Baby Bag

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე კვიტაიშვილი.

- ზოგადად, რა არის ექსპრესიული მეტყველება?

- მეტყველების ექსპრესიულობა არის უნარი ნათლად, დამაჯერებლად და ამავე დროს, რაც შეიძლება მოკლედ, გამოხატოს საკუთარი აზრები და გრძნობები, ინტონაციის დაუფლების უნარი, სიტყვების არჩევა, წინადადებების აგება, ფაქტების შერჩევა, მაგალითები.

- როგორ ამოვიცნოთ რომ ბავშვს ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა აქვს? (რა ახასიათებს?)

- ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა არის მეტყველების განვითარების სპეციფიკური დარღვევის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის დროსაც ბავშვის სასაუბრო მეტყველების გამოყენების უნარი მინიმალურ დონეზე დაბალია, რაც გამოიხატება მეტყველების ზოგადი განუვითარებლობით, არსებობს ლექსიკის სიღარიბე, სიტყვიერი განზოგადების დაბალი დონე, მეტყველების დეტალური განცხადების სირთულეები, აგრამატიზმები (სიტყვიერი დაბოლოებების გამოყენებაში შეცდომები, სიტყვების ფორმირების დარღვევა), წინადადებების, ზმნების გამოყენების სირთულეები. დამახასიათებელია არავერბალური მინიშნებების, ჟესტების ადეკვატური გამოყენება, კომუნიკაციის სურვილი.

მიუხედავად იმისა, რომ ნორმალური მეტყველების განვითარება ძალზე ინდივიდუალურია, ორი წლის ასაკში ცალკეული სიტყვების, მასთან დაკავშირებული მეტყველების წარმონაქმნების, ან სამი წლისთვის 2-3 სიტყვისგან შემდგარი მარტივი ფრაზების არარსებობა უნდა ჩაითვალოს დაყოვნების ნიშნად.

ექსპრესიული მეტყველების დარღვევის მიმანიშნებელი შეიძლება იყოს შემდეგი ნიშნები:

ბავშვს 2 წლამდე არ აქვს მეტყველება სიტყვების სახით და 3 წლისთვის მარტივი ფრაზები, მცირე ლექსიკით შემოიფარგლება, სირთულეები სინონიმების არჩევისას, თხრობა, წინადადების არასწორი სტრუქტურა, მეტყველებაში შეცდომები, სიტყვების შემოკლებული გამოთქმები, წინადადებების, ნაცვალსახელების არასწორი გამოყენება, არსებითი სახელების უარყოფის შეუძლებლობა.

- როგორ ხდება ექსპრესიული მეტყველების განვითარება და რა უნარებია ამისთვის საჭირო?

- განსაზღვრეთ რა ტემპით უნდა წაიკითხოთ ლექსი (საშუალო, სწრაფი, ნელი). ასევე, მონაცვლეობით თქვით წინადადება თხრობითი ინტონაციით, თქვით სიხარულით, სიამოვნებით, გაკვირვებით, ეჭვით. მონაცვლეობით მეტყველება ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვისა და დედის ცხოვრებაში, ის საშუალებას აძლევს ადამიანებს გამოხატონ თავიანთი სურვილები და საჭიროებები, აზრები და იდეები, დაიცვან თავიანთი თვალსაზრისი, განავითარონ ენის გამოყენება წერილობით და წარმატებულად იურთიერთონ სხვებთან. ბავშვებისა და მშობლების შემთხვევაში კი – ერთმანეთის გაგება და სტრესული სიტუაციების თავიდან აცილება. როდესაც ენა კარგად არის განვითარებული (ბავშვს აქვს საკმაოდ ფართო ლექსიკა, კომპეტენტურად გამოხატავს თავის აზრებს, იცის როგორ აღწეროს შეგრძნებები, მოქმედებები, მოვლენები, მკაფიოდ პასუხობს კითხვებს), ეს მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მის ცხოვრებას და უხსნის დიდ შესაძლებლობებს სხვადასხვა წრეში კომუნიკაციისთვის. 

მარიამ ჩოქური

„ჩვენ მოგვეთხოვება ბავშვისთვის მეტყველებით გამდიდრებული გარემოს შექმნა,“- ნეიროფსიქოლოგი თ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, რომ ბავშვის ენობრივი უნარების განვითარებისთვის მას ცოცხალი სამეტყველო გარემო შეუქმნან:„ჩვენ უნდა ველაპარაკოთ ჩვენს ბავშვებს. ძალიან ბევრი კვლევა ამბობს...
„მეტყველების დაწყების ვადების კრიტერიუმები ძალიან შეიცვალა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი ბაკურ კოტ...
​ბავშვთა ნევროლოგმა ბაკურ კოტეტიშვილმა დაინტერესებული მშობლის კითხვას უპასუხა. მშობელი ღელავდა, რადგან მისი ოთხი წლის შვილი მხოლოდ ცალკეულ სიტყვებს იმეორებდა სტერეოტიპულად, თუმცა წინადადებებს არ წარმო...
„შეიძლება ორი წლის ასაკში ამით თავი დავიმშვიდოთ, რომ მამამ გვიან დაიწყო მეტყველება და მოდი...
​ფსიქიატრმა ტატა ბაზღაძემ ბავშვებში მეტყველების დაგვიანების პრობლემის შესახებ ისაუბრა და ის ძირითადი ნიშნები დაასახელა, რომლის დროსაც მშობელმა აუცილებლად უნდა მიმართოს სპეციალისტს:„ზოგიერთი მშობელი ორ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგვიძლია გავაკეთოთ, სანამ სპეციალისტს მივმართავთ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„9 თვე ორ­სუ­ლი ვთა­მა­შობ­დი კა­ზი­ნო­ში“ - თეა დარჩია ცხოვრების უმძიმეს პერიოდზე საუბრობს

„9 თვე ორ­სუ­ლი ვთა­მა­შობ­დი კა­ზი­ნო­ში“ - თეა დარჩია ცხოვრების უმძიმეს პერიოდზე საუბრობს

რე­პე­ტი­ცი­ი­დან გა­მოვ­დი­ო­დი, შევ­იდიო­დი კა­ზი­ნო­ში, კა­ზი­ნო­დან გა­მოვ­დი­ო­დი, შევ­იდო­დი რე­პე­ტი­ცი­ა­ზე...  ეს გრძელდებოდა 5 წელი. მად­ლო­ბა ღმერ­თს, ტვი­ნი მეყო და ისე­თი თან­ხა არ წა­მი­გია, რომ დავღუპულიყავით მეც და ჩემი ოჯა­ხიც.

თამაშის დროს კარ­გავ ჯან­მრთე­ლო­ბას, დროს, ნერ­ვებს, ფულ­ზე აღარც არის ლა­პა­რა­კი... იქ ცხოვ­რე­ბას კარ­გავ... საათი არსად არ არის, დღეა-ღამეა ვერ გაიგებ, გა­ზომ­ბე­ბუ­ლი თა­მა­შობ, იმის­თვის კი არა, რომ ფული მო­ი­გო, იმის­თვის, რომ კი­დევ უფრო დიდხანს ითა­მა­შო...

ახალ თა­ო­ბას მთე­ლი გუ­ლით ვთხოვ, არ გე­გო­ნოთ რომ თქვენ ეს არ და­გე­მარ­თე­ბათ, მეც მე­გო­ნა, რომ ერთხელ გა­ვა­კე­თებ­დი, მაგ­რამ... ლასვეგასში როგორ არ უნდა ითამაშო?! ლიფტშიც და ტუალეტშიც სათამაშო აპარატებია, რომ ერთი წამი არ მოცდე. ლასვეგასიდან გამომყვა აქაც თამაშის მიმართ დამოკიდებულება. იქ 20 კაპიკით მოვიგე 1500 დოლარი. ვიფიქრე, რა მაგარი ვარ. როგორც ამას გაიაზრებ, რომ მაგარი ხარ, ეგრევე ცუდად არის შენი საქმე. 

დღემ­დე ლომ­ბარ­დშია მთე­ლი ჩემი ოქ­რო­უ­ლო­ბა და ბრი­ლი­ან­ტე­ბი, რა­საც ბე­ბია და დედა მიგ­რო­ვებ­დნენ... გამ­ქონ­და და შე­მომ­ქონ­და, გამ­ქონ­და და შე­მომ­ქონ­და... მე მიშ­ვე­ლა ღმერ­თმა, ეკლესიამ, სხვა გამოსავალი არ არის. 

9 თვის ფეხმძიმე ვი­ყა­ვი მე­ო­რე შვილ­ზე, მი­რი­ან­ზე. სახ­ლში მი­ვე­დი, აბა­ზა­ნა­ში შე­ვე­დი და მივ­ხვდი, რომ მეწყე­ბა მშო­ბი­ა­რო­ბა. გავ­ვარ­დით სამ­შო­ბი­ა­რო­ში, ორ სა­ათ­ში ვიმ­შო­ბი­ა­რე და ცოტა ხან­ში მი­რე­კა­ვენ კა­ზი­ნოს მე­გო­ბა­რი გო­გო­ნე­ბი: თეა, დღეს რო­მელ­ზე მოხ­ვა­ლო. ვუ­თხა­რი, დღეს ბიჭი გა­ვა­ჩი­ნე, ვერ მო­ვალ-­მეთ­ქი. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, 9 თვე ისი­ნი ყვე­ლა მო­ნა­წი­ლე იყ­ვნენ, რო­გორ მეზ­რდე­ბო­და შვი­ლი მუ­ცელ­ში, 9 თვე ორსული ვთა­მა­შობ­დი კა­ზი­ნო­ში... ნორ­მა­ლუ­რი ვი­ყა­ვი მე?! მახ­სოვს მი­წისძვრა მოხ­და, კე­დე­ლი გა­იხ­სნა კაზი­ნო­სი, „ლუსტრა“ ჩა­მო­ვარ­და დოლურაზე, ყვე­ლა გარ­ბო­და, მე კი მო­გე­ბუ­ლი „ფიშ­კე­ბით“ ვი­ჯე­ქი მაგიდას­თან და არ ვიძროდი.

ჩემ­მა ქმარ­მა, გუ­ჯამ იმ­დე­ნი გა­და­ი­ტა­ნა მაგ დროს, მა­მა­ომ უთხრა - სა­სუ­ფე­ველ­ში გზა ხსნი­ლი გაქვს, შეგიძლია, დილა-საღამოს ლოც­ვე­ბიც აღარ იკი­თხოო...

ამ ყვე­ლა­ფერს იმი­ტომ ვყვე­ბი, რომ ბავ­შვე­ბი მის­მე­ნენ, თან ჩემი მოს­წავ­ლეა ნა­ხე­ვა­რი სა­ქარ­თვე­ლო და ზუსტად იცი­ან, რომ არ ვა­ტყუ­ებ არც ერთ სი­ტყვას. თუ დრო გაქვთ და­სა­კარ­გი ჯან­მრთე­ლო­ბა, დასაკარგი ცხოვ­რე­ბა, და­სა­კარ­გი ფუ­ლიც კი ბა­ტო­ნო... თა­მაშ­ში რომ ვინ­მე რა­მეს იგებ­დეს...“

თავისი ცხოვრების უმძიმეს პერიოდზე მოცეკვავე თეა დარჩიამ გადაცემა „ფარულ კონვერტში“ ისაუბრა. ​

წაიკითხეთ სრულად