Baby Bag

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე კვიტაიშვილი.

- ზოგადად, რა არის ექსპრესიული მეტყველება?

- მეტყველების ექსპრესიულობა არის უნარი ნათლად, დამაჯერებლად და ამავე დროს, რაც შეიძლება მოკლედ, გამოხატოს საკუთარი აზრები და გრძნობები, ინტონაციის დაუფლების უნარი, სიტყვების არჩევა, წინადადებების აგება, ფაქტების შერჩევა, მაგალითები.

- როგორ ამოვიცნოთ რომ ბავშვს ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა აქვს? (რა ახასიათებს?)

- ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა არის მეტყველების განვითარების სპეციფიკური დარღვევის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის დროსაც ბავშვის სასაუბრო მეტყველების გამოყენების უნარი მინიმალურ დონეზე დაბალია, რაც გამოიხატება მეტყველების ზოგადი განუვითარებლობით, არსებობს ლექსიკის სიღარიბე, სიტყვიერი განზოგადების დაბალი დონე, მეტყველების დეტალური განცხადების სირთულეები, აგრამატიზმები (სიტყვიერი დაბოლოებების გამოყენებაში შეცდომები, სიტყვების ფორმირების დარღვევა), წინადადებების, ზმნების გამოყენების სირთულეები. დამახასიათებელია არავერბალური მინიშნებების, ჟესტების ადეკვატური გამოყენება, კომუნიკაციის სურვილი.

მიუხედავად იმისა, რომ ნორმალური მეტყველების განვითარება ძალზე ინდივიდუალურია, ორი წლის ასაკში ცალკეული სიტყვების, მასთან დაკავშირებული მეტყველების წარმონაქმნების, ან სამი წლისთვის 2-3 სიტყვისგან შემდგარი მარტივი ფრაზების არარსებობა უნდა ჩაითვალოს დაყოვნების ნიშნად.

ექსპრესიული მეტყველების დარღვევის მიმანიშნებელი შეიძლება იყოს შემდეგი ნიშნები:

ბავშვს 2 წლამდე არ აქვს მეტყველება სიტყვების სახით და 3 წლისთვის მარტივი ფრაზები, მცირე ლექსიკით შემოიფარგლება, სირთულეები სინონიმების არჩევისას, თხრობა, წინადადების არასწორი სტრუქტურა, მეტყველებაში შეცდომები, სიტყვების შემოკლებული გამოთქმები, წინადადებების, ნაცვალსახელების არასწორი გამოყენება, არსებითი სახელების უარყოფის შეუძლებლობა.

- როგორ ხდება ექსპრესიული მეტყველების განვითარება და რა უნარებია ამისთვის საჭირო?

- განსაზღვრეთ რა ტემპით უნდა წაიკითხოთ ლექსი (საშუალო, სწრაფი, ნელი). ასევე, მონაცვლეობით თქვით წინადადება თხრობითი ინტონაციით, თქვით სიხარულით, სიამოვნებით, გაკვირვებით, ეჭვით. მონაცვლეობით მეტყველება ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვისა და დედის ცხოვრებაში, ის საშუალებას აძლევს ადამიანებს გამოხატონ თავიანთი სურვილები და საჭიროებები, აზრები და იდეები, დაიცვან თავიანთი თვალსაზრისი, განავითარონ ენის გამოყენება წერილობით და წარმატებულად იურთიერთონ სხვებთან. ბავშვებისა და მშობლების შემთხვევაში კი – ერთმანეთის გაგება და სტრესული სიტუაციების თავიდან აცილება. როდესაც ენა კარგად არის განვითარებული (ბავშვს აქვს საკმაოდ ფართო ლექსიკა, კომპეტენტურად გამოხატავს თავის აზრებს, იცის როგორ აღწეროს შეგრძნებები, მოქმედებები, მოვლენები, მკაფიოდ პასუხობს კითხვებს), ეს მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მის ცხოვრებას და უხსნის დიდ შესაძლებლობებს სხვადასხვა წრეში კომუნიკაციისთვის. 

მარიამ ჩოქური

„ჩვენ მოგვეთხოვება ბავშვისთვის მეტყველებით გამდიდრებული გარემოს შექმნა,“- ნეიროფსიქოლოგი თ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, რომ ბავშვის ენობრივი უნარების განვითარებისთვის მას ცოცხალი სამეტყველო გარემო შეუქმნან:„ჩვენ უნდა ველაპარაკოთ ჩვენს ბავშვებს. ძალიან ბევრი კვლევა ამბობს...
„მეტყველების დაწყების ვადების კრიტერიუმები ძალიან შეიცვალა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი ბაკურ კოტ...
​ბავშვთა ნევროლოგმა ბაკურ კოტეტიშვილმა დაინტერესებული მშობლის კითხვას უპასუხა. მშობელი ღელავდა, რადგან მისი ოთხი წლის შვილი მხოლოდ ცალკეულ სიტყვებს იმეორებდა სტერეოტიპულად, თუმცა წინადადებებს არ წარმო...
„შეიძლება ორი წლის ასაკში ამით თავი დავიმშვიდოთ, რომ მამამ გვიან დაიწყო მეტყველება და მოდი...
​ფსიქიატრმა ტატა ბაზღაძემ ბავშვებში მეტყველების დაგვიანების პრობლემის შესახებ ისაუბრა და ის ძირითადი ნიშნები დაასახელა, რომლის დროსაც მშობელმა აუცილებლად უნდა მიმართოს სპეციალისტს:„ზოგიერთი მშობელი ორ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგვიძლია გავაკეთოთ, სანამ სპეციალისტს მივმართავთ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,ხშირად მოგვისმენია: „ვირუსი არ მაქვს, გაციებული ვარ“, რაც, თითქოს, სასუნთქი გზების სიმპტომების მქონე ადამიანებისთვის თავის მართლების საშუალებაა, რომ გადამდები არ არიან და გარშემომყოფებს მათი არ უნდა ეშინოდეთ''

,,ხშირად მოგვისმენია: „ვირუსი არ მაქვს, გაციებული ვარ“, რაც, თითქოს, სასუნთქი გზების სიმპტომების მქონე ადამიანებისთვის თავის მართლების საშუალებაა, რომ გადამდები არ არიან და გარშემომყოფებს მათი არ უნდა ეშინოდეთ''
,,ხშირად მოგვისმენია: „ვირუსი არ მაქვს, გაციებული ვარ“, რაც, თითქოს, სასუნთქი გზების სიმპტომების მქონე ადამიანებისთვის თავის მართლების საშუალებაა, რომ გადამდები არ არიან და გარშემომყოფებს მათი არ უნდა ეშინოდეთ'' - აღნიშნულის შესახებ ინფექციონისტი მაია ბუწაშვილი გაციების შესახებ საუბრობს. MomsEdu.ge მის ნათქვამს უცლელად გთავაზობთ:

,,ტერმინი „გაცივება“ არსებობს, გამოიყენება ინგლისურ ენაშიც (common cold). რა თქმა უნდა, „გაცივება“ გარკვეულწილად ხელს უწყობს იმუნური პასუხის შესუსტებას, მაგრამ საბოლოო როლს მაინც ინფექციური დაავადებები ასრულებს, ანუ ადამიანს „გაცივების“ სიმპტომების დროს რომელიმე ინფექციური დაავადება აქვს, ძირითადად ვირუსული და ჩვეულებრივ, გადამდებია. ყველაზე ხშირად ამ დროს ადგილი აქვს რინოვირუსულ ინფექციას, რომლის დროსაც ძირითადად აღინიშნება სურდო, ყელის ტკივილი, ხველა. ტემპერატურის მომატება შეიძლება იყოს, თუმცა ეს სიმპტომი ზოგჯერ არ არის გამოხატული.

ამ დროს სიფრთხილის ზომების დაცვა აუცილებელია, რომ გარშემომყოფები დავიცვათ და არასწორია, რომ „გაცივება“ გადამდები არ არის.

ზოგადად, ჩვენთან ინფექციური დაავადებების როლს ხშირად არ ანიჭებენ მნიშვნელობას. მაგალითად, ხშირია ასევე გამონათქვამი „ფეხები გამიცივდა და შარდის ბუშტის ანთება დამემართა“. სიცივემ შეიძლება შარდვის გახშირება მართლაც გამოიწვიოს, მაგრამ საშარდე გზების ინფექცია ჩვეულებრივი ინფექციური დაავადებაა და მას იწვევს ბაქტერიები და არა დაბალი ტემპერატურა.

ასევე ხშირად გავიგებთ, რომ ადამიანი საკვებით მოიწამლა. ამ დროსაც ხშირად არ არის გაცნობიერებული, რომ უმრავლეს შემთხვევაში საქმე სწორედ დიარეით მიმდინარე ინფექციურ დაავადებებთან გვაქვს. შესაძლებელია, ბაქტერიები სწორედ საკვებიდან იყოს გადაცემული, მაგრამ ხშირ შემთხვევაში ინფიცირების წყარო საკვები სულაც არ არის და ინფექციის გადაცემა სწორედ ადამიანიდან ადამიანზე ხდება. თუმცა უკავშირებენ რომელიღაც კონკრეტულ საკვებს და ეს ზოგჯერ სულაც არ არის მართალი.

ამიტომ დიარეული დაავადებების დროსაც უკიდურესად მნიშვნელოვანია მოვუფრთხილდეთ გარშემომყოფებს, ზედმიწევნით დავიცვათ ჰიგიენა (მათ შორის ხელის ხშირად დაბანა) და არ ვიყოთ დარწმუნებული, რომ ეს „მოწამვლაა“ და არა ინფექცია.

მოკლედ, მარტო კოვიდი არ არის ამქვეყნად პრობლემა და უამრავი სხვა, გადამდები ინფექციური დაავადება არსებობს. ამიტომ, მარტო კოვიდის გამორიცხვა ავტომატურად არ ნიშნავს, რომ სიმპტომების შემთხვევაში მაქსიმალურად არ უნდა დავიცვათ სიფრთხილე და ამით ჩვენს ირგვლივ მყოფი ადამიანები,'' - აღნიშნავს მაია ბუწაშვილი. 


წაიკითხეთ სრულად