Baby Bag

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე კვიტაიშვილი.

- ზოგადად, რა არის ექსპრესიული მეტყველება?

- მეტყველების ექსპრესიულობა არის უნარი ნათლად, დამაჯერებლად და ამავე დროს, რაც შეიძლება მოკლედ, გამოხატოს საკუთარი აზრები და გრძნობები, ინტონაციის დაუფლების უნარი, სიტყვების არჩევა, წინადადებების აგება, ფაქტების შერჩევა, მაგალითები.

- როგორ ამოვიცნოთ რომ ბავშვს ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა აქვს? (რა ახასიათებს?)

- ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა არის მეტყველების განვითარების სპეციფიკური დარღვევის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის დროსაც ბავშვის სასაუბრო მეტყველების გამოყენების უნარი მინიმალურ დონეზე დაბალია, რაც გამოიხატება მეტყველების ზოგადი განუვითარებლობით, არსებობს ლექსიკის სიღარიბე, სიტყვიერი განზოგადების დაბალი დონე, მეტყველების დეტალური განცხადების სირთულეები, აგრამატიზმები (სიტყვიერი დაბოლოებების გამოყენებაში შეცდომები, სიტყვების ფორმირების დარღვევა), წინადადებების, ზმნების გამოყენების სირთულეები. დამახასიათებელია არავერბალური მინიშნებების, ჟესტების ადეკვატური გამოყენება, კომუნიკაციის სურვილი.

მიუხედავად იმისა, რომ ნორმალური მეტყველების განვითარება ძალზე ინდივიდუალურია, ორი წლის ასაკში ცალკეული სიტყვების, მასთან დაკავშირებული მეტყველების წარმონაქმნების, ან სამი წლისთვის 2-3 სიტყვისგან შემდგარი მარტივი ფრაზების არარსებობა უნდა ჩაითვალოს დაყოვნების ნიშნად.

ექსპრესიული მეტყველების დარღვევის მიმანიშნებელი შეიძლება იყოს შემდეგი ნიშნები:

ბავშვს 2 წლამდე არ აქვს მეტყველება სიტყვების სახით და 3 წლისთვის მარტივი ფრაზები, მცირე ლექსიკით შემოიფარგლება, სირთულეები სინონიმების არჩევისას, თხრობა, წინადადების არასწორი სტრუქტურა, მეტყველებაში შეცდომები, სიტყვების შემოკლებული გამოთქმები, წინადადებების, ნაცვალსახელების არასწორი გამოყენება, არსებითი სახელების უარყოფის შეუძლებლობა.

- როგორ ხდება ექსპრესიული მეტყველების განვითარება და რა უნარებია ამისთვის საჭირო?

- განსაზღვრეთ რა ტემპით უნდა წაიკითხოთ ლექსი (საშუალო, სწრაფი, ნელი). ასევე, მონაცვლეობით თქვით წინადადება თხრობითი ინტონაციით, თქვით სიხარულით, სიამოვნებით, გაკვირვებით, ეჭვით. მონაცვლეობით მეტყველება ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვისა და დედის ცხოვრებაში, ის საშუალებას აძლევს ადამიანებს გამოხატონ თავიანთი სურვილები და საჭიროებები, აზრები და იდეები, დაიცვან თავიანთი თვალსაზრისი, განავითარონ ენის გამოყენება წერილობით და წარმატებულად იურთიერთონ სხვებთან. ბავშვებისა და მშობლების შემთხვევაში კი – ერთმანეთის გაგება და სტრესული სიტუაციების თავიდან აცილება. როდესაც ენა კარგად არის განვითარებული (ბავშვს აქვს საკმაოდ ფართო ლექსიკა, კომპეტენტურად გამოხატავს თავის აზრებს, იცის როგორ აღწეროს შეგრძნებები, მოქმედებები, მოვლენები, მკაფიოდ პასუხობს კითხვებს), ეს მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მის ცხოვრებას და უხსნის დიდ შესაძლებლობებს სხვადასხვა წრეში კომუნიკაციისთვის. 

მარიამ ჩოქური

„ჩვენ მოგვეთხოვება ბავშვისთვის მეტყველებით გამდიდრებული გარემოს შექმნა,“- ნეიროფსიქოლოგი თ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, რომ ბავშვის ენობრივი უნარების განვითარებისთვის მას ცოცხალი სამეტყველო გარემო შეუქმნან:„ჩვენ უნდა ველაპარაკოთ ჩვენს ბავშვებს. ძალიან ბევრი კვლევა ამბობს...
„მეტყველების დაწყების ვადების კრიტერიუმები ძალიან შეიცვალა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი ბაკურ კოტ...
​ბავშვთა ნევროლოგმა ბაკურ კოტეტიშვილმა დაინტერესებული მშობლის კითხვას უპასუხა. მშობელი ღელავდა, რადგან მისი ოთხი წლის შვილი მხოლოდ ცალკეულ სიტყვებს იმეორებდა სტერეოტიპულად, თუმცა წინადადებებს არ წარმო...
„შეიძლება ორი წლის ასაკში ამით თავი დავიმშვიდოთ, რომ მამამ გვიან დაიწყო მეტყველება და მოდი...
​ფსიქიატრმა ტატა ბაზღაძემ ბავშვებში მეტყველების დაგვიანების პრობლემის შესახებ ისაუბრა და ის ძირითადი ნიშნები დაასახელა, რომლის დროსაც მშობელმა აუცილებლად უნდა მიმართოს სპეციალისტს:„ზოგიერთი მშობელი ორ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგვიძლია გავაკეთოთ, სანამ სპეციალისტს მივმართავთ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

საბავშვო ოთახში ზონების და ავეჯის სწორი განლაგებით არამარტო კომფორტი და სიმყუდროვე მიიღწევა, არამედ ეს ბავშვის სწორ განვითარებასაც უწყობს ხელს

საბავშვო ოთახში ზონების და ავეჯის სწორი განლაგებით არამარტო კომფორტი და სიმყუდროვე მიიღწევა, არამედ ეს ბავშვის სწორ განვითარებასაც უწყობს ხელს

დღეს პარასკევია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ინტერიერის დიზაინერ ნინი ოგანის რეკომენდაციებს გთავაზობთ. გაეცანით რჩევებს სახლის ინტერიერთან დაკავშირებით და არ დაგავიწყდეთ, მოგვწერეთ თემები, რომლებიც ყველაზე მეტად გაინტერესებთ.

წარმოგიდგენთ მესამე თემას - საბავშვო ოთახის ზონირება

ბავშვის და მოზარდის ოთახებს შორის განსხვავება ისაა, რომ ბავშვის ოთახში საჭიროა ყველა ზონის - სათამაშო, სამეცადინო, საძილე... გაერთიანება. ამ ზონების და ავეჯის სწორი განლაგებით არამარტო კომფორტი და სიმყუდროვე მიიღწევა, არამედ ეს ბავშვის სწორ განვითარებასაც უწყობს ხელს. ოთახის სწორი ზონირება ბავშვს წესრიგს და სივრცის სწორად განაწილებას ასწავლის. 

არსებობს რამდენიმე წესი, როგორ უნდა გაანაწილოთ საბავშვო ოთახში სივრცეები

როდესაც ოთახი მხოლოდ ერთი ბავშვისაა, მისი ზონირება შესაძლებელია იატაკის სხვადასხვა წყობით ან განსხვავებული მასალით, სხვადასხვა ჭერის ფორმით ან ავეჯით. ასევე ბავშვის ინტერესის გათვალისწინებაც აუცილებელია. მაგალითად, თუ ბავშვს ცეკვა უყვარს, მას ოთახში დიდი სარკე შეგიძლიათ გაუკეთოთ, თუ კალათბურთით არის გატაცებული, შეგიძლიათ, ოთახში კალათბურთის ფარი დაუმონტაჟოთ. 

თუ ლაპარაკია სხვადასხვა სქესის ბავშვების ოთახში სივრცეების განაწილებაზე, ძალიან მნიშვნელოვანია, თითოეულ ბავშვს ჰქონდეს თავისი კუთხე. მათ სხვადასხვა ინტერესი აქვთ და აუცილებლად სჭირდებათ პირადი სივრცე. ამიტომ კარგია ცალ-ცალკე ლოგინების განთავსება.

ფუნქციონალური ზონების გაყოფა შესაძლებელია სხვადასხვა მეთოდით

გთავაზობთ რამდენიმე რჩევას, თუ როგორ შეიძლება, მოახდინოთ ოთახის ზონირება:

  • იატაკის ან/და ჭერის დონის შეცვლა 
  • საძინებლის ზონის გაყოფა ფარდით ან სხვა ტექსტილის ნამუშევრით (შირმა)
  • ოთახის ზონების თაღით და კოლონებით გაყოფა
  • სხვადასხვა მასალით ან/და ფერით მოპირკეთება (კედლების, იატაკის)
  • ავეჯით გაყოფა - კარადა, თაროები ან დივანი

​ბავშვის ოთახში რემონტის გაკეთებისას უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ყველა მასალა უნდა იყოს ეკოლოგიურად სუფთა და მდგრადი.

ყველა ბავშვის ოთახს (არ აქვს მნიშვნელობა, რამდენი ბავშვი ცხოვრობს მასში) უნდა ჰქონდეს სამი ზონა: სათამაშო, საძილე და სამეცადინო. თუ არის ფართის საშუალება, მას შეიძლება დაემატოს სპორტის და გარდერობის ზონები. 

სათამაშო ზონა

გარკვეულ ასაკამდე სათამაშო ზონა არის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ბავშვის ოთახში. სულ პატარებისთვის უნდა გაითვალისწინოთ სწორი კუთხეების დარბილება ან საერთოდ თავის არიდება. ამიტომ ავეჯი ისე განალაგეთ, რომ გათავისუფლდეს ოთახის ცენტრი ან ოთახის რომელიმე ნაწილი თამაშისთვის. 

ამ ზონის საძილე ზონისგან განცალკევებაში დაგეხმარებათ არამარტო დეკორატიული შირმები ან თაროები, არამეტ სპორტული საგნები - ე.წ. შვედური კედელი, თოკები ან კიბეები. ასეთი სტილის ოთახის გაფორმება შესაძლებელია ფოტო-შპალერებით ან მკვეთრი მხიარული ფერის მასალებით. ამ ზონაში  აუცილებელია ხალიჩა, რადგან ბავშვებს ხშირ შემთხვევაში იატაკზე თამაში უყვართ.  

სათამაშოების შენახვა შესაძლებელია სპეციალურ ყუთებში ან თაროებზე, რომლებიც სათამაშო ზონასთან უნდა იყოს განთავსებული.

საძილე ზონა

საძილე ზონა შედგება საწოლისგან და პატარა ტუმბოსგან. ორი ან მეტი ბავშვის შემთხვევაში, დგამენ ორდონიან საწოლს და დამატებით ადგილს დივნის სახით, რომელიც დღის განმავლობაში მოსასვენებელი ადგილი იქნება. 

ამ ზონის გაყოფა შეიძლება ამაღლებული ადგილით, შირმებით, საინტერესო ფორმის კედლით, სხვადასხვა ტექსტილით, სასურველია მკვეთრი ფერების გამოყენება. ასევე შესაძლებელია თაროებიანი კარადის დამონტაჟება, სადაც წიგნებსა და სხვადასხვა ნივთებს შეინახავს. 

თუ საბავშვო ოთახის ფართი პატარაა, ბავშვის საძილე ადგილი შეიძლება მომცრო (დაბალი) ზომის კარადის თავზე განთავსდეს, კარადას შეიძლება ჰქონდეს ბავშვის სამეცადინო მაგიდა და თაროები წიგნებისთვის.

სასწავლო ზონა


თქვენი ბავშვი იზრდება და უკვე დროა, იფიქროთ იმ ადგილის მოწყობაზე, სადაც ბავშვი დახატავს, გამოძერწავს, ფაზლებს ააწყობს. ამ ასაკში ეს შეიძლება იყოს, პატარა ლამაზი მაგიდა და სკამი, შემდეგ კი მას შეცვლის ჩვეულებრივი სასწავლო მაგიდა.

იდეალური გადაწყვეტილებაა - სასწავლო ზონის განთავსება ფანჯარასთან ისე, რომ შუქი ეცემოდეს მაგიდის ზედაპირზე მარცხენა მხრიდან ან პირდაპირ. თუ საშუალება არაა ფანჯარასთან განთავსდეს ეს სივრცე, საჭიროა ხელოვნური მაგიდის სანათი. 

​ამ ზონაში ასევე საჭიროა წიგნების თაროების განთავსება, შესაძლებელია პატარა დაფის გაკეთება, სადაც ცარცით რამეს მონიშნავს ან დახატავს, ბავშვის განვითარებისთვის ასევე ძალიან სასარგებლოა მსოფლიო რუკის გაკვრა.

ერთსქესიანი ბავშვების ოთახის ზონირება

გეგმარება და დიზაინი ასეთი ოთახის გამომდინარეობს მისი მაცხოვრებლების ასაკიდან. თუ ერთი ბავშვი ბაღის მოსაწავლეა და მეორე სკოლის - სათამაშო და სასწავლო ზონა უნდა იყოს მაქსიმალურად დაშორებული ერთმანეთისგან, როცა უფროსი ბავშვი მეცადინეობს, უმცროსის თამაში მას ხელს უნდა არ უშლიდეს.

ამ შემთხვევაში ფერი შესაძლებელია ორივესთვის ერთი იყოს, მათ უნდა ჰქონდეთ ცალკე-ცალკე ან შესაძლებელია ორსართულიანი საწოლი. 

გოგოების შემთხვევაში აუცილებელია პატარა სივრცის შექმნა, სადაც თავის მოწესრიგება შეეძლებათ. 

ბავშვებს უნდა ჰქონდეთ საძილე, სამეცადინო ზონები ცალ-ცალკე. სათამაშო ზონა კი შეიძლება საერთო იყოს. 

 

სხვადასხვასქესიანი ბავშვების ოთახის ზონირება

ამ შემთხვევაში საჭიროა ორი საძილე, ორი სასწავლო და ორი მოსასვენებელი ზონის მოწყობა. სათამაშო ზონა ამ შემთხვევაშიც შეიძლება იყოს საერთო, მაგრამ ცალ-ცალკე ადგილი, სადაც თავიანთი ნივთებისა და სათამაშოების შენახვას შეძლებენ. 

დეკორის შემთხვევაში ფერით ზონირებაა შესაძლებელი. მაგალითად, გოგოსთვის უფრო ღია პასტელური ფერები, ბიჭისთვის შედარებით მკვეთრი, მაგრამ არაგამაღიზიანებელი ფერებია საჭირო. შეიძლება ოთახის ერთ ფერში გაფორმება, მაგრამ ზონების განსხვავება აქსესუარებით და ტექსტილით.

ასევე შესაძლებელია ლოგინის კედლის გაფორმება - ბიჭს მოუხდება მანქანები, თვითმფრინავები, ხოლო გოგოს ყვავილები და საყვარელი მულტფილმის პერსონაჟები. შეგიძლიათ პირადად აარჩევინოთ სასურველი დიზაინი.

ასევე საჭიროა უზრუნველყოთ სასწავლო ზონა ისე, რომ მეცადინეობის დროს ბავშვები ერთმანეთს არ უშლიდნენ ხელს და მათი ნივთებიც არ უნდა ირეოდს ერთმანეთში, ამისთვის კი შესანახი ადგილებიც  ცალ-ცალკე უნდა იყოს. 

წაიკითხეთ სრულად