ ჰიგიენურ საშუალებას წარმოადგენს, რომლის გარეშე ბავშვზე ზრუნვა ყველასთვის რთული წარმოსადგენია. მიუხედავად იმისა, რომ საბავშვო საფენებს პატარები ყოველდღიურად იყენებენ, მშობლებმა მათ შესახებ ძალიან ბევრი მნიშვნელოვანი რამ არ იციან. ჩვენს სტატიაში საბავშვო საფენებზე 7 შოკისმომგვრელ ფაქტს გაგაცნობთ, რომლის შესახებ ჯერ არაფერი გსმენიათ.

  • 1.საბავშვო საფენები გარემოს აბინძურებს

დაუჯერებელია, მაგრამ ერთჯერადი საბავშვო საფენები ნაგავსაყრელებზე ტერიტორიის უდიდეს ნაწილს იკავებს. ცნობილია ისიც, რომ ჩვილების 90 %-თან მშობლები სწორედ ერთჯერად საბავშვო საფენს იყენებენ. როდესაც საბავშვო საფენი ნაგავსაყრელზე ხვდება, მის გახრწნას 200-300 წელი სჭირდება, რის გამოც ის გარემოში ძალიან დიდხანს რჩება. სწორედ ამიტომ საბავშვო საფენები გარემოს სერიოზულ დამაბინძურებლად არის მიჩნეული. 24 საათის განმავლობაში ჩვილებს, საშუალოდ, 5-8 ერთჯერადი საფენის გამოცვლა სჭირდებათ. ერთჯერადი საფენების უმრავლესობა ქიმიურ ნივთიერებას, პოლიმერს შეიცავს, რომელიც ზოგადად უსაფრთხოა, მაგრამ თუ ბავშვს საფენს დიდი ხნის განმავლობაში არ გამოუცვლით, პოლიმერს მისი სათუთი კანის დაზიანება შეუძლია.

  • 2.საბავშვო საფენი ინფექციებს და კანის გამონაყარს იწვევს

ბავშვის, განსაკუთრებით კი ახალშობილის, კანი ძალიან მგრძნობიარეა. საფენების გამოყენების დროს კანზე გამონაყარი ხშირად ჩნდება. მშობლები თვლიან, რომ საბავშვო საფენების გარკვეული ნაწილი კანს არ აზიანებს, თუმცა ეს შეცდომაა. ნებისმიერი ტიპის საფენი ჩვილის კანისთვის საზიანოა. თუ ბავშვს საფენს დიდხანს არ გამოუცვლით, ან მისი სისველე გამოგეპარებათ, კანზე გამონაყარი აუცილებლად გაჩნდება. ქიმიური ნაერთები, რომლებიც საფენებს გამოჟონვისგან იცავს, ჰაერს აკავებს, რის გამოც ბავშვის კანი სველ და უჰაერო გარემოში დიდხანს რჩება, რაც ინფექციის გავრცელების რისკებს ზრდის.

  • 3.საბავშვო საფენი ძალიან ძვირადღირებული პროდუქტია

საშუალოდ, ერთი ბავშვი ცხოვრების პირველი წლების მანძილზე 6000-მდე საფენის გამოცვლას საჭიროებს. თუ ერთი საფენის ფასს გავითვალისწინებთ, ჯამში მშობლებს შვილის ჰიგიენაზე ზრუნვა საკმაოდ ძვირი უჯდებათ. განსაკუთრებით დიდ თანხებს ის მშობლები ხარჯავენ, რომლებიც ერთჯერად საფენებს ყიდულობენ. მრავალჯერადი საფენები, როგორც წესი, უფრო ნაკლებ დანახარჯს საჭიროებს.

  • 4.საბავშვო საფენი მიჩვევას იწვევს

ბავშვის საფენისადმი დამოკიდებულებასთან ბრძოლა მშობლებისთვის ერთ-ერთ ყველაზე დიდ გამოწვევას წარმოადგენს. კვლევებით დგინდება, რომ ბავშვები, რომლებიც ერთჯერად საფენებს იყენებდნენ, გაცილებით რთულად ახერხებენ მათგან გათავისუფლებას, ვიდრე ის პატარები, რომლებიც მრავალჯერად საფენებში გაიზარდნენ.

  • 5.საბავშვო საფენები ნაგავსაყრელზე ფეკალიებთან ერთად ხვდება

საბავშვო საფენების მწარმოებლები მშობლებს ურჩევენ, რომ ბავშვის ფეკალიური მასები საფენს მოაშორონ და გამოყენებული საფენები ნაგავსაყრელზე გადაყარონ, თუმცა მშობლების 99 % საფენებს ნაგავსაყრელზე ფეკალიებთან ერთად ყრის. უფროსებს ხშირად ავიწყდებათ, რომ ფეკალიური მასების ადგილი საკანალიზაციო მილებშია და არა ნაგავსაყრელზე.

  • 6.საბავშვო საფენს მრავალმხრივი გამოყენება აქვს

საბავშვო საფენს სითხის შეწოვის საოცარი უნარი აქვს, რის გამოც მისი გამოყენება მრავალმხრივად შეგიძლიათ. თუ ონკანი წვეთავს, შეკეთებამდე შეგიძლიათ მას საბავშვო საფენი შემოახვიოთ, რათა იატაკი არ დაგისველდეთ. დიასახლისები სითხით დასველებულ სასადილო მაგიდას საფენის შიდა ზედაპირით ხშირად წმენდენ. შეგიძლიათ, საბავშვო საფენები იმ მცენარეების გასაზრდელად გამოიყენოთ, რომლებსაც წყლის ხანგრძლივად შეკავება ესაჭიროებათ.

  • 7.მშობლებს ავიწყდებათ, რომ ბავშვებს საფენი 24 საათის მანძილზე არ უნდა ეკეთოთ

საბავშვო საფენების გამოყენება მშობლებისთვის იმდენად კომფორტულია, რომ ისინი ბავშვის კანს სუნთქვის შესაძლებლობას აღარ აძლევენ. მართალია, უფროსები პატარებს საფენებს დღის განმავლობაში რამდენჯერმე უცვლიან, რაც კანს გაღიზიანებისგან იცავს, თუმცა აუცილებელია, რომ დღის განმავლობაში რამდენიმე საათით ბავშვს საფენის გარეშე ყოფნის შესაძლებლობა მივცეთ, რათა მისი მგრძნობიარე კანი ინფექციის განვითარებისა და გამონაყარისგან დავიცვათ.

მომზადებულია ​Parentcircle.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

 

წაიკითხეთ სრულად